دکتر محمد شعبانی راد

بدون جابجایی نور و ظلمت در ملکوت قلب، و صرفا با نور تنها یا با ظلمت تنها، اطلاع‌رسانی خدای مهربان برای بندگان امکان‌پذیر نخواهد بود! اللَّيْلَ‏ سَرْمَداً … النَّهارَ سَرْمَداً!

Without the alternation of light and darkness in the realm of the heart, and merely with light alone or with darkness alone, the benevolent God’s communication to His servants would not be possible!
Understanding this phenomenon within the inner world of our hearts is essential for attaining deep comprehension and insight!
It seems to suggest that both light and darkness or positive and negative experiences, are essential for a deeper understanding and connection with the divine.
This alternation of light and darkness fosters growth, reflection, and a more meaningful connection of our hearts with the higher power, the benevolent God.

بدون جابجایی نور و ظلمت در ملکوت قلب، و صرفاً با نور تنها یا تنها با ظلمت،
ارتباط و اطلاع‌رسانی خدای مهربان با بندگانش ممکن نخواهد بود!

درک این پدیده در دنیای درونی قلب ما برای دستیابی به درک و بینش عمیق ضروری است!
به نظر می‌رسد که هم نور و هم تاریکی، یا تجارب مثبت و منفی،
برای درک عمیق‌تر و ارتباط با علوم الهی ضروری هستند.

این جابجایی نور و تاریکی، باعث رشد، انعکاس و پیوند معنادارتر قلب ما با نیروی برتر، یعنی خدای مهربان می‌شود.

«سرمد» در معنای ممدوح، یکی از هزار واژۀ مترادف «نور الولایة»،
و در معنای مذموم، یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«السَّرْمَد: پايدار، همواره»

«يَا سَرْمَدِيُّ»:
نام زیبای معالم ربانی صاحبان نور و آیات محکم موید اندیشه آنهاست که قلب را به نور دائمی علوم آل محمد ع متصل میکند و این نور همیشگی است و تمامی ندارد و بی‌پایان است و سرمدی است.
«السرمد دوام الزمان من ليل و نهار»
در این واژه مفهوم «وصل» وجود دارد:
«السرمد: الدائم، و الميم فيه زائدة، و هو من سرد إذا وصل، فكأنّه زمان متّصل بعضه ببعض»
« اللَّيْلَ‏ سَرْمَداً – النَّهارَ سَرْمَداً » :  + «قبض و بسط»
بدون نور و ظلمت، اطلاع رسانی خدای مهربان برای بندگان امکان پذیر نخواهد بود! اللَّيْلَ‏ سَرْمَداً … النَّهارَ سَرْمَداً!

چیزی که درون قلب اتفاق میافته، اینه که مدام تاریکی و روشنایی جای خودشونو به همدیگه میدن و جابجایی این نور و ظلمت در این عضو جابجاشونده یعنی قلب، قابل درک و فهم و شنیدن و دیدن است.
اینکه فقط روز باشه تا آخر یا شب باشه تا آخر، اینجوری با یک حرف تنها، خدا با ما بندگانش صحبت نمیکنه بلکه کلام الله همین جابجا شدن نور و ظلمت است. واژۀ زیبای سرمد در این سه آیه مهم و زیبا از سورۀ قصص به ما میفهمونه که سنت خدای مهربان برای حرف زدن با بندگانش مثل شب و روز در آفاق، قبض و بسط نور در انفس و دنیای درون قلب ماست و ما مدام با جابجا شدن این دو حالت متوجه کلام و امری از جانب خدای مهربان برای خود می شویم و این همان فرایند نور الولایة است که رحمت ذات اقدس الهی برای ماست و میبایست قدرش را بدانیم و چشم از این پدیدۀ نورانی و این سایه‌روشنهای هستی درون خود بر نداریم ان شاء الله تعالی.

مشتقات ریشۀ «سرمد» در آیات قرآن:

[سورة القصص (۲۸): الآيات ۷۱ الى ۷۵]
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَداً إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِياءٍ 
أَ فَلا تَسْمَعُونَ (۷۱)
بگو: «هان، چه مى‌‏پنداريد اگر خدا تا روز رستاخيز شب را بر شما جاويد بدارد؛ جز خداوند كدامين معبود براى شما روشنى مى‌‏آورد؟ آيا نمى‌‏شنويد؟»
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهارَ سَرْمَداً إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ
أَ فَلا تُبْصِرُونَ (۷۲)
بگو: «هان، چه مى‌‏پنداريد اگر خدا تا روز قيامت روز را بر شما جاويد بدارد؛ جز خداوند كدامين معبود براى شما شبى مى‏‌آورد كه در آن آرام گيريد، آيا نمى‌‏بينيد؟»
وَ مِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (۷۳)
و از رحمتش برايتان شب و روز را قرار داد تا در اين [يك‏] بياراميد و [در آن يك‏] از فزون‏‌بخشى او [روزى خود] بجوييد، باشد كه سپاس بداريد.

السرمد: الدائم، و النسبة إليه سرمدى.
و الآية و ما بعدها، استعراض لقدرة اللّه سبحانه و تعالى، و إحسانه إلى خلقه، و فضله عليهم، و رحمته بهم.
فلو شاء سبحانه أن يجعل الليل قائما على هذه الأرض، لا يعقبه نهار أبدا، لاستولى الظلام على هذا الكوكب، و على من فيه و ما فيه، و لما كان لأحد أن يغير هذا الوضع القائم أبدا.
و في قوله تعالى:
«أَ فَلاٰ تَسْمَعُونَ‌» إشارة إلى أن الحاسة العاملة في الإنسان، عند الظلام، هى حاسة السمع، حيث يبطل عمل البصر، و يتحول المجال الحسى للإنسان كله، إلى أذن تسمع!.
فالناس في عالم الظلام، تتجمع حواسهم في سمعهم.
و مع هذا، فإن هؤلاء المشركين لا يسمعون، حتى حين يكون السمع هو الوسيلة الوحيدة للإنسان في اتصاله بالحياة!
قوله تعالى:
«قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اَللّٰهُ عَلَيْكُمُ اَلنَّهٰارَ سَرْمَداً إِلىٰ يَوْمِ اَلْقِيٰامَةِ مَنْ إِلٰهٌ غَيْرُ اَللّٰهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ أَ فَلاٰ تُبْصِرُونَ‌»
و كما في قدرة اللّه سبحانه، أن يحبس الليل، فلا يتحول عن مكانه من الأرض، كذلك في قدرته جل شأنه أن يجعل من النهار سلطانا قائما على الأرض لا يتحول عنها أبدا، و لا يجد الناس – و لا الكائنات الحية – هذا الليل الذي يلف الوجود بردائه، و يريح الكائنات على صدره.
و قوله تعالى:
«أَ فَلاٰ تُبْصِرُونَ‌» – إشارة إلى أن حاسة البصر في هذا النور الدائم الذي لا ينقطع أبدا، تكون هي الأداة العاملة في الإنسان.
و مع هذا، فإن المشركين، لا يبصرون في هذا النور الغامر، الساطع، الدائم.
قوله تعالى:
«وَ مِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اَللَّيْلَ وَ اَلنَّهٰارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ‌» هو تعقيب على الآيتين السابقتين، و رد على ما سئل عنه المشركون، و أعياهم الجواب عنه.
فاللّه سبحانه و تعالى لم يشأ أن يجعل الليل سرمدا، أو النهار سرمدا، بل جعل الليل و النهار، و وصل بعضهما ببعض، و لم يجعل لأحدهما وجودا بغير الآخر.
و جعل ذلك رحمة منه سبحانه، بعباده، و إحسانا إليهم.
و قوله تعالى:
«لِتَسْكُنُوا فِيهِ‌» الضمير فى «فيه» يعود إلى الليل. و في ذلك إشارة إلى أن الليل – و إن كان ظلاما – فإنه يحمل معه السكن، و الهدوء و الاستقرار، و لراحة، بعد عمل النهار.
و الضمير في قوله تعالى: 
«مِنْ فَضْلِهِ‌» يعود إلى لفظ الجلالة، أي من فضل اللّه.
و الابتغاء من فضل اللّه، يكون في كل وقت، فى النهار، و في الليل. و لهذا لم يقيّد بظرف، كما قيّد السّكن.

«قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَداً إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ 
مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِياءٍ
أَ فَلا تَسْمَعُونَ قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهارَ سَرْمَداً إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ 
مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ
أَ فَلا تُبْصِرُونَ
»
+ «قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصارَكُمْ وَ خَتَمَ عَلى‏ قُلُوبِكُمْ 
مَنْ 
إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ
بِهِ»

[سورة الأنعام (۶): الآيات ۴۶ الى ۴۹]
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصارَكُمْ وَ خَتَمَ عَلى‏ قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ 
انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ (۴۶)
بگو: «به نظر شما، اگر خدا شنوايى شما و ديدگانتان را بگيرد و بر دلهايتان مُهر نَهَد، آيا غير از خدا كدام معبودى است كه آن را به شما بازپس دهد؟»
بنگر چگونه آيات [خود] را [گوناگون‏] بيان مى‏‌كنيم، سپس آنان روى برمى‌‏تابند؟
قُلْ أَ رَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلاَّ الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ (۴۷)
بگو: «به نظر شما، اگر عذاب خدا ناگهان يا آشكارا به شما برسد، آيا جز گروه ستمگران [كسى‏] هلاك خواهد شد؟»
وَ ما نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلاَّ مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ 
فَمَنْ آمَنَ وَ أَصْلَحَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ (۴۸)
و ما پيامبران [خود] را جز بشارتگر و هشداردهنده نمى‌‏فرستيم، پس كسانى كه ايمان آورند و نيكوكارى كنند بيمى بر آنان نيست و اندوهگين نخواهند شد.
وَ الَّذِينَ كَذَبُوا بِآياتِنا يَمَسُّهُم الْعَذابُ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ (۴۹)
و كسانى كه آيات ما را دروغ انگاشتند، به [سزاى‏] آنكه نافرمانى مى‏‌كردند، عذاب به آنان خواهد رسيد.

تفقّه قلب اهل حسادت، دچار اشکال شده است!
(فقه&قلب)
+ «کنن»

[سورة الأعراف (۷): الآيات ۱۷۹ الى ۱۸۱]
وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ 
لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها
أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ (۱۷۹)
و در حقيقت، بسيارى از جنّيان و آدميان را براى دوزخ آفريده‌‏ايم. [چرا كه‏] دلهايى دارند كه با آن [حقايق را] دريافت نمى‏‌كنند، و چشمانى دارند كه با آنها نمى‌‏بينند، و گوشهايى دارند كه با آنها نمى‏‌شنوند. آنان همانند چهارپايان بلكه گمراه‏‌ترند. [آرى،] آنها همان غافل‏‌ماندگانند.
وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى فَادْعُوهُ بِها وَ ذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمائِهِ سَيُجْزَوْنَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ (۱۸۰)
و نامهاى نيكو به خدا اختصاص دارد، پس او را با آنها بخوانيد، و كسانى را كه در مورد نامهاى او به كژى مى‌‏گرايند رها كنيد. زودا كه به [سزاى‏] آنچه انجام مى‏‌دادند كيفر خواهند يافت.
وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ (۱۸۱)
و از ميان كسانى كه آفريده‏‌ايم، گروهى هستند كه به حقّ هدايت مى‌‏كنند و به حقّ داورى مى‌‏نمايند.

قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ …

قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصارَكُمْ وَ خَتَمَ عَلى‏ قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتيكُمْ بِهِ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ (46)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُهُ بَياتاً أَوْ نَهاراً ما ذا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ (50)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ ما أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالاً قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ (59)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَداً إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتيكُمْ بِضِياءٍ أَ فَلا تَسْمَعُونَ (71)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهارَ سَرْمَداً إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فيهِ أَ فَلا تُبْصِرُونَ (72)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ شُرَكاءَكُمُ الَّذينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُوني‏ ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ أَمْ آتَيْناهُمْ كِتاباً فَهُمْ عَلى‏ بَيِّنَةٍ مِنْهُ بَلْ إِنْ يَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً إِلاَّ غُرُوراً (40)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ إِنْ كانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ثُمَّ كَفَرْتُمْ بِهِ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ هُوَ في‏ شِقاقٍ بَعيدٍ (52)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُوني‏ ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ ائْتُوني‏ بِكِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ (4)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ إِنْ كانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ كَفَرْتُمْ بِهِ وَ شَهِدَ شاهِدٌ مِنْ بَني‏ إِسْرائيلَ عَلى‏ مِثْلِهِ فَآمَنَ وَ اسْتَكْبَرْتُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمينَ (10)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ إِنْ أَهْلَكَنِيَ اللَّهُ وَ مَنْ مَعِيَ أَوْ رَحِمَنا فَمَنْ يُجيرُ الْكافِرينَ مِنْ عَذابٍ أَليمٍ (28)
قُلْ‏ أَ رَأَيْتُمْ‏ إِنْ أَصْبَحَ ماؤُكُمْ غَوْراً فَمَنْ يَأْتيكُمْ بِماءٍ مَعينٍ (30)

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی