مخلوطی از جدی و شوخی، میشه طنز «العابِث‏: شوخ و بازيگر»!

نفس عابث – نفس لاعب:
هو العمل من دون أن يكون له غرض عقلائىّ و فائدة مقصودة.
عبث: عمل غیر عاقلانه!
أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً [لاعباً] وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ‏

کارهای خلقت، همه عاقلانه و عامدانه صورت گرفته است.
و ما هم جزئی از این کل هستیم و در وجود ما، عقل بکار رفته و از ما این انتظار می‌رود که کارهایمان را بر اساس آن تنظیم و اجرا کنیم، نه بر مبنای هوا و هوس (حسد)، زیرا همه چیز دقیق بررسی می‌شود و در نهایت برای حساب و کتاب به نزد آل محمد ع بر می‌گردیم.
در دوران مهلت و غیبت، نباید احساس عبث و بیهودگی و سرگرمی هوای نفس به حب دنیا بر عقل مومن غلبه نماید «انتظار فرج»، گویا این حالت گاهی به سراغ ما می‌آید که در مورد آن تذکر داده شده است!
أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ وَ تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ‏
آیا با پر و بال دادن به هر خواسته هوای نفس که در واقع هیچ نیازی به آن ندارید قصد دستیابی به جاودانگی و لذت دائم دارید؟! هیهات!

[از واژه عبث باید این نکته مهم استنباط بشه!]:
این اعتقاد که فکر کنی این دنیا تا آخر اینجوری ادامه پیدا میکنه که اهل یقین و اهل شک با هم درآمیخته باقی خواهند ماند و تفکیک و جداسازی صورت نمی‌گیرد، یک اعتقاد باطل و عبث است!
اصلا «آیاتی و رسلی»، یعنی تقدیرات، می‌آیند تا این مخلوط اعتقادی رو از هم جداسازی کنند!
پدر از پسر، مادر از دختر، مرد از همسرش و بالعکس:
«يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخيهِ وَ أُمِّهِ وَ أَبيهِ وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنيهِ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنيهِ»
همه از هم باید تفکیک بشن، حتی اگه به قیمت کربلا تموم بشه!
+ «انفکاک: لم یکن منفکین حتی تاتیهم البینة»

«عبث الأقط : إذا خلط رطبه بيابسه، و هي العبيثة  [درآمیخته]»
«عابث: لاعب بما لا يعنيه و ليس من باله»
«العبث: الخلط»
«أَمْصَلَ‏ مالَهُ: دارايى خود را تباه كرد و در كارهاى بي‌فايده به مصرف رسانيد.»
حب دنیا یعنی قاطی کردن تمنا با تقدیرات!
تمایل و علاقمندی به دنیا موجب از بین رفتن سرمایه آخرتی است.
« أَمْصَلَ عقله بنفسه»
هوای نفس با قاطی کردن «عبث» خواسته های آلوده خویش به اهداف درست عقل «رطبه بيابسه»، موجب تباهی و از بین رفتن سرمایه نورانی ولایت می‌شود و در واقع تاریکی را بر نور می‌پوشاند «العبيثة: عبث الأقط يعبثه عبثا: إذا خلط رطبه بيابسه، و هي العبيثة» تا کدورت بر قلب حاکم شود و این است که بدنبال هر حب دنیا، قلب تاریک و ظلمانی می‌شود.
پس تباهی «مصل» نتیجه مخلوط کردن «عبث» باطل به حق است! «العبيث: المصل»
آیا قلبی که اینطور حب دنیا با حب آخرت، درونش قاطی‌پاطی شده، امید آن می‌رود که بشود از هم جدایش نمود و بد را از بین برد و خوب را رشد و کمال داد؟!
«وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبيثَ‏ مِنْهُ»
نکنه ذره‌ای شوق به دنیا و باطل پیدا کنی! که دنیا خبیث و ناپاک و پلید است و ناپاکی آن دامن عقلت را می‌گیرد و آن را کدر می‌کند!
«وَ لا تَتَبَدَّلُوا الْخَبيثَ‏ بِالطَّيِّبِ»
وعده خدا، جداسازی این دو بینش متقابل است «لِيَميزَ اللَّهُ الْخَبيثَ‏ مِنَ الطَّيِّبِ»
در واقع هوای نفس با مخلوط کردن خواسته‌های تاریک و پلیدش به نور عقل، نوعی مکر و تقلب از خود بخرج می‌دهد و در این زمینه، واژه نفس متقلب خیلی بجاست.
«عبث به الدهر: كناية عن تقلّبه»
کسی که در یک مبارزه مردانه و پایاپای نمی‌تواند بجنگد، به نامردی برای غلبه بر حریف توانای خود، متوصل به تقلب در کار می‌شود و به زبان بچه‌ها: وقتی می‌بینه داره بازی رو می‌بازه «جِرزنی» می‌کند.
در قصه تکراری تهمت به صاحبان نور نیز این فن کثیف هوای نفس تکرار می‌شود و دشمنانی که به نور تهمت زده‌اند، وقتی می‌بینند که دستشان رو شده، دیگر از هر اتهام متقلبانه‌ای که برای پیروزی ناجوانمردانۀ خود فکر می‌کنند ثمر بدهد، دریغ نمی‌کنند، منجمله به جناب مسلم تهمت شراب‌خواری می‌زنند و به مریم عذرا تهمت ناروای دیگر می زنند و …
و آنچه شایسته و لایق خودشان می‌باشد را به شجرۀ نورانی آل محمد ع نسبت می‌دهند.
از نگاه دیگر این نوع مخلوط کردن حق و باطل نتیجه دیگری نیز در پی دارد که در واژۀ «جفّ» مستتر است، عرب می‌گوید «يجفّف في الشمس»: و هو عبيث: و هو يخلط و يجفّف في الشمس.
«جفّ»: هوای نفس، دستش را جلوی تابش نور خورشید ولایت بر قلب و عقل گرفت و مانع اتصال عقل به نور ولایت شد.
در واقع عبث نوعی مخلوط کردن و مداخله هوای نفس در کار عقل است که به قطع رابطه نورانی عقل ما و نور آل محمد ع منتهی می‌شود.