Send forth your good deeds as light before you!
The Light of Righteous Deeds!
«قدم» در معنای ممدوح، یکی از هزار واژۀ مترادف «نور الولایة»،
و در معنای مذموم، یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی مینویسند:
«مُقَدِّمَةُ الْجَيْشِ»
«مُقَدِّمَةُ الْكِتَابِ»
+ داستان بلوهر و یوذاسف: مثال حکیم برای یوذاسف که تنها دوستی که با تو میاد اونطرف و توی قبر تنهات نمیذاره اعمال صالح توست!
مال و فرزند دنیا، فقط تا قبر مشایعتت میکنن!
+ «وَ جَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ» (انعام، 122)
+ «يَسْعَى نُورُهُم بَيْنَ أَيْدِيهِمْ» (تحریم، 8)
«مُقَدِّمَةُ الْجَيْشِ»
«نَذَرَ الجِيشُ فلاناً»
پیشکش نورانی! قَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ!
به خودتان هدیه بدهید!
هدیهای نورانی!
اعمال صالحتان را پیشکش خود نمایید!
«offering»
پیشاپیش، قبر خود را نورانی کنید!
سفر انفرادی با نورِ عمل!
قلب نورانی! قبر نورانی!
مُقَدِّمَةُ الْجَيْشِ!
قادِمَة العسكرِ: پيشروان لشكر
مُقَدِّمَةُ الْكِتَابِ!
مُقْدِمُ الْعَيْنِ: مَا يَلِي الْأَنْفَ
+ مفهوم زیبای نزدیک «ولی»
«قَدَّمْتُ زَيْداً إِلَى الْحَائِطِ: قَرَّبْتُهُ مِنْهُ.
زید را به سوی دیوار پیش بردم: او را به آن نزدیک کردم.»
مفهوم قرب و نزدیکی و آشکار و هزار واژه مترادف نور الولایة.
مُقَدِّمَة الجيش: أوّله: و أقْدِمْ : زجرٌ للفَرس، كأنّه يؤمر بالإقْدَام.
القَدُوم: الحديدة يُنحَتُ بها
القَدُّوم: تيشه نجارى
+ «پیشکش – کادو»
پس در دل شرایط با یاد معالم ربانی اقدام کن!
مفهوم «اقدام کردن»
+ مفهوم «استارت»
+ «نشأ»
+ «باب الله»
+ «فتح باب مستجار»
پرنده قرلى «قدمٌ»
+ «نذر»
+ فیلم مستند مرغابی (duck)
تشبیه ندای صاحبان نور (معلّم) به صدای پرنده قِرِلى:
در داستان بلوهر و یوذاسف:
[چه مثال زیبایی: تشبیه صاحبان و حاملان نور به پرندۀ قرلى «قدمٌ»]
[اول سوره یونس، قدم صدق نام زیبای معالم ربانی صاحبان نور!]:
این معالم ربانی حکیمانۀ آل محمد ع است:
«الر تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْحَكِيمِ»
+ «رَجُلٍ مِنْهُمْ»
+ «أَنْ أَوْحَيْنا»
داستان تکراری تعجب همگان از این امر «أَ كانَ لِلنَّاسِ عَجَباً»
صاحبان نور با کلام تاثیرگذارشان، مخاطبین خود را از عاقبت رفتار اشتباهشان، یعنی معصیت و خوشگذرانی، بیم میدهند، اما این انذار فقط به درد کسی میخوره که به معالم ربانی، باور و یقین داشته باشه «وَ بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا»، اما اهل حسادت به این معالم ربانی، یقین و باور ندارند و به آن نسبت سحر و ساحر داده و تهمت میزنند!
نام معالم ربانی، برای اهل یقین «قدم صدق» است، اما اهل شک به دروغ آن را ساحر مینامند.
نام «قدم صدق» برای معالم ربانی نام زیبایی است و هر اقدامی صادقانه، با یاد معالم ربانی توام با آرامش و نور خواهد بود، ان شاء الله تعالی.
+ «صدق»: تصدیق آیات!
مهم این است که بوسه بر آیات، از صدق و یقین اهل نور به صاحب نور خود خبر میدهد!
[سورة يونس (۱۰): الآيات ۱ الى ۲]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الر تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْحَكِيمِ (۱)
الف، لام، راء. اين است آياتِ كتابِ حكمتآموز.
أَ كانَ لِلنَّاسِ عَجَباً أَنْ أَوْحَيْنا إِلى رَجُلٍ مِنْهُمْ
أَنْ أَنْذِرِ النَّاسَ
وَ بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ
قالَ الْكافِرُونَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ مُبِينٌ (۲)
آيا براى مردم شگفتآور است كه به مردى از خودشان وحى كرديم كه:
مردم را بيم ده
و به كسانى كه ايمان آوردهاند مژده ده كه براى آنان نزد پروردگارشان سابقه نيك است؟
كافران گفتند:
«اين [مرد] قطعاً افسونگرى آشكار است.»
مشتقات ریشۀ «قدم» در آیات قرآن:
وَ لَنْ يَتَمَنَّوْهُ أَبَداً بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِالظَّالِمينَ (95)
[سورة البقرة (۲): آية ۱۱۰]
وَ أَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصيرٌ (110)
«وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ مِنْ مَالٍ تُنْفِقُونَهُ فِي طَاعَةِ اللَّهِ، فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ مَالٌ، فَمِنْ جَاهِكُمْ- تَبْذُلُونَهُ لِإِخْوَانِكُمُ الْمُؤْمِنِينَ، تَجُرُّونَ بِهِ إِلَيْهِمُ الْمَنَافِعَ، وَ تَدْفَعُونَ بِهِ عَنْهُمُ الْمَضَارَّ.»
نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ مُلاقُوهُ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنينَ (223)
وَ لَمَّا بَرَزُوا لِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالُوا رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَيْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرينَ (250)
وَ ما كانَ قَوْلَهُمْ إِلاَّ أَنْ قالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ إِسْرافَنا في أَمْرِنا وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرينَ (147)
ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْديكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبيدِ (182)
فَكَيْفَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصيبَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ ثُمَّ جاؤُكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنا إِلاَّ إِحْساناً وَ تَوْفيقاً (62)
تَرى كَثيراً مِنْهُمْ يَتَوَلَّوْنَ الَّذينَ كَفَرُوا لَبِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ فِي الْعَذابِ هُمْ خالِدُونَ (80)
وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ (34)
إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَ يُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطانِ وَ لِيَرْبِطَ عَلى قُلُوبِكُمْ وَ يُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدامَ (11)
ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْديكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبيدِ (51)
أَ كانَ لِلنَّاسِ عَجَباً أَنْ أَوْحَيْنا إِلى رَجُلٍ مِنْهُمْ أَنْ أَنْذِرِ النَّاسَ وَ بَشِّرِ الَّذينَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ قالَ الْكافِرُونَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ مُبينٌ (2)
قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسي ضَرًّا وَ لا نَفْعاً إِلاَّ ما شاءَ اللَّهُ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذا جاءَ أَجَلُهُمْ فَلا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ (49)
يَقْدُمُ قَوْمَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَأَوْرَدَهُمُ النَّارَ وَ بِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ (98)
ثُمَّ يَأْتي مِنْ بَعْدِ ذلِكَ سَبْعٌ شِدادٌ يَأْكُلْنَ ما قَدَّمْتُمْ لَهُنَّ إِلاَّ قَليلاً مِمَّا تُحْصِنُونَ (48)
قالُوا تَاللَّهِ إِنَّكَ لَفي ضَلالِكَ الْقَديمِ (95)
وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمينَ مِنْكُمْ وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرينَ (24)
وَ لَوْ يُؤاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ ما تَرَكَ عَلَيْها مِنْ دَابَّةٍ وَ لكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ (61)
وَ لا تَتَّخِذُوا أَيْمانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِها وَ تَذُوقُوا السُّوءَ بِما صَدَدْتُمْ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ وَ لَكُمْ عَذابٌ عَظيمٌ (94)
وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآياتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْها وَ نَسِيَ ما قَدَّمَتْ يَداهُ إِنَّا جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ في آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِنْ تَدْعُهُمْ إِلَى الْهُدى فَلَنْ يَهْتَدُوا إِذاً أَبَداً (57)
ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ يَداكَ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبيدِ (10)
وَ قَدِمْنا إِلى ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً (23)
أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمُ الْأَقْدَمُونَ (76)
وَ لَوْ لا أَنْ تُصيبَهُمْ مُصيبَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ فَيَقُولُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آياتِكَ وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ (47)
وَ إِذا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً فَرِحُوا بِها وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ إِذا هُمْ يَقْنَطُونَ (36)
قُلْ لَكُمْ ميعادُ يَوْمٍ لا تَسْتَأْخِرُونَ عَنْهُ ساعَةً وَ لا تَسْتَقْدِمُونَ (30)
إِنَّا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتى وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْناهُ في إِمامٍ مُبينٍ (12)
وَ الْقَمَرَ قَدَّرْناهُ مَنازِلَ حَتَّى عادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَديمِ (39)
قالُوا بَلْ أَنْتُمْ لا مَرْحَباً بِكُمْ أَنْتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنا فَبِئْسَ الْقَرارُ (60)
قالُوا رَبَّنا مَنْ قَدَّمَ لَنا هذا فَزِدْهُ عَذاباً ضِعْفاً فِي النَّارِ (61)
وَ قالَ الَّذينَ كَفَرُوا رَبَّنا أَرِنَا الَّذَيْنِ أَضَلاَّنا مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ نَجْعَلْهُما تَحْتَ أَقْدامِنا لِيَكُونا مِنَ الْأَسْفَلينَ (29)
فَإِنْ أَعْرَضُوا فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفيظاً إِنْ عَلَيْكَ إِلاَّ الْبَلاغُ وَ إِنَّا إِذا أَذَقْنَا الْإِنْسانَ مِنَّا رَحْمَةً فَرِحَ بِها وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ فَإِنَّ الْإِنْسانَ كَفُورٌ (48)
وَ قالَ الَّذينَ كَفَرُوا لِلَّذينَ آمَنُوا لَوْ كانَ خَيْراً ما سَبَقُونا إِلَيْهِ وَ إِذْ لَمْ يَهْتَدُوا بِهِ فَسَيَقُولُونَ هذا إِفْكٌ قَديمٌ (11)
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ (7)
لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِراطاً مُسْتَقيماً (2)
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (1)
قالَ لا تَخْتَصِمُوا لَدَيَّ وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَيْكُمْ بِالْوَعيدِ (28)
يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسيماهُمْ فَيُؤْخَذُ بِالنَّواصي وَ الْأَقْدامِ (41)
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا ناجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقَةً ذلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ أَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحيمٌ (12)
أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَأَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ اللَّهُ خَبيرٌ بِما تَعْمَلُونَ (13)
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبيرٌ بِما تَعْمَلُونَ (18)
وَ لا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَداً بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِالظَّالِمينَ (7)
إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنى مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذينَ مَعَكَ وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضى وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ في سَبيلِ اللَّهِ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحيمٌ (20)
لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَتَقَدَّمَ أَوْ يَتَأَخَّرَ (37)
يُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ يَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّرَ (13)
إِنَّا أَنْذَرْناكُمْ عَذاباً قَريباً يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ يَداهُ وَ يَقُولُ الْكافِرُ يا لَيْتَني كُنْتُ تُراباً (40)
عَلِمَتْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ وَ أَخَّرَتْ (5)
يَقُولُ يا لَيْتَني قَدَّمْتُ لِحَياتي (24)
پیشکِشِ دستانت برای فردای قیامت!
دستانی که تقدیم کردند…
توشهای از خودت برای خودت!
و آنچه پیش فرستادی، امروز روبهرویت است.
این سرنوشت را خودت به دست خودت رقم زدهای!
این است فرستادهی دستها!
این است حاصل دسترنجت در آخرت!
دستانت چه پیش فرستادهاند؟
نور یا نار؟!
آنچه امروز از تو به تو میرسد، محصول کاشت دیروز خود توست!
و این همان است که دستانت رقم زد…
کارنامهای از دستان تو!
از دست تو، تا سرنوشت تو!
آتش، سرنوشت تکراری تکذیبکنندگان نور معلّم!
کسانی که از اختیار خود آگاهانه سوء استفاده کردند!
«ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِيقِ ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ»
این آیه زیبا، به این مطلب مهم هم اشاره داره که اعتقاد به جبر، باطل است و خدا حسودی که از اختیارش سوء استفاده کرده رو به جهنم میبره و ظلمی در حقش نشده، بلکه حقش همینه که در آتش ابدی جهنم بسوزه!
این آیات زیبا را با دقت و تدبر عمیق مطالعه کنیم:
[سورة الزلزلة (۹۹): الآيات ۱ الى ۸]
يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتاتاً لِيُرَوْا أَعْمالَهُمْ (۶)
آن روز، مردم [به حال] پراكنده برآيند تا [نتيجه] كارهايشان به آنان نشان داده شود.
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ (۷)
پس هر كه هموزن ذرّهاى نيكى كند [نتيجه] آن را خواهد ديد.
وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ (۸)
و هر كه هموزن ذرّهاى بدى كند [نتيجه] آن را خواهد ديد.
[سورة آلعمران (۳): آية ۳۰]
يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ
تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَها وَ بَيْنَهُ أَمَداً بَعِيداً
وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ
وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ (۳۰)
روزى كه هر كسى آنچه كار نيك به جاى آورده و آنچه بدى مرتكب شده، حاضر شده مىيابد؛
و آرزو مىكند: كاش ميان او و آن [كارهاى بد] فاصلهاى دور بود.
و خداوند، شما را از [كيفر] خود مىترساند،
و [در عين حال] خدا به بندگان [خود] مهربان است.
[سورة الانفطار (۸۲): الآيات ۱ الى ۱۹]
وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحافِظِينَ (۱۰)
و قطعاً بر شما نگهبانانى [گماشته شده]اند:
كِراماً كاتِبِينَ (۱۱)
[فرشتگان] بزرگوارى كه نويسندگان [اعمال شما] هستند؛
يَعْلَمُونَ ما تَفْعَلُونَ (۱۲)
آنچه را مىكنيد، مىدانند.
إِنَّ الْأَبْرارَ لَفِي نَعِيمٍ (۱۳)
قطعاً نيكان به بهشت اندرند.
وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ (۱۴)
و بىشكّ، بدكاران در دوزخند.
[سورة التكاثر (۱۰۲): الآيات ۱ الى ۸]
کامل این سوره:
… ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ.
سپس در آن روز، قطعاً از نعمتها بازخواست خواهید شد.
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ
وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِشِمالِهِ
[سورة الحاقة (۶۹): الآيات ۱ الى ۵۲]
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هاؤُمُ اقْرَؤُا كِتابِيَهْ (۱۹)
امّا كسى كه كارنامهاش به دست راستش داده شود، گويد: «بياييد و كتابم را بخوانيد.
وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِشِمالِهِ فَيَقُولُ يا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتابِيَهْ (۲۵)
و امّا كسى كه كارنامهاش به دست چپش داده شود، گويد: «اى كاش كتابم را دريافت نكرده بودم.
11 مورد ترکیب ریشههای «قدم & یدی» در آیات قرآن:
[سورة البقرة (۲): آية ۹۵]
وَ لَنْ يَتَمَنَّوْهُ أَبَداً بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِالظَّالِمينَ (95)
این آیه داستان دنیای قلب یهود هذه الامه، یعنی معارین حسود است:
امام حسن علیه السلام:
یَعْنِی الْیَهُودَ لَنْ یَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ لِلْکَاذِبِ.
یعنی یهودیان آرزوی مرگ برای کاذب و دروغگو نخواهندکرد.
[چون میدانند خودشان درغگو هستند].
امام حسن علیه السلام:
مِنَ الْکُفْرِ بِاللَّهِ وَ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) رَسُولِهِ وَ نَبِیِّهِ وَ صَفِیِّهِ وَ بِعَلِیٍّ (علیه السلام) أَخِی نَبِیِّهِ وَ وَصِیِّهِ وَ بِالطَّاهِرِینَ مِنَ الْأَئِمَّهًِْ الْمُنْتَجَبِینَ (علیهم السلام).
بهواسطهی کفری که قبلاً به خدا و محمّد (رسولخدا و نبی و برگزیدهی او و علی (علیه السلام)، برادر و وصیّ پیامبر (و امامان پاک و برگزیدگان الهی (علیهم السلام) ورزیدهاند، [آرزوی مرگ نمیکنند].
امام حسن علیه السلام:
وَ اللهُ عَلِیمٌ بِالظَّالِمِینَ الْیَهُودِ
إِنَّهُمْ لَا یَجْسُرُونَ أَنْ یَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ لِلْکَاذِبِ لِعِلْمِهِمْ أَنَّهُمْ هُمُ الْکَاذِبُونَ
وَ لِذَلِکَ أَمَرَکَ أَنْ تَبْهَرَهُمْ بِحُجَّتِکَ وَ تَأْمُرَهُمْ أَنْ یَدْعُوا عَلَی الْکَاذِبِ لِیَمْتَنِعُوا مِنَ الدُّعَاءِ وَ یَتَبَیَّنَ لِلضُّعَفَاءِ أَنَّهُمْ هُمُ الْکَاذِبُون.
خداوند ظالمان یهودی را میشناسد؛
خداوند میداند آنها جرأت ندارند برای دروغگوینده آرزوی مرگ کنند چون میدانند خودشان دروغگو هستند. بههمین جهت [به تو ای پیامبر ص] دستور داده که ایشان را با حجّت خود مغلوب نمایی و به آنها بگویی دروغگو را نفرین کنند تا از این عمل خودداری نمایند و برای ضعفا (عوام و نادانان) روشن شود که آنها خود دروغگو هستند.
***
داستان تکراری قلوب معارین حسودی که مرگ را دوست ندارند چون دل از تمناها نبریدهاند:
امام باقر علیه السلام:
أَتَی النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) رَجُلٌ فَقَالَ لَهُ:
مَا لِی لَا أُحِبُ الْمَوْتَ؟
فَقَالَ لَهُ: أَ لَکَ مَالٌ؟
قَالَ: نَعَمْ.
قَالَ: فَقَدَّمْتَهُ.
قَالَ: لَا.
قَالَ: فَمِنْ ثَمَّ لَا تُحِبُّ الْمَوْتَ.
شخصی حضور پیامبر ص رسید و عرض کرد:
«چرا مرگ را دوست ندارم»؟
پیامبر ص فرمود:
«مال داری»؟
عرض کرد: «بلی»!
پیامبر ص فرمود:
«از پیش، آن را به گور خویش فرستادهای [و ذخیرهی آخرت خود کردهای]»؟
مرد عرض کرد: «نه»!
فرمود: «به این سبب است که مرگ را دوست نداری».
***
[سورة آلعمران (۳): الآيات ۱۸۱ الى ۱۸۲]
ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْديكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبيدِ (182)
[سورة النساء (۴): الآيات ۶۲ الى ۶۳]
فَكَيْفَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصيبَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ ثُمَّ جاؤُكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنا إِلاَّ إِحْساناً وَ تَوْفيقاً (62)
امام صادق علیه السلام:
وَ أَمَّا قَوْلُهُ
فَکَیْفَ إِذَا أَصابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ ثُمَّ جَاؤُوکَ یَحْلِفُونَ بِاللهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلاَّ إِحْساناً وَ تَوْفِیقاً
فَهَذَا مِمَّا تَأْوِیلُهُ بَعْدَ تَنْزِیلِهِ فِی الْقِیَامَهًِْ
إِذَا بَعَثَهُمُ اللَّهُ حَلَفُوا لِرَسُولِ الله (صلی الله علیه و آله)
إِنَّمَا أَرَدْنَا بِمَا فَعَلْنَا مِنْ إِزَالَهًِْ الْخِلَافَهًِْ عَنْ مَوضِعِهَا إِلاَّ إِحْساناً وَ تَوْفِیقاً.
این آیه از جمله آیاتی است که تأویل آن بعد از برپا شدن قیامت صورت میگیرد؛
معنای ظاهری آن این است که هرگاه خداوند، آنها را از خاک برانگیزاند (محشور کند) به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) سوگند یاد میکنند که قصد ما از انحراف حقّ خلافت از جایگاه اصلیاش، تنها به دلیل احسان و یاری [به مردم] بوده است!
امام باقر علیه السلام:
فِی قَوْلِهِ:
فَکَیْفَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ
قَالَ:
الْخُسْفُ وَ اللَّهِ عِنْدَ الْحَوْضِ بِالْفَاسِقِینَ.
«به خدا سوگند، منظور از مصیبت، خواریِ فاسقان در کنار حوض [در روز قیامت] است».
[سورة الأنفال (۸): الآيات ۴۹ الى ۵۱]
ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْديكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبيدِ (51)
[سورة الكهف (۱۸): الآيات ۵۷ الى ۵۹]
وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآياتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْها وَ نَسِيَ ما قَدَّمَتْ يَداهُ إِنَّا جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ في آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِنْ تَدْعُهُمْ إِلَى الْهُدى فَلَنْ يَهْتَدُوا إِذاً أَبَداً (57)
[سورة الحج (۲۲): الآيات ۶ الى ۱۰]
ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ يَداكَ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبيدِ (10)
امام هادی علیه السلام:
فَأَمَّا الْجَبْرُ فَهُوَ قَوْلُ مَنْ زَعَمَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ جَبَرَ الْعِبَادَ عَلَی الْمَعَاصِی وَ عَاقَبَهُمْ عَلَیْهَا
وَ مَنْ قَالَ بِهَذَا الْقَوْلِ فَقَدْ ظَلَّمَ اللَّهَ وَ کَذَّبَهُ وَ رَدَّ عَلَیْهِ قَوْلَهُ
وَ لا یَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَداً
وَ قَوْلَهُ جَلَّ ذِکْرُهُ
ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ یَداکَ وَ أَنَّ اللهَ لَیْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ
مَعَ آیٍات کَثِیرَهًٍْ فِی مِثْلِ هَذَا.
اما اعتقاد به «جبر» عقیدهی کسانی است که میپندارند خداوند عزّوجلّ [از سویی] بندگان را بر [انجامِ] گناهان مجبور ساخته و [از سویی دیگر] آنان را بهخاطر ارتکاب گناهان، مجازات میکند؛
هرکس چنین اعتقادی داشته باشد در حقیقت، خداوند را ستمکار دانسته و دروغگو انگاشته است و این فرمایش خداوند [که فرموده است:] و پروردگارت به هیچ کس ستم نمیکند.
و اینکه فرموده است:
ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ یَداکَ وَ أَنَّ اللهَ لَیْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ را نپذیرفته است؛
علاوه بر آیات فراوان دیگری که در این رابطه نازل شده است.
[سورة القصص (۲۸): الآيات ۴۳ الى ۵۰]
وَ لَوْ لا أَنْ تُصيبَهُمْ مُصيبَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ فَيَقُولُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آياتِكَ وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ (47)
[سورة الروم (۳۰): الآيات ۳۶ الى ۴۰]
وَ إِذا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً فَرِحُوا بِها وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ إِذا هُمْ يَقْنَطُونَ (36)
[سورة الشورى (۴۲): الآيات ۴۶ الى ۵۰]
فَإِنْ أَعْرَضُوا فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفيظاً إِنْ عَلَيْكَ إِلاَّ الْبَلاغُ وَ إِنَّا إِذا أَذَقْنَا الْإِنْسانَ مِنَّا رَحْمَةً فَرِحَ بِها وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ فَإِنَّ الْإِنْسانَ كَفُورٌ (48)
[سورة الجمعة (۶۲): الآيات ۶ الى ۱۱]
وَ لا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَداً بِما قَدَّمَتْ أَيْديهِمْ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِالظَّالِمينَ (7)
امام صادق علیه السلام:
جَاءَ رَجُلٌ إِلَی أَبِیذَرٍّ (رحمة الله علیه) فَقَالَ یَا أَبَا ذَرٍّ
مَا لَنَا نَکْرَهُ الْمَوْتَ
فَقَالَ
لِأَنَّکُمْ عَمَرْتُمُ الدُّنْیَا وَ أَخْرَبْتُمُ الْآخِرَهًَْ
فَتَکْرَهُونَ أَنْ تُنْقَلُوا مِنْ عُمْرَانٍ إِلَی خَرَابٍ.
مردی پیش ابوذر (رحمة الله علیه) آمد و عرض کرد:
«ای اباذر (رحمة الله علیه) چرا ما مرگ را دوست نداریم».
فرمود:
«زیرا شما خانهی دنیا را آباد کردید ولی خانهی آخرت را ویران و خراب کردید؛
پس کراهت دارید که از خانه آباد به خانه ویران منتقل شوید».
[سورة النبإ (۷۸): الآيات ۳۱ الى ۴۰]
إِنَّا أَنْذَرْناكُمْ عَذاباً قَريباً يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ يَداهُ وَ يَقُولُ الْكافِرُ يا لَيْتَني كُنْتُ تُراباً (40)