[لمم – مبتلا به گناه و معتقد به گناه] :
با این توضیح جناب طریحی در کتاب لغت زیبای مجمع البحرین:
[قال ابن عرفة: اللَّمَمُ‏ عند العرب أن يفعل الإنسان الشي‏ء في الحين لا يكون له عادة
و يقال‏ اللَّمَمُ‏ هو ما يُلِمُ‏ به العبد من ذنوب صغار، بجهالة ثم يندم و يستغفر و يتوب فيغفر له]
این موضوع استنباط میشه که:
لمم یعنی اشتباهات اهل نور ولایتی که معتقد به ولایت غیر آل محمد ع نیستند، یعنی دستشون توی دست نور است، اما چون مبتلا به گناه و مبتلا به استعمال حسد هستند و این عادتو هنوز به سبب نور ولایت نتونستن ترک کنن (دوران رفق)، لذا گاهگاهی از دستشون در میره و خطا میکنن و اینو واژه لمم به زیبایی بیان میکنه.
ماموریت نور اینه که به این مبتلایان به گناه در دوران رفقی که خدای مهربان برای اونها مقدر نموده، اطلاع رسانی کنند و راه نجات از این گل و طینت خبیثی که اونا رو مبتلا به گناه کرده، رو نشونشون بدهند تا اونها اختیارا با پشت کردن به تمنا و حسد و گلی که این گناهان رو دوست داره، خودشونو از آتش دائمی جهنمی بنام حسادت نجات بدهند.
مبتلا به گناه، یعنی کسی که رابطۀ قلبی خودشو با نورش قطع نکرده، اما متاسفانه گاهگاهی هم به گناه ناخنک میزنی! خدای مهربان به این شخص مهلت و فرصت میده تا با اخذ نور علم لازم، به این شعور و آگاهی برسه که این گناهان، ارزش از دست دادن بهشت جاویدان را ندارند، لذا اختیارا با عمل به علوم نورانی ولایت، دست از تمنا و دلخواه و گناه و استعمال طینت خبیث حسدآلود بردارند.  
معتقد به گناه، شخص حسودی است که اصلا نورشو باور نداره و دستشو از توی دست صاحبان نور در آورده و بدون هیچ عامل مهاری، داره با گناه، کیف میکنه. این حسود معتقد به گناه هیچ راه نجاتی از آتش جهنم حسادتش نداره، الا اینکه برای او «بداء» حاصل بشه، یعنی به نوری که خدای مهربان سرِ راهش قرار میده، معرفت پیدا کنه و بهش اعتماد کنه و علیرغم اینکه در عالم ذر، به نور ولایت اقرار نکرده، از حالا به بعد نورشو عامل باشه و تغییر رویّه بده، تا خدای مهربان هم برای او تغییر سرنوشت رو عنایت بفرماید ان شاء الله تعالی.
+ «يَا مُوسَى اتَّخِذْنِي حِصْناً لِلْمُلِمَّاتِ»:
یعنی ای اهل نور ولایت، برای اینکه از استعمال حسد راحت شوید، و از گل و طینت خبیث خلاص شوید، و ابتلاء به استعمال حسد و در نتیجه ارتکاب گناه ناشی از استعمال حسد قلب، درمان شود، باید نور ولایت را حصن خود قرار دهید تا با این نور ولایت و هدایت از ابتلاء به گناه مصون و محفوظ بمانید، ان شاء الله تعالی.
ما معصوم نیستیم، لذا ابتلاء به حسد و استعمال این عیب مهلک، حتمی است، لذا باید همیشه در وضعیت استندبای باشیم یعنی دستمون توی دست نور در ملک و در ملکوت قرار بگیره، تا اگه بوی اشتباه به مشاممون رسید «اللیل»، فورا با هشداری که از قبض نور قلبمون می‌فهمیم، جلوشو بگیریم تا اصلاح و تربیت بشیم و تا امر اصلاح و تربیت از این مرحله فهم نور و ظلمت، به مرحله عصا و علف نکشد!
[لمم – مبتلا به گناه نه معتقد به گناه]:
« مَا مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا وَ قَدْ طُبِعَ عَلَيْهِ‏ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ‏ يَهْجُرُهُ الزَّمَانَ ثُمَّ يُلِمُّ بِهِ
وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ‏
قَالَ
اللَّمَّامُ‏ الْعَبْدُ الَّذِي يُلِمُّ الذَّنْبَ بَعْدَ الذَّنْبِ لَيْسَ مِنْ سَلِيقَتِهِ‏ أَيْ مِنْ طَبِيعَتِهِ ».
حضرت صادق عليه السّلام فرمود:
هيچ گناهى نيست جز آنكه بنده مؤمنى بدان خو گرفته،
مدتى آن را واگذارد سپس (دوباره) به آن دست زند،
و آن است گفتار خداى عز و جل :
«آنان كه دورى گزينند از گناهان بزرگ و ناشايسته‏‌ها جز لمم»
فرمود:
لمام آن بنده‌‏ايست كه به گناهى پس از گناهى دست زند،
كه موافق سليقه او يعنى از طبيعت او نيست.
+ [سورة النجم (53): الآيات 31 الى 41]
+ «طینت و ولایت»
[مبتلا به گناه و معتقد به گناه]
«لمم»
الَّذينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ‏
إِنَّ رَبَّكَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ
هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ
وَ إِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ في‏ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ
فَلا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقى‏ (32)
[قبض و بسط – لمم]:
« لَمَّتَانِ:
لَمَّةٌ مِنَ الشَّيْطَانِ وَ لَمَّةٌ مِنَ الْمَلَكِ
فَلَمَّةُ الْمَلَكِ الرِّقَّةُ وَ الْفَهْمُ
وَ لَمَّةُ الشَّيْطَانِ السَّهْوُ وَ الْقَسْوَةُ »
دو کانون توجه برای قلب وجود دارد «لَمَّتَانِ»:
بستگی به کانونی دارد که قلب بهش توجه می‌کند،
اگر این توجه از ناحیه مَلَک باشد «لَمَّةٌ مِنَ الْمَلَكِ» علامت آن رقت قلب و نور و فهم علمی و آرامش است «الرِّقَّةُ وَ الْفَهْمُ»،
و اگر این توجه از ناحیه شیطان باشد «لَمَّةٌ مِنَ الشَّيْطَانِ» علامت آن قساوت قلب و تاریکی و اشتباه در فهمیدن و برداشت غلط از موضوع و کلا نا آرامی است «السَّهْوُ وَ الْقَسْوَةُ».
پس لمم آن توجهی است که به قلب خطور می نماید و دو حالت متضاد در قلب ایجاد می‌کند، یا آرامش و یا ناآرامی!
«لمّ: تمركز التوجّهات الى نقطة و إصابتها اليها  = به یک نقطه فوکوس کردن و زوم کردن!»
فکرتو به یک موضوع متمرکز کن: فقط عمل به نور ولایت.
الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ
[لمم: کوه نان استنجا شده و روی هم انباشته شده!]
المُلِمّ بِالأَمر:
كسيكه بدون تأمل و انديشيدن، از مطلبى آگاه است؛
اللَّمَّة: الهَمّة و الخَطرة تقع في القلب؛
« أراد إلمامَ المَلَك أو الشيطان به و القربَ منه،
فما كان من خَطَرات الخير فهو من المَلك،
و ما كان من خطرات الشرّ فهو من الشيطان.
و اللَّمَّة: كالخطرة و الزَّوْرة و الأَتْية»
+ «الهام»:
ملَک به یک نقطه در قلب (عقل = گره پیشاهنگ) زوم می کند و مثل ذره بین که روی چیزی خوب فوکوس شود یک دفعه آن شیء گُر می گیرد و آتش می گیرد [مثال قلم لیزری] وقتی ملک نور را به نقطه عقل قلب زوم می کند « صَادِرَةً عَنْ إِلْهَامِكَ لَنَا » ، یکدفعه «می فهمی !!! = و مثل تملیخا می گویی : قَدْ وَقَعَ فِي قَلْبِي شَيْ‏ءٌ » و حالت شادی و آرامش «قرّه عین» به قلبت دست می دهد!
[قبض و بسط]
که این همان لحظه موعود «روز موعود» یعنی «لمّه ملَک» است و در واقع نگاه توام با لبخند و رضایت آل محمد ع که برایت با چهره صاحب نوری که تو را با این علوم آشنا نمود «لکل وجهه هو مولیها» مجسم می شود [احراز هویت تمثال نور در ملکوت قلب].
پس با مجاهده قلبی، هوای نفس [حالت بدجنسی حسادت] ضعیف می شود و با نور مطالعه، یهویی علم به قلب الهام می شود و می فهمی! و قلب تاریک، روشن می‌شود و عقل بر هوای نفس پیروز می‌گردد.
[رقّة – قسوة]:
این حدیث از مقالۀ «قسی»:
« عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع‏
لَمَّتَانِ
لَمَّةٌ مِنَ الشَّيْطَانِ وَ لَمَّةٌ مِنَ الْمَلَكِ‏
فَلَمَّةُ الْمَلَكِ الرِّقَّةُ وَ الْفَهْمُ
وَ لَمَّةُ الشَّيْطَانِ السَّهْوُ وَ الْقَسْوَةُ .»
امام صادق عليه السّلام فرمود:
امير المؤمنين عليه السّلام فرموده:
(مردم را) دو خاطره است،
خاطره از شيطان و خاطره از فرشته،
خاطره فرشته: رقت (يعنى نرمى دل) و فهم است
و خاطره شيطان: فراموشى و سخت دلى است.
توضيح‏:
«لمه» آن چيزيست كه بدل نزديك شود و خطور كند كه به خاطره ترجمه شد،
مجلسى (ره) گويد:
مقصود از رقت و فهم كه خاطره فرشته است نتيجه آندو و يا نشانه آنها است و حمل بر مجاز گردد، زيرا خاطره كه فرشته در دل اندازد نيكى و تصديق بحق است، و نتيجه آن رقت دل و صفا و ميل آن به نيكى است، و همچنين خاطره شيطان انداختن وسوسه‏‌ها و شك و ميل به شهوات در دل است، و نتيجه آن فراموش كردن حق و غفلت از خدا و سنگدلى است.
[الهام – لمم] :
وَ الْعِلْمُ إِمَامُ الْعَقْلِ وَ الْعَقْلُ تَابِعُهُ
يُلْهِمُهُ اللَّهُ السُّعَدَاءَ وَ يَحْرِمُهُ الْأَشْقِيَاءَ
[الهام]
نور آل محمد ع به نور عقل، الهام می‌نماید.
ای نور، از نور اتباع کن! تا [نُورٌ عَلى‏ نُور] شود!
هم قافیه – مثل و مانند:
اللَّهُمَّ … نَحْنُ نَسْأَلُكَ وَ نَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ … أَنْ … تَجْعَلَ حَرَكَاتِنَا وَ سَكَنَاتِنَا صَادِرَةً عَنْ إِلْهَامِكَ لَنَا
[قبض و بسط]
در توقيعى كه بافتخار شيخ مفيد صادر گشت‏ :
وَ اللَّهُ يُلْهِمُكَ الرُّشْدَ
خداوند تو را به رشد و كمال الهام بخشد
وَ يَلْطُفُ لَكُمْ بِالتَّوْفِيقِ بِرَحْمَتِهِ
[بسط ≠ قبض]
و با لطف خود برحمت واسعه خود توفيق دهد .
الهادي : معناه الذي من … أقدرهم عليه بالعقول و الإلهام
« فَنَظَرَ إِلَيْهِ … تمليخا … فَقَالَ فِي نَفْسِهِ … ثُمَّ قَالَ لَهُمْ يَا إِخْوَتَاهْ قَدْ وَقَعَ فِي قَلْبِي شَيْ‏ءٌ  … ، …أَطَلْتُ فِكْرِي … »
[تفکر – الهام]
الهَامَةُ: رأس كلّ شي‏ءٍ ، رأْس كل شي‏ء من الرُّوحانيين؛
هَامَةُ القومِ: سيِّدُهم و رئيسُهم ؛ شبّه الأَشْرافَ‏ بالهامِ
رب اوزعنی …
وَ أَعْطَانِي [رَسُولَ اللَّهِ ص] الْوَحْيَ وَ أَعْطَاهُ [عَلِيّاً (ع)] الْإِلْهَامَ
وَ الَّذِي يُحْلَفُ فِيهِ
لَوْ أَقَرَّ فِرْعَوْنُ أَنْ يَكُونَ ابْنَهُ كَمَا أَقَرَّتْ بِهِ
لَهَدَاهُ اللَّهُ تَعَالَى كَمَا هَدَى زَوْجَتَهُ
وَ لَكِنَّ اللَّهَ تَعَالَى حَرَمَهُ ذَلِكَ
وَ الَّذِي يُحْلَفُ بِهِ
لَوْ أَقَرَّ فِرْعَوْنُ أَنْ يَكُونَ قُرَّةَ عَيْنٍ كَمَا أَقَرَّتْ بِهِ
لَهَدَاهُ اللَّهُ تَعَالَى كَمَا هَدَى بِهِ امْرَأَتَهُ
وَ لَكِنَّ اللَّهَ تَعَالَى حَرَّمَهُ ذَلِكَ.
[نبأ – الهام] :
نبأ؛ خبری علمی، مهم و مخفی [الْغَيْبِ] است [امر الله = نور ولایت] که به انسان الهام می شود [نُوحيهِ] و به او بصیرت می دهد و او را از تاریکی فتنه نجات می دهد [قبض و بسط].
اهمیت این خبر آنقدر هست که شایسته است که در آن تامل و تفکر بسیار نمود تا آنرا فهمید «تهجّد»، قصه بهشت و جهنم است!
اللغة:
اللمم أن يفعل الإنسان الشي‏ء في الحين و لا يكون له عادة
و منه إلمام الخيال
و الإلمام الزيادة التي لا تمتد و كذلك اللمام.
لغات آيات:
اللمم: لمم آنست كه انسان بطور تصادفى گناهى را مرتكب شود، و عادت به ارتكاب آن گناه نداشته باشد،
و از اين باب است (المام الخيال) يعنى: (بفكر آمدن)
و لغت المام بمعنى زياده‏‌اى است كه امتداد ندارد، و نيز همين طور است (اللمام).