قلب رقیق و مهربان، قلبی که قبض و بسطشو میفهمه! وَ الطُّورِ وَ كِتابٍ مَسْطُورٍ فِي رَقٍّ مَنْشُورٍ!

کتاب غيبت نعماني ص39

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيِّ قَالَ:
وَفَدَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص أَهْلُ الْيَمَنِ
فَقَالَ النَّبِيُّ ص جَاءَكُمُ أَهْلُ الْيَمَنِ يَبُسُّونَ بَسِيساً
فَلَمَّا دَخَلُوا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ قَوْمٌ رَقِيقَةٌ قُلُوبُهُمْ رَاسِخٌ إِيمَانُهُمْ
وَ مِنْهُمُ الْمَنْصُورُ يَخْرُجُ فِي سَبْعِينَ أَلْفاً يَنْصُرُ خَلَفِي وَ خَلَفَ وَصِيِّي حَمَائِلُ سُيُوفِهِمْ الْمِسْكُ‏
فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ وَصِيُّكَ؟
فَقَالَ هُوَ الَّذِي أَمَرَكُمُ اللَّهُ بِالاعْتِصَامِ بِهِ فَقَالَ جَلَّ وَ عَزَّ
وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا
فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ بَيِّنْ لَنَا مَا هَذَا الْحَبْلُ‏؟
فَقَالَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ
إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَ حَبْلٍ مِنَ النَّاسِ‏
فَالْحَبْلُ مِنَ اللَّهِ كِتَابُهُ وَ الْحَبْلُ مِنَ النَّاسِ وَصِيِّي
فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ وَصِيُّكَ؟
فَقَالَ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ اللَّهُ فِيهِ
أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ فِي جَنْبِ اللَّهِ
فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا جَنْبُ اللَّهِ هَذَا؟
فَقَالَ هُوَ الَّذِي يَقُولُ اللَّهُ فِيهِ
وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‏ يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا
هُوَ وَصِيِّي وَ السَّبِيلُ إِلَيَّ مِنْ بَعْدِي
فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ بِالَّذِي بَعَثَكَ بِالْحَقِّ نَبِيّاً أَرِنَاهُ فَقَدِ اشْتَقْنَا إِلَيْهِ
فَقَالَ هُوَ الَّذِي جَعَلَهُ اللَّهُ آيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ الْمُتَوَسِّمِينَ فَإِنْ نَظَرْتُمْ إِلَيْهِ نَظَرَ مَنْ‏ كانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَ هُوَ شَهِيدٌ عَرَفْتُمْ أَنَّهُ وَصِيِّي كَمَا عَرَفْتُمْ أَنِّي نَبِيُّكُمْ
فَتَخَلَّلُوا الصُّفُوفَ وَ تَصَفَّحُوا الْوُجُوهَ فَمَنْ أَهْوَتْ إِلَيْهِ قُلُوبُكُمْ فَإِنَّهُ هُوَ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ فِي كِتَابِهِ
فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ‏ أَيْ إِلَيْهِ وَ إِلَى ذُرِّيَّتِهِ ع
ثُمَّ قَالَ فَقَامَ أَبُو عَامِرٍ الْأَشْعَرِيُّ فِي الْأَشْعَرِيِّينَ وَ أَبُو غِرَّةَ الْخَوْلَانِيُّ فِي الْخَوْلَانِيِّينَ وَ ظَبْيَانُ وَ عُثْمَانُ بْنُ قَيْسٍ فِي بَنِي قَيْسٍ وَ عُرَنَةُ الدَّوْسِيُ‏ فِي الدَّوْسِيِّينَ وَ لَاحِقُ بْنُ عِلَاقَةَ
فَتَخَلَّلُوا الصُّفُوفَ وَ تَصَفَّحُوا الْوُجُوهَ وَ أَخَذُوا بِيَدِ الْأَنْزَعِ الْأَصْلَعِ‏ الْبَطِينِ وَ قَالُوا إِلَى هَذَا أَهْوَتْ أَفْئِدَتُنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ‏
فَقَالَ النَّبِيُّ ص أَنْتُمْ نَجَبَةُ اللَّهِ حِينَ عَرَفْتُمْ‏ وَصِيَّ رَسُولِ اللَّهِ قَبْلَ أَنْ تُعَرَّفُوهُ
فَبِمَ عَرَفْتُمْ أَنَّهُ هُوَ؟
فَرَفَعُوا أَصْوَاتَهُمْ يَبْكُونَ وَ يَقُولُونَ يَا رَسُولَ اللَّهِ نَظَرْنَا إِلَى الْقَوْمِ فَلَمْ تَحِنَّ لَهُمْ قُلُوبُنَا وَ لَمَّا رَأَيْنَاهُ رَجَفَتْ قُلُوبُنَا ثُمَّ اطْمَأَنَّتْ نُفُوسُنَا وَ انْجَاشَتْ أَكْبَادُنَا وَ هَمَلَتْ أَعْيُنُنَا وَ انْثَلَجَتْ صُدُورُنَا حَتَّى كَأَنَّهُ لَنَا أَبٌ وَ نَحْنُ لَهُ بَنُونَ‏
فَقَالَ النَّبِيُّ ص‏ وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ‏ أَنْتُمْ مِنْهُمْ‏ بِالْمَنْزِلَةِ الَّتِي سَبَقَتْ لَكُمْ بِهَا الْحُسْنَى وَ أَنْتُمْ عَنِ النَّارِ مُبْعَدُونَ
قَالَ فَبَقِيَ هَؤُلَاءِ الْقَوْمُ الْمُسَمَّوْنَ حَتَّى شَهِدُوا مَعَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع الْجَمَلَ وَ صِفِّينَ فَقُتِلُوا بِصِفِّينَ رَحِمَهُمُ اللَّهُ وَ كَانَ النَّبِيُّ ص بَشَّرَهُمْ بِالْجَنَّةِ وَ أَخْبَرَهُمْ أَنَّهُمْ يَسْتَشْهِدُونَ مَعَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع.

از جابر بن عبد اللَّه انصارىّ نقل شده كه گفت:
«مردم يمن به مدينه آمدند كه خدمت رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله برسند، آن حضرت (به حاضران) فرمود: يمنى‌‏ها با شتاب بسيار (يا با روى خوش) بر شما وارد مى‌‏شوند، و هنگامى كه آنان بر رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله وارد شدند فرمود: گروهى هستند كه دلهايشان نرم و ايمانشان استوار است، منصور از ميان آنان است كه با هفتاد هزار تن قيام مى‌‏كند، جانشين من و جانشين وصيّ مرا يارى خواهد كرد، بند شمشيرهايشان از چرم است.
آنان پرسيدند اى رسول خدا وصى شما كيست؟
فرمود: آن كسى كه خداوند ملازمت راه او را به شما امر كرده و فرموده:
«همگى به ريسمان خدا چنگ بزنيد و متفرّق نشويد».
پس عرض كردند اى رسول خدا براى ما روشن فرما كه اين ريسمان چيست؟
فرمود: آن عبارت از گفته خداوند است در اين آيه: إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَ حَبْلٍ مِنَ النَّاسِ‏: (مگر به ريسمانى از خدا و ريسمانى از مردم) امّا ريسمان خدا كتاب او (قرآن) است، و ريسمانى از مردم منظور وصيّ من است،
پرسيدند اى رسول خدا وصىّ تو كيست؟
پاسخ داد: كسى است كه خداى تعالى در باره او اين آيه را فرو فرستاده: أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ فِي جَنْبِ اللَّهِ‏ (كه كسى بگويد اى دريغ و افسوس بر آنچه در (راه) قرب خدا (دستور خدا) كوتاهى كردم)
آنان عرض كردند: اى رسول خدا مراد از اين قرب خدا چيست؟
فرمود: همان است كه خداوند در باره‏‌اش مى‌‏فرمايد: يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‏ يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا (روزى كه ستمكار دستهاى خود به دندان گزيده گويد اى كاش با پيامبر راهى را در پيش گرفته بودم» او همان وصيّ من است و پس از من راه رسيدن به من است.
پس گفتند: اى رسول خدا بحقّ آنكه تو را براستى به پيامبرى برگزيده او را بما نشان بده كه ما به ديدار او مشتاق شديم،
پس آن حضرت فرمود: او همان كسى است كه خدا او را براى مؤمنين چهره‏‌شناس و با فراست نشانه‌‏اى قرار داده، اگر شما مانند صاحبدل يا ناظر آگاهى كه گوش فرا مى‌‏دارد به او بنگريد خود خواهيد دانست همان گونه كه من پيامبر شما هستم او نيز وصىّ من است، حال به ميان صفها برويد و چهره‏‌ها را از نظر بگذرانيد پس هر كس كه دلهاى شما به جانب او گرايش پيدا كند حتما خود اوست، زيرا خداى عزّ و جلّ در كتاب خود مى‌‏فرمايد: فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ‏ (دلهاى پاره‏‌اى از مردم را به جانب آنان بگرايان) يعنى به جانب او (اسماعيل) و تبارش عليهم السّلام.
سپس راوى گويد: پس ابو عامر اشعرىّ از ميان اشعريان برخاست، و در ميان خولانيان أبو غرّه خولاني، و در ميان بنى قيس، ظبيان و عثمان بن قيس، و در ميان دوسيان عرنه دوسى و لاحق بن علاقه برخاستند و به ميان صف‌ها رفتند و چهره‏‌ها را از نظر گذرانيده و بعد دست مردى را گرفتند كه دو طرف پيشانى و جلو سرش بى‌‏مو بود و شكمى بزرگ داشت و گفتند: اى رسول خدا دلهاى ما به جانب اين شخص گرائيد، پس پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: شما بندگان بزرگوار خدائيد كه جانشين رسول خدا را پيش از آنكه به شما معرّفى شود شناختيد، اكنون بگوئيد چگونه دانستيد او همان شخص است؟
پس همه در حالى كه به صداى بلند گريه مى‏‌كردند گفتند:
اى رسول خدا ما به جمعيّت نگاه كرديم، دلهاى ما به هيچ كدام از آنان تمايلى نشان نداد، ولى وقتى او را ديديم دلهاى ما به طپش افتاد و سپس آرامشى در ما پديد آمد و كبدهايمان تكان خورد و اشك از ديدگانمان سرازير شد و قلبهايمان آرامش يافت تا آنجا كه گوئى او پدر ما است و ما فرزندان اوييم.
پس پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله اين آيه را تلاوت كرد كه‏ وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ‏- الآية (تأويل قرآن را جز خدا و آنان كه در دانش ثابت قدمند كسى نمى‏‌داند» و فرمود شما از آن جمله (ثابت قدمان در علم) محسوب مى‌‏شويد به جهت جايگاه و مقامى كه از قبل براى شما به نكوئى مقدّر فرموده و شما از آتش بدور خواهيد بود.
راوى گويد: گروه ياد شده همچنان در مدينه ماندند تا در ركاب امير المؤمنين عليه السّلام در جنگهاى جمل و صفّين حاضر شدند و بالأخره در صفّين كشته شدند، خدايشان رحمت كند. رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله به آنان بشارت بهشت داده و به آنان خبر داده بود كه در ركاب امير المؤمنين عليه السّلام به شهادت مى‏‌رسند».

این حدیث مهم یمنی‌ها + حدیث معروف امام علی علیه السلام خطاب به حارث همدانی:
«إِنَّ دِينَ اَللَّهِ لاَ يُعْرَفُ بِالرِّجَالِ بَلْ بِآيَةِ اَلْحَقِّ وَ اَلْآيَةُ اَلْعَلاَمَةُ فَاعْرِفِ اَلْحَقَّ تَعْرِفْ أَهْلَهُ»
«دين خدا به شخصيّت و موقعيّت افراد شناخته نمى‌شود،بلكه به علامت و نشانۀ حق شناخته مى‌گردد.حق را بشناس،اهلش را خواهى شناخت.»
در واقع در این حدیث یمنی‌ها، نکته زیبا و مهم اینجاست که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، برای آنها نام رجل نبردند بلکه نشانه‌های او را فرمودند و آموزش دادند، و قلوب سلیم آنها که معرفت به نشانه‌های نورانی داشت، خودشان گزینه صحیح را پیدا کردند.