دکتر محمد شعبانی راد

با نور علم، مبادرت به عمل کن!

Knowledge as Potential for Action!

«بدر» یکی از هزار واژۀ مترادف «نور» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«المُبَادَرَة [بدر]: پيشدستى و پيش‌قدمى در پيشنهاد امرى يا كارى،
مبادرت به انجام کاری کردن.»
انگاری ماه، عجله کرده و زودتر از موعدش ظاهر شده! این میشه مبادرت!
«الْمُبَادَرَةُ: طَلَبُ العَجَلَة»
«بَدر: عجله، سرعت‏»
مفهوم «ریسک کردن!»
با نور علم، مبادرت به عمل کن!
در این عکس زیبا، ماه و خورشید، اُوِرلَپ شده‌اند!
هنوز خورشید کاملا غروب نکرده، ماه، مبادرت به ظهور کرده!
این عجلۀ ممدوح ماه، میشه مبادرت، میشه مفهوم همپوشانی واژۀ وصی!

بدر: به ماه شب چهارده که کامل است و بر غروب خورشید پیشی می‌گیرد، 
و قبل از اینکه خورشید غروب کند، ماه کامل طلوع کرده است، بدر می‌گویند.
+ مفهوم «overlap»
«الْبَدْرِ طه‏»: «بدر – بدیر» نام زیبای صاحبان نور و آیات محکم موید اندیشه آنهاست.

[سورة البقرة (۲): آية ۱۰۶]
ما نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنْسِها نَأْتِ بِخَيْرٍ مِنْها أَوْ مِثْلِها
أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ (۱۰۶)
هر حكمى را نسخ كنيم، يا آن را به [دست‏] فراموشى بسپاريم،
بهتر از آن، يا مانندش را مى‌‏آوريم؛
مگر ندانستى كه خدا بر هر كارى تواناست؟

+ «شهر»

وَ لا تَأْكُلُوها إِسْرافاً وَ بِداراً أَنْ يَكْبَرُوا

قرض دادن نورِ علم به یتیم بداخلاق، باید بموقع و هنرمندانه انجام شود.
این انفاق نورانی، نه از روى اسراف و شتابناك باشد،
و نه از روى بخل و احتكار!
یعنی هر وقت لازم است مطلبی گفته شود باذن الله باشد
و این ممکن نیست مگر با فهم قبض و بسط نور قلب
و اینجوری حدود کار برایت مشخص و معلوم می‌شود
که گفتارت یا رفتارت نسبت به یتیم بداخلاق،
نه اسرافا و بدارا باشد و نه بخلا و احتکارا باشد.

[سورة النساء (۴): آية ۶]
وَ ابْتَلُوا الْيَتامى حَتَّى إِذا بَلَغُوا النِّكاحَ
فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوالَهُمْ
وَ لا تَأْكُلُوها إِسْرافاً وَ بِداراً أَنْ يَكْبَرُوا 
وَ مَنْ كانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ 
وَ مَنْ كانَ فَقِيراً فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ 
فَإِذا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ
وَ كَفى‏ بِاللَّهِ حَسِيباً (۶)
و يتيمان را بيازماييد تا وقتى به [سنّ‏] زناشويى برسند؛
پس اگر در ايشان رشد [فكرى‏] يافتيد، اموالشان را به آنان رد كنيد،
و آن را [از بيم آنكه مبادا] بزرگ شوند، به اسراف و شتاب مخوريد.
و آن كس كه توانگر است بايد [از گرفتنِ اجرت سرپرستى‏] خوددارى ورزد؛
و هر كس تهيدست است بايد مطابق عرف [از آن‏] بخورد؛
پس هر گاه اموالشان را به آنان ردّ كرديد بر ايشان گواه بگيريد،
خداوند حسابرسى را كافى است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
تَكُونُ أُمَّتِي فِي الدُّنْيَا ثَلَاثَةَ أَطْبَاقٍ
أَمَّا الطَّبَقُ الْأَوَّلُ
فَلَا يُحِبُّونَ جَمْعَ الْمَالِ وَ ادِّخَارَهُ وَ لَا يَسْعَوْنَ فِي اقْتِنَائِهِ وَ احْتِكَارِهِ
وَ إِنَّمَا رِضَاهُمْ مِنَ الدُّنْيَا سَدُّ جَوْعَةٍ وَ سَتْرُ عَوْرَةٍ
وَ غِنَاهُمْ فِيهَا مَا بَلَغَ بِهِمُ الْآخِرَةَ
فَأُولَئِكَ الْآمِنُونَ الَّذِينَ‏ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ
وَ أَمَّا الطَّبَقُ الثَّانِي
فَإِنَّهُمْ يُحِبُّونَ جَمْعَ الْمَالِ مِنْ أَطْيَبِ وُجُوهِهِ وَ أَحْسَنِ سُبُلِهِ
يَصِلُونَ بِهِ أَرْحَامَهُمْ وَ يَبَرُّونَ بِهِ إِخْوَانَهُمْ وَ يُوَاسُونَ بِهِ فُقَرَاءَهُمْ
وَ لَعَضُّ أَحَدِهِمْ عَلَى الرَّضْفِ‏ أَيْسَرُ عَلَيْهِ مِنْ أَنْ يَكْتَسِبَ دِرْهَماً مِنْ غَيْرِ حِلِّهِ
أَوْ يَمْنَعَهُ مِنْ حَقِّهِ أَنْ يَكُونَ لَهُ خَازِناً إِلَى حِينِ مَوْتِهِ
فَأُولَئِكَ الَّذِينَ إِنْ نُوقِشُوا عُذِّبُوا وَ إِنْ عُفِيَ عَنْهُمْ سَلِمُوا
وَ أَمَّا الطَّبَقُ الثَّالِثُ
فَإِنَّهُمْ يُحِبُّونَ جَمْعَ الْمَالِ مِمَّا حَلَّ وَ حَرُمَ
وَ مَنْعَهُ مِمَّا افْتُرِضَ وَ وَجَبَ
إِنْ أَنْفَقُوهُ أَنْفَقُوا
إِسْرَافاً وَ بِدَاراً
وَ إِنْ أَمْسَكُوهُ أَمْسَكُوا بُخْلًا وَ احْتِكَاراً
أُولَئِكَ الَّذِينَ مَلَكَتِ الدُّنْيَا زِمَامَ قُلُوبِهِمْ حَتَّى أَوْرَدَتْهُمُ النَّارَ بِذُنُوبِهِمْ‏
.

امّت من در دنيا سه گروهند:
گروه نخست،
دوستار گرد آوردن و ذخيره كردن مال نيستند،
و در فراهم آوردن و احتكار كردن آن تلاش نمى‏‌كنند؛
و آنچه از دنيا مايه خرسندى ايشان است،
خوردن به اندازه رفع گرسنگى و پوشيدن براى پوشاندن خود است.
و بهره‏‌مندى ايشان از مال به آن است كه آنان را (با زندگيى ساده) به آخرت رساند.
اينان كسانيند كه (در آن جهان) آسوده خاطرند،
نه ترسى دارند و نه در اندوه به سر مى‏‌برند.
گروه دوم،
كسانى هستند كه مال را از پاكيزه‏‌ترين راهها گرد مى‌‏آورند،
و با بخشيدن آن به خويشاوندان صله رحم مى‌‏كنند،
و آن را به برادران خود مى‌‏دهند،
و مقدارى از مال خويش را به فقيران مى‏‌بخشند؛
در نزد اينان جویدن سنگ داغ آسانتر است از كسب يك درهم از راه حرام،
يا نپرداختن حقّ مال، يا نگاهدارى مال تا دم مرگ؛
و اين گروه (با وضعى كه گفته شد)،
اگر با دقّت به حسابشان رسيدگى شود دچار عذاب مى‏‌شوند،
و اگر مورد عفو قرار گيرند، جان سالم به در مى‏‌برند.
و امّا گروه سوم،
آن كسانند كه جمع‏‌آورى مال را از حرام و حلال دوست مى‏‌دارند،
و حقوق واجب مال را نمى‌‏پردازند؛
اگر انفاق كنند از روى اسراف است و شتابناك،
و اگر آن را نگاه دارند از روى بخل است و احتكار؛
اينانند كه دنيا افسار آنان را به دست گرفته است،
و مى‏‌برد تا (به دليل اين همه گناه) به دوزخشان درافكند.

و بادر إليه مبادرة و بدارا: أسرع
و منه قوله تعالى:
وَ لا تَأْكُلُوها إِسْرافاً وَ بِداراً.

[سورة آل‏‌عمران (۳): الآيات ۱۲۳ الى ۱۲۶]
وَ لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَ أَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (۱۲۳)
و يقيناً خدا شما را در [جنگ‏] بدر -با آنكه ناتوان بوديد- يارى كرد.
پس، از خدا پروا كنيد، باشد كه سپاسگزارى نماييد.
إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَ لَنْ يَكْفِيَكُمْ أَنْ يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُنْزَلِينَ (۱۲۴)
آنگاه كه به مؤمنان مى‌‏گفتى: «آيا شما را بس نيست كه پروردگارتان، شما را با سه هزار فرشته فرودآمده، يارى كند؟»
بَلى‏ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ يَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُسَوِّمِينَ (۱۲۵)
آرى، اگر صبر كنيد و پرهيزگارى نماييد، و با همين جوش [و خروش‏] بر شما بتازند، [همانگاه‏] پروردگارتان شما را با پنج هزار فرشته نشاندار يارى خواهد كرد.
وَ ما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلاَّ بُشْرى‏ لَكُمْ وَ لِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُمْ بِهِ وَ مَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ (۱۲۶)
و خدا آن [وعده پيروزى‏] را، جز مژده‌‏اى براى شما قرار نداد تا [بدين وسيله شادمان شويد و] دلهاى شما بدان آرامش يابد، و يارى جز از جانب خداوند تواناى حكيم نيست.

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی