نامۀ امام علی علیه السلام به معاویه!

كتاب علي ع إلى معاوية:

إِنَّ عَلِيّاً ع كَتَبَ إِلَى مُعَاوِيَةَ:
على(عليه السّلام) به معاويه در نامه‌اى نوشت:
مِنْ عَبْدِ اللَّهِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ إِلَى مُعَاوِيَةَ:
از بندۀ خدا على بن ابى طالب امير المؤمنين به معاويه.
إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ
خداوند تبارك و تعالى كه ذو الجلال و الاكرام است،
خَلَقَ الْخَلْقَ
خلق را بيافريد
وَ اخْتَارَ خِيَرَةً مِنْ خَلْقِهِ
وَ اصْطَفَى صَفْوَةً مِنْ عِبَادِهِ‏
و بهترين و گزيده‌ترين بندگان خويش را اختيار كرد.
يَخْلُقُ ما يَشاءُ وَ يَخْتارُ
ما كانَ لَهُمُ‏ الْخِيَرَةُ
سُبْحانَ اللَّهِ وَ تَعالى‏ عَمَّا يُشْرِكُونَ‏
«پروردگار تو هر چه را كه بخواهد مى‌آفريند و برمى‌گزيند
ولى ايشان را توان اختيار نيست
منزه است خدا و از هر چه برايش شريك مى‌سازيد برتر است.»
فَأَمَرَ الْأَمْرَ
فرمان صادر نمود
وَ شَرَعَ الدِّينَ
و دين را بنياد نهاد
وَ قَسَمَ الْقَسْمَ عَلَى ذَلِكَ
و بر مبناى آن قسمت هر كس معين كرد.
وَ هُوَ فَاعِلُهُ وَ جَاعِلُهُ
اوست كننده‌اش و آفريننده‌اش.
وَ هُوَ الْخَالِقُ
اوست آفريدگار
وَ هُوَ الْمُصْطَفِي
و اوست برگزيننده.
وَ هُوَ الْمُشَرِّعُ
اوست بنيانگذار دين
وَ هُوَ الْقَاسِمُ
و اوست تقسيم‌كننده
وَ هُوَ الْفَاعِلُ لِمَا يَشَاءُ
و اوست كه هر چه خواهد كند.
لَهُ الْخَلْقُ وَ لَهُ الْأَمْرُ
آفرينش از آن اوست و فرمان، فرمان او.
وَ لَهُ الْخِيَرَةُ وَ الْمَشِيَّةُ وَ الْإِرَادَةُ وَ الْقُدْرَةُ وَ الْمُلْكُ وَ السُّلْطَانُ‏
او راست اختيار و خواست و مشيّت و اراده و قدرت و ملك و سلطه.
أَرْسَلَ رَسُولَهُ‏ خِيَرَتَهُ وَ صَفْوَتَهُ‏ بِالْهُدى‏ وَ دِينِ الْحَقِ‏
پيامبر خود را-كه اختيار كرده و برگزيدۀ اوست-براى هدايت و اشاعۀ دين حق بفرستاد
وَ أَنْزَلَ عَلَيْهِ كِتَابَهُ
و كتاب خود بر او نازل كرد.
فِيهِ تِبْيَانُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مِنْ شَرَائِعِ دِينِهِ
كتابى كه بيان و شرح هر چيز از قوانين دينش در اوست
فَبَيَّنَهُ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ
و آن را براى قومى كه مى‌دانند بيان كرد
وَ فَرَضَ فِيهِ الْفَرَائِضَ وَ قَسَمَ فِيهِ سِهَاماً
و در آن احكام را كه انجامشان واجب است معين كرد
أَحَلَّ بَعْضَهَا لِبَعْضٍ وَ حَرَّمَ بَعْضَهَا لِبَعْضٍ‏
و مراتب حلال و حرام را براى هر كس آشكار ساخت.
بَيِّنْهَا يَا مُعَاوِيَةُ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ الْحُجَّةَ
اى معاويه،
اگر تو را از حجت آگاهى است آنها را بيان نماى.
وَ ضَرَبَ أَمْثَالًا لَا يَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ‏
و مثلها زد كه جز عالمان درنيابند
فَأَنَا سَائِلُكَ عَنْهَا أَوْ بَعْضِهَا إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ
و من پاره‌اى از آنها را -اگر بدانى- از تو مى‌پرسم:
وَ اتَّخَذَ الْحُجَّةَ بِأَرْبَعَةِ أَشْيَاءَ عَلَى الْعَالَمِينَ
به چهار چيز حجت بر مردم روى زمين تمام مى‌شود،
فَمَا هِيَ يَا مُعَاوِيَةُ وَ لِمَنْ هِيَ
بگوى -اى معاويه- كه آنها چيستند و براى كيستند؟
وَ اعْلَمْ أَنَّهُنَّ حُجَّةٌ لَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ
و بدان آنها حجت ما اهل بيت هستند
عَلَى مَنْ خَالَفَنَا وَ نَازَعَنَا وَ فَارَقَنَا وَ بَغَى عَلَيْنَا
بر كسى كه با ما مخالفت ورزد و با ما منازعه كند و از ما جدا شود و بر ما ستم روا دارد.
وَ الْمُسْتَعَانُ اللَّهُ‏
عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ عَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ‏
فريادرس خداست.
بر او توكل كردم. و توكل كنندگان بر او توكل كنند.
وَ كَانَتْ جُمْلَةُ تَبْلِيغِهِ رِسَالَةَ رَبِّهِ
فِيمَا أَمَرَهُ وَ شَرَعَ وَ فَرَضَ وَ قَسَمَ جُمْلَةَ الدِّينِ‏
همۀ تبليغ او تبليغ رسالت پروردگارش بود،
آنچه را به آن فرمان داده است و در احكامى كه مقرر داشته
و در آنچه انجامش را بر مردم واجب ساخته.
يَقُولُ اللَّهُ:
خداى تعالى مى‌فرمايد:
أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ‏
«از خدا اطاعت كنيد و از رسول و اولو الامر خويش فرمان بريد.»
هِيَ لَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ‏ لَيْسَتْ لَكُمْ
اين آيه در حق ما اهل بيت است نه در حق شما.
ثُمَّ نَهَى عَنِ الْمُنَازَعَةِ وَ الْفُرْقَةِ وَ أَمَرَ بِالتَّسْلِيمِ وَ الْجَمَاعَةِ
سپس از نزاع و تفرقه نهى كرد و به تسليم و اتحاد فرمان داد.
كُنْتُمْ أَنْتُمُ الْقَوْمَ الَّذِينَ أَقْرَرْتُمْ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ بِذَلِكَ
شما همان قومى هستيد كه به خدا و رسولش اقرار كرديد و بدان معترف شديد.
فَأَخْبَرَكُمُ اللَّهُ أَنَّ مُحَمَّداً ص لَمْ يَكُ‏ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ‏
خداوند شما را خبر داد كه محمد(صلّى الله عليه و آله)
«پدر هيچ يك از مردانتان نبوده، او رسول خدا و خاتم پيامبران است.»
وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ:
و نيز گويد:
أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى‏ أَعْقابِكُمْ‏
«اگر بميرد يا كشته شود، شما به عقب بازمیگرديد؟»
فَأَنْتَ وَ شُرَكَاؤُكَ يَا مُعَاوِيَةُ الْقَوْمُ الَّذِينَ انْقَلَبُوا عَلَى أَعْقَابِهِمْ وَ ارْتَدُّوا
وَ نَقَضُوا الْأَمْرَ وَ الْعَهْدَ فِيمَا عَاهَدُوا اللَّهَ وَ نَكَثُوا الْبَيْعَةَ
وَ لَمْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئاً
و تو اى معاويه و يارانت، به عقب بازگشتيد و مرتد شديد
و عهدى را كه با خدا بسته بوديد شكستيد و بيعت گسستيد
و اينها به خدا زيانى نرساند.
أَ لَمْ تَعْلَمْ يَا مُعَاوِيَةُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنَّا لَيْسَتْ مِنْكُمْ
اى معاويه،آيا نمى‌دانى كه امامان از ما هستند و از شما نيستند.
وَ قَدْ أَخْبَرَكُمُ اللَّهُ أَنَّ أُولِي الْأَمْرِ الْمُسْتَنْبِطُو الْعِلْمِ‏
خداوند شما را خبر داد كه اولو الامر بايد استنباط‍‌ كنندگان علم باشند.
وَ أَخْبَرَكُمْ أَنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ الَّذِي تَخْتَلِفُونَ فِيهِ
وَ يُرَدُّ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى أُولِي الْأَمْرِ الْمُسْتَنْبِطِي الْعِلْمِ
و نيز خبر داد كه در همۀ امورى كه مورد اختلاف شما واقع مى‌شود،
به خدا و رسول او و اولو الامر كه حاملان علم هستند رجوع كنيد.
+ «نورِ شایسته‌سالاری! حسود، کار را به کاردان نمی‌سپارد! بِتَفْضِيلِكَ إِيَّاهُمْ وَ بِرَدِّكَ اَلْأُمُورَ إِلَيْهِمْ … وَ اَلْمُسَالَمَةِ لَهُمْ وَ اَلرِّضَا بِمَا قَالُوا!»
+ «نور، مرکز فرماندهی! امر الله! أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ!»
فَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ اللَّهُ عَلَيْهِ يَجِدِ اللَّهَ مُوفِياً بِعَهْدِهِ
پس هر كس به عهد خود با خدا وفا كند خدا را وفاكننده به عهد خود خواهد يافت.
يَقُولُ اللَّهُ‏
خداى تعالى مى‌فرمايد:
أَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَ إِيَّايَ فَارْهَبُونِ‏
«به عهد من وفا كنيد تا به عهد شما وفا كنم و از من بترسيد.»
وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ:
و نيز فرمايد:
أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى‏ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ
فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهِيمَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظِيماً
«يا بر مردم به خاطر نعمتى كه خدا از فضل خويش به آنان ارزانى داشته حسد مى‌برند؟
در حالى كه ما به خاندان ابراهيم كتاب و حكمت داديم و فرمانروايى بزرگ ارزانى داشتيم.»
وَ قَالَ لِلنَّاسِ بَعْدَهُمْ‏
و براى مردمى كه بعد از ايشان بودند گفت:
فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ‏
فَتَبَوَّأْ مَقْعَدَكَ مِنْ جَهَنَّمَ‏ وَ كَفى‏ بِجَهَنَّمَ سَعِيراً
«بعضى بدان ايمان آوردند و بعضى از آن اعراض كردند.
دوزخ، آن آتش افروخته، ايشان را بس.»
نَحْنُ آلُ إِبْرَاهِيمَ الْمَحْسُودُونَ وَ أَنْتَ الْحَاسِدُ لَنَا
ما خاندان ابراهيم هستيم كه بر ما حسد مى‌برند و شماييد كه بر ما حسد مى‌بريد.
خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ بِيَدِهِ‏ وَ نَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ‏
وَ أَسْجَدَ لَهُ الْمَلَائِكَةَ وَ عَلَّمَهُ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا
وَ اصْطَفَاهُ عَلَى الْعَالَمِينَ
فَحَسَدَهُ الشَّيْطَانُ‏ فَكانَ مِنَ الْغاوِينَ‏
خداوند آدم را به دست خود بيافريد و از روح خود در او دميد
و ملائكه را به سجدۀ او واداشت و همۀ نامها را به او بياموخت
و او را بر همۀ مردم جهان برترى داد.
شيطان بر او حسد برد و در زمرۀ گمراهان در آمد.
وَ نُوحاً حَسَدَهُ قَوْمُهُ إِذْ قَالُوا:
قوم نوح هم بر نوح حسد بردند، آنگاه كه گفتند
ما هذا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُرِيدُ أَنْ يَتَفَضَّلَ‏ عَلَيْكُمْ‏
«اين مرد انسانى است همانند شما مى‌خواهد بر شما برترى جويد.»
ذَلِكَ حَسَداً مِنْهُمْ لِنُوحٍ أَنْ يُقِرُّوا لَهُ بِالْفَضْلِ وَ هُوَ بَشَرٌ
بر نوح حسد مى‌بردند كه به فضل او در عين آنكه انسانى است همانند آنان اقرار كنند.
وَ مِنْ بَعْدِهِ حَسَدُوا هُوداً إِذْ يَقُولُ قَوْمُهُ:
پس از نوح بر هود حسد بردند، قومش گفتند:
ما هذا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يَأْكُلُ مِمَّا تَأْكُلُونَ مِنْهُ وَ يَشْرَبُ مِمَّا تَشْرَبُونَ
وَ لَئِنْ أَطَعْتُمْ بَشَراً مِثْلَكُمْ إِنَّكُمْ إِذاً لَخاسِرُونَ‏
«اين مرد انسانى است همانند شما، از آنچه مى‌خوريد مى‌خورد و از آنچه مى‌آشاميد مى‌آشامد
اگر از انسانى همانند خود اطاعت كنيد زيان كرده‌ايد.»
قَالُوا ذَلِكَ حَسَداً أَنْ يُفَضِّلَ اللَّهُ مَنْ يَشَاءُ وَ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ
اين سخن از روى حسد مى‌گفتند و حال آنكه خدا هر كس را كه بخواهد برترى مى‌دهد
و هر كس را كه بخواهد مورد رحمت خويش قرار مى‌دهد.
وَ مِنْ قَبْلِ ذَلِكَ ابْنُ آدَمَ قَابِيلُ قَتَلَ هَابِيلَ حَسَداً فَكَانَ مِنَ الْخَاسِرِينَ
پيش از اينها فرزند آدم، قابيل برادر خود هابيل را از روى حسد كشت و او در زمرۀ زيانكاران در آمد.
وَ طَائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ‏ إِذْ قالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنا مَلِكاً نُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ‏
طايفه‌اى از بنى اسرائيل بودند كه به پيامبر خود گفتند:
«براى ما پادشاهى قرار ده تا در راه خدا بجنگيم.»
فَلَمَّا بَعَثَ اللَّهُ لَهُمْ طَالُوتَ مَلِكاً حَسَدُوهُ وَ قَالُوا أَنَّى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنا
چون خداوند طالوت را به پادشاهى فرستاد، بر او حسد بردند و گفتند:
«از كجا او را بر ما پادشاهى است؟»
وَ زَعَمُوا أَنَّهُمْ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ
و پنداشتند كه خود سزاوارتر از او به پادشاهى هستند.
كُلَّ ذَلِكَ نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْبَاءِ مَا قَدْ سَبَقَ (داستانهای تکراری قرآن!)
همۀ اينها چيزهايى است كه پيش از اين اتفاق افتاده و اينك آنها را براى تو حكايت مى‌كنيم
وَ عِنْدَنَا تَفْسِيرُهُ وَ عِنْدَنَا تَأْوِيلُهُ‏
و تفسير و تأويل آنها نزد ماست
وَ قَدْ خابَ مَنِ افْتَرى‏
و آنكه دروغ بندد نوميد شود.
وَ نَعْرِفُ فِيكُمْ شِبْهَهُ وَ أَمْثَالَهُ‏
نمونه‌هاى آن را در شما مى‌يابيم
وَ ما تُغْنِي الْآياتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ‏
«و اين آيات و هشدارها قومى را كه ايمان نمى‌آورند سود نمى‌كند.»
وَ كَانَ نَبِيُّنَا ص فَلَمَّا جَاءَهُمْ كَفَرُوا بِهِ‏ حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ‏ أَنْ يُنَزِّلَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ عَلى‏ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ‏ حَسَداً مِنَ الْقَوْمِ عَلَى تَفْضِيلِ بَعْضِنَا عَلَى بَعْضٍ
پيامبر ما-صلى اللّه عليه و آله-هم چون بيامد بر او كافر شدند و بر او حسد بردند
و حال آنكه نبوت چيزى است كه خداى تعالى به هر يك از بندگانش كه بخواهد ارزانيش مى‌دارد.
آرى از اينكه خداوند ما را بر يكديگر فضيلت نهاده است قومى حسد مى‌برند.
أَلَا وَ نَحْنُ أَهْلَ الْبَيْتِ آلُ إِبْرَاهِيمَ الْمَحْسُودُونَ حُسِدْنَا كَمَا حُسِدَ آبَاؤُنَا مِنْ قَبْلِنَا سُنَّةً وَ مَثَلًا
بدان كه ما اهل بيت، همان خاندان ابراهيم هستيم كه بر آنان رشك بردند.
ما مورد حسد واقع شديم همچنان كه پدرانمان زين پيش مورد حسد واقع شده بودند.
قَالَ اللَّهُ:
خداى تعالى فرمود:
وَ آلَ إِبْراهِيمَ‏ وَ آلَ لُوطٍ وَ آلَ عِمْرانَ‏ وَ آلِ يَعْقُوبَ‏ وَ آلُ مُوسى‏ وَ آلُ هارُونَ‏ وَ آلَ داوُدَ
آل ابراهيم و آل لوط‍‌ و آل عمران و آل يعقوب و آل موسى و آل هارون و آل داوود.
فَنَحْنُ آلُ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ ص
ما نيز آل محمد (صلّى الله عليه و آله) پيامبر خود هستيم.
أَ لَمْ تَعْلَمْ يَا مُعَاوِيَةُ أَنَّ‏ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِيُّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا
اى معاويه ندانسته‌اى كه خدا مى‌گويد:
«نزديك‌ترين كسان به ابراهيم همانا پيروان او و اين پيامبر و مؤمنان هستند و خدا ياور مؤمنان است.»
وَ نَحْنُ أُولُو الْأَرْحَامِ
و ما هستيم اولو الارحام
قَالَ اللَّهُ تَعَالَى:
كه در اين آيه آمده است:
النَّبِيُّ أَوْلى‏ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ
وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى‏ بِبَعْضٍ فِي كِتابِ اللَّهِ‏
«پيامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و زنانش مادر مؤمنان هستند
و در كتاب خدا خويشاوندان نسبى از مؤمنان و مهاجران به يكديگر سزاوارترند.»
نَحْنُ أَهْلَ الْبَيْتِ اخْتَارَنَا اللَّهُ وَ اصْطَفَانَا وَ جَعَلَ النُّبُوَّةَ فِينَا وَ الْكِتَابَ لَنَا وَ الْحِكْمَةَ وَ الْعِلْمَ وَ الْإِيمَانَ وَ بَيْتَ اللَّهِ‏ وَ مَسْكَنَ إِسْمَاعِيلَ وَ مَقَامَ إِبْرَاهِيمَ فَالْمُلْكُ لَنَا
ما اهل بيت هستيم، خداوند ما را اختيار كرده و برگزيده و نبوت را در ما قرار داده و كتاب و حكمت و علم از آن ماست -و خانۀ خدا و مسكن اسماعيل و مقام ابراهيم از آن ماست- پس فرمانروايى ما را سزد.
وَيْلَكَ يَا مُعَاوِيَةُ وَ نَحْنُ أَوْلَى بِإِبْرَاهِيمَ وَ نَحْنُ آلُهُ وَ آلُ عِمْرَانَ وَ أَوْلَى بِعِمْرَانَ وَ آلُ لُوطٍ وَ نَحْنُ أَوْلَى بِلُوطٍ وَ آلِ يَعْقُوبَ وَ نَحْنُ أَوْلَى بِيَعْقُوبَ وَ آلِ مُوسَى وَ آلِ هَارُونَ وَ آلِ دَاوُدَ وَ أَوْلَى بِهِمْ
وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَوْلَى بِهِ
واى بر تو اى معاويه، ما به ابراهيم سزاوارتريم ما آل او هستيم و آل عمران به عمران سزاوارترند و آل لوط‍‌ و ما سزاوارتر به لوط‍‌ هستيم و آل يعقوب و ما سزاوارتر به يعقوبيم و آل موسى و آل هارون و آل داوود به ايشان سزاوارترند.
و آل محمد سزاوارتر به محمداند.
وَ نَحْنُ أَهْلَ الْبَيْتِ الَّذِينَ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِيراً
ما اهل بيت هستيم كه خداى تعالى ناپاكى از آنها بزدوده و آنان را پاكيزه ساخته است.
وَ لِكُلِّ نَبِيٍّ دَعْوَةٌ فِي خَاصَّةِ نَفْسِهِ وَ ذُرِّيَّتِهِ وَ أَهْلِهِ
و هر پيامبرى را دعوتى است ويژۀ خود او و فرزندان و خاندانش
وَ لِكُلِّ نَبِيٍّ وَصِيَّةٌ فِي آلِهِ
و هر پيامبرى را در حق خاندانش وصيتى است.
أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ إِبْرَاهِيمَ أَوْصَى ابْنَهُ يَعْقُوبَ
وَ يَعْقُوبَ أَوْصَى بَنِيهِ إِذْ حَضَرَهُ الْمَوْتُ
آيا نمى‌دانى كه ابراهيم به پسرش يعقوب وصيت كرد
و يعقوب چون مرگش فرا رسيد پسرانش را وصيت كرد
وَ أَنَّ مُحَمَّداً أَوْصَى إِلَى آلِهِ سُنَّةَ إِبْرَاهِيمَ وَ النَّبِيِّينَ اقْتِدَاءً بِهِمْ كَمَا أَمَرَهُ اللَّهُ
و محمد (صلّى الله عليه و آله) به خاندانش وصيت كرد.
اين سنت ابراهيم و ديگر پيامبران بود
و محمد(صلّى الله عليه و آله) به فرمان خدا به آن پيامبران اقتدا كرد.
لَيْسَ لَكَ مِنْهُمْ وَ لَا مِنْهُ سُنَّةٌ فِي النَّبِيِّينَ وَ فِي هَذِهِ الذُّرِّيَّةِ الَّتِي‏ بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ‏
…
قَالَ اللَّهُ لِإِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ هُمَا يَرْفَعَانِ‏ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَيْتِ‏ …
خداى تعالى گويد كه ابراهيم و اسماعيل چون پايه‌هاى خانه را بالا مى‌آوردند گفتند:
رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ‏
«اى پروردگار ما، ما را فرمانبردار خويش ساز و نيز فرزندان ما را فرمانبردار خويش گردان.»
فَنَحْنُ الْأُمَّةُ الْمُسْلِمَةُ
و ما همان امت مسلمه هستيم.
وَ قَالا رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ‏ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ‏
و گفتند: «اى پروردگار ما از ميانشان پيامبرى بر آنان مبعوث گردان تا آيات تو را بر ايشان بخواند و به آنها كتاب و حكمت بياموزد.»
فَنَحْنُ أَهْلُ هَذِهِ الدَّعْوَةِ
وَ رَسُولُ اللَّهِ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُ
بَعْضُنَا مِنْ بَعْضٍ
وَ بَعْضُنَا أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي الْوَلَايَةِ وَ الْمِيرَاثِ
ماييم اهل اين دعوت
و رسول اللّه از ماست و ما از او هستيم.
برخى از ما از برخى ديگر و بعضى از ما در ولايت و ميراث اولى به بعض ديگر.‏
ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ‏
«فرزندانى بعضى از بعض ديگر و خدا شنوا و داناست.»
وَ عَلَيْنَا نَزَلَ الْكِتَابُ
وَ فِينَا بُعِثَ الرَّسُولُ
وَ عَلَيْنَا تُلِيَتِ الْآيَاتُ
كتاب خدا بر ما نازل شده
و رسول اللّه در ميان ما مبعوث شده
و آيات بر ما خوانده شده.
وَ نَحْنُ الْمُنْتَحِلُونَ لِلْكِتَابِ وَ الشُّهَدَاءُ عَلَيْهِ وَ الدُّعَاةُ إِلَيْهِ وَ الْقُوَّامُ بِهِ
‏ماييم وابستگان كتاب و ماييم گواهان بر آن و داعيان به سوى آن و بر پاى دارندگان آن.
فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ‏
أَ فَغَيْرَ اللَّهِ يَا مُعَاوِيَةُ تَبْغِي رَبّاً
اى معاويه،
آيا تو جز اللّه خداى ديگرى را مى‌طلبى‌؟
أَمْ غَيْرَ كِتَابِهِ كِتَاباً
يا جز كتاب اللّه،كتاب ديگرى مى‌جويى‌؟
أَمْ غَيْرَ الْكَعْبَةِ بَيْتِ اللَّهِ وَ مَسْكَنِ إِسْمَاعِيلَ وَ مَقَامِ أَبِينَا إِبْرَاهِيمَ تَبْغِي قِبْلَةً
يا جز كعبه، خانۀ خدا و مسكن اسماعيل و جايگاه پدرمان ابراهيم قبلۀ ديگرى مى‌خواهى‌؟
أَمْ غَيْرَ مِلَّتِهِ تَبْغِي دِيناً
يا جز آيين ابراهيم در پى آيينى ديگر هستى‌؟
أَمْ غَيْرَ اللَّهِ تَبْغِي مَلِكاً
يا غير از خدا ملك يا فرمانرواى ديگرى طلب مى‌كنى‌؟
فَقَدْ جَعَلَ اللَّهُ ذَلِكَ فِينَا
خداوند اين ملك و فرمانروايى را در ميان ما قرار داده.
فَقَدْ أَبْدَيْتَ عَدَاوَتَكَ لَنَا وَ حَسَدَكَ وَ بُغْضَكَ وَ نَقْضَكَ عَهْدَ اللَّهِ وَ تَحْرِيفَكَ آيَاتِ اللَّهِ
تو دشمنى‌ات را نسبت به ما آشكار گردانيدى و حسد و كينه‌ات نيك فرا نمودى
و نشان دادى كه پيمان خداى مى‌شكنى و آيات او را تحريف مى‌كنى.
وَ تَبْدِيلَكَ قَوْلَ اللَّهِ قَالَ اللَّهُ لِإِبْرَاهِيمَ:
و اين سخن خدا را دگرگون كردى كه به ابراهيم گفت:
إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ لَكُمُ الدِّينَ‏
«خدا براى شما اين دين را برگزيده است.»
أَ فَتَرْغَبُ عَنْ مِلَّتِهِ وَ قَدِ اصْطَفَاهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الصَّالِحِينَ
آيا از آيين ابراهيم روى مى‌گردانى
و حال آنكه خداى تعالى او را در دنيا برگزيده و او در آخرت از صالحان است‌؟
أَمْ غَيْرَ الْحُكْمِ تَبْغِي حُكْماً
آيا جز حكم خدا حكم ديگرى را مى‌جويى‌؟
أَمْ غَيْرَ الْمُسْتَحْفَظِ مِنَّا تَبْغِي إِمَاماً
يا امامى بيرون از خاندان ما مى‌طلبى‌؟
الْإِمَامَةُ لِإِبْرَاهِيمَ وَ ذُرِّيَّتِهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ تَبَعٌ لَهُمْ لَا يَرْغَبُونَ عَنْ مِلَّتِهِ
امامت از آنِ ابراهيم و ذرّيۀ او و مؤمنانى است كه پيرو آنهايند و از آيين او روى نمى‌گردانند.
قَالَ:
و گفت:
فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي‏
«و هر كه از من پيروى كند از من است.»
أَدْعُوكَ يَا مُعَاوِيَةُ إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ كِتَابِهِ وَ وَلِيِّ أَمْرِهِ الْحَكِيمِ مِنْ آلِ إِبْرَاهِيمَ
اى معاويه، تو را به خدا و پيامبرش و كتابش و ولىّ‌ امر حكيم او از خاندان ابراهيم فرا مى‌خوانم.
وَ إِلَى الَّذِي أَقْرَرْتَ بِهِ زَعَمْتَ إِلَى اللَّهِ وَ الْوَفَاءِ بِعَهْدِهِ وَ مِيثَاقِهِ‏ الَّذِي واثَقَكُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنا وَ أَطَعْنا
آن كس كه در برابر خدا به او اقرار كرده‌اى كه به عهدى كه با خداى مى‌بندى وفا كنى،
كه خود گفتى شنيديم و اطاعت كرديم.
وَ لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ‏
لا تَكُونُوا كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْكاثاً
تَتَّخِذُونَ أَيْمانَكُمْ دَخَلًا بَيْنَكُمْ أَنْ تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبى‏ مِنْ أُمَّةٍ
فَنَحْنُ الْأُمَّةُ الْأَرْبَى
پس همانند آنان كه پس از آگاهى، اختلاف كردند و پراكنده شدند مباشيد
و يا مانند آن زن كه چون پنبۀ خود رشت، آن رشته‌ها از نو پنبه كرد مباشيد.
تا سوگندهاى خود را وسيلۀ فريب يكديگر سازيد بدين بهانه كه گروهى بيشتر از گروه ديگر است.
ماييم همان گروه كه بيشتر است.
فَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قالُوا سَمِعْنا وَ هُمْ لا يَسْمَعُونَ‏
پس «مانند كسانى كه گفتند شنيديم و حال آنكه نمى‌شنوند مباشيد.»
اتَّبَعْنَا وَ اقْتَدَيْنَا
فَإِنَّ ذَلِكَ لَنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ عَلَى الْعَالَمِينَ مُفْتَرَضٌ
ما متابعت كرديم و اقتدا نموديم
و در ميان همۀ مردم جهان اين ويژگى از آن ماست.
فَإِنَّ الْأَفْئِدَةَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُسْلِمِينَ تَهْوِي إِلَيْنَا
وَ ذَلِكَ دَعْوَةُ الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ
دلهاى مؤمنان و مسلمانان هواى ما دارند.
چنين است دعوت مرد مسلمان.
فَهَلْ تَنْقِمُ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِاللَّهِ
وَ مَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا وَ اقْتَدَيْنَا
وَ اتَّبَعْنَا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ.
آيا جز اينكه به خدا و كتابى كه بر ما نازل شده ايمان آورده‌ايم
و به آيين ابراهيم اقتدا كرده‌ايم و از آن متابعت نموده‌ايم
كارى ديگر كرده‌ايم كه كينۀ ما به دل گرفته‌اى؟
درود خدا باد بر ابراهيم و بر محمد (صلّى الله عليه و آله) و خاندان او.