Upon witnessing luminous words,
a tremor shakes the heart,
and makes one’s hair stand on end!
«قشعر» در معنای ممدوح، یکی از هزار واژۀ مترادف «نور الولایة»،
و در معنای مذموم، یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی مینویسند:
«اقْشَعَرَّ الشعَرُ: از فرط ترس يا سرما، موى بدن او راست شد.»
«القُشَعْرِيرَة: تب و لرز»
« اقشعرّت: تقبّضت و تجمّعت»
«اقشعرّ جلده: يعنى پوستش لرزيد و منقبض شد.»
«القشاعر: الخشن المسّ»
گاهی از صدای دندان قروچۀ خودت یا دیگران، چِندشت میشه و گوشت تنت میریزه!
یا با تماس دو چیز که صدای خاصی ایجاد میکنه که میگی گوشت تنم ریخت!
اینها مثالی است برای اون حالتی که قلب، صدای نورانی رو میشنوه و حال خاصی بهش دست میده!
با مشاهدۀ کلام نورانی، لرزهای بر قلب سلیم میافتد و مو به تن شخص راست میشود.
«Make one’s hair stand on end»: مو به تن کسی سیخ کردن؛ کسی را زهره ترک کردن.
کنایه از سخت ترسیدن، وحشت کردن.
مجمع البحرين، جلد 3، صفحه 458
ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، جلد 3، صفحه 194
مفردات ألفاظ القرآن، جلد 1، صفحه 671
تهذیب اللغة، جلد 3، صفحه 177
و اقْشَعَرَّ الجلدُ من الجَرَبِ و النباتُ إِذا لم يُصِبْ رِيًّا، فهو مُقْشَعِرٌّ.
لسان العرب، جلد 5، صفحه 95
مجمع البحرين، جلد 3، صفحه 458
تهذیب اللغة، جلد 3، صفحه 177
«اقشعرّ جلده» يعنى پوستش لرزيد و منقبض شد.
قاموس قرآن، جلد 6، صفحه 8
قشعر:
قشعر! تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ!
«القُشَعْرِيرَة: تب و لرز»
القُشَعْرِيرَة- [قشعر]: اسم است از (اقْشَعَّر)، – (طب): لرزى كه با تب همراه باشد.
+ «قشع»
[قشعر – قبض و بسط] :
« اقشعرّت: تقبّضت و تجمّعت »
[سورة الزمر (39): الآيات 21 الى 25]
+ «قبض و بسط»
اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِكْرِ اللَّهِ ذلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدي بِهِ مَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ (23)
اقشعرّت الأرض من المحل:
« اقْشَعَرَّتِ الأرضُ: زمين در اثر نيامدن باران خشك و چروكيده شد »
« اقشعرّ الجلد و النبات: إذا لم يصيب ريّا » : پوست خشک و چروکیده میشه !!!
درختان پژمرده میشن !!! زمین بدون آب خشک و ترک خورده میشه !!!
اما به محض اینکه باران میاد همه چیز شاداب میشه ! تر و تازه میشه !!!
+ « إِذَا اقْشَعَرَّ قَلْبُ الْمُؤْمِنِ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ تَعَالَى تَحَاطَّتْ [تَحَاتَّتْ] خَطَايَاهُ كَمَا تَحَاطُّ [يَتَحَاتُ] مِنَ الشَّجَرِ وَرَقُهَا »
+ « إِذَا اقْشَعَرَّ جَسَدُ الْعَبْدِ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ تَحَاتَّتْ ذُنُوبُهُ كَمَا تتحاتت [تَتَحَاتُ] عَنِ الشَّجَرَةِ الْيَابِسَةِ وَرَقُهَا »
شنیدی میگن : بمحض شنیدن این خبر مو به تنم راست «سیخ» شد !
« اقْشَعَرَّ الشعَرُ : از فرط ترس يا سرما موى بدن او راست شد » ،
انگاری این واژه میخواد بگه قلب، به محض درک نور یاد معالم ربانی در دل شرایط آیات « اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ » چه حسی پیدا میکنه « تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ » و اهل یقین که اهل خشیة هستند قلوبشان با یاد معالم ربانی منا اهل البیت ع نورانی و آرام می شود « ثُمَّ تَلينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِكْرِ اللَّهِ » و این همان هدایتی است که خدا قولشو به همه کسانی که اهل یقین نسبت به معالم ربانی خود باشند داده است « ذلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدي بِهِ مَنْ يَشاءُ » اما اهل شک حسود چون اقرار به فضل معالم ربانی صاحبان نور ننموده اند بالطبع از این وعده الهی بهره و نصیبی نخواهند داشت و این ضلالت را « وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ » خودشان برای خودشان رقم می زنند وگرنه خدای مهربان نه حسوده و نه بخیله !!!
اینکه « تَقْشَعِرُّ … جُلُودُ … ثُمَّ تَلينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ » :
« تَقْشَعِرُّ … ثُمَّ تَلينُ » : اول جلد تقشعر ! بعدا جلد و قلب تلین !
اونم برای اهل خشیة فقط اتفاق می افته !
+ «جلد»:
معنی و مفهومی که در واژه جلد هست با بررسی آیات این واژه مهم است که جلد در بقیه آیات چجوری و با چه معنایی از نظر احادیث آل محمد ع بکار رفته، اونوقت معنای تقشعر جلد و ثم تلین جلد و قلب، معنای خودشو نشون می دهد. انگاری مرحله اول آشنایی با معالم ربانی صاحبان نور است که وقتی اندیشه آل محمد ع را از زبان آنها می شنوی اولش مو به تنت راست میشه بعدا این پوست و قلب به آرامش میرسه !
+ آیاتی و رسلی
+ «نار و نور»
قلبی که نور معالم ربانی نداشته باشه تاریک و قسی می شود.
« القشاعر: الخشن المسّ »
قلب و زبان اهل یقین یکی است ، لذا جلد یا پوست که اشاره به ظاهر اونا داره و قلب هم که باطنشونه عکس العملشون نسبت به آیاتی و رسلی اینجوری طبق این آیه زیباست که یه تکونی میخوره و با یاد نور معالم ربانی روشن و آرام میشه و این همون هدایت قلبی است که خدا برای اهل یقین خواسته که به سبب نور ولایت محمد و آل محمد ع در دل شرایط ایجاد بشه.
قشع :
انْقَشَعَ الهُّم عن الْقَلْبِ !!!
+ «قبض و بسط» + «قشعر» …
انْقَشَعَ السحابُ : ابر رفت و آسمان باز شد،
انْقَشَعَ اللّيلُ : شب رفت و صبح شد،
انْقَشَعَ الهُّم عن الْقَلْبِ : اندوه و غم از دل بيرون رفت
[حدیث زیبای همام – قشعر – قبض و بسط]:
… وَ إِذَا مَرُّوا بِآيَةٍ فِيهَا تَخْوِيفٌ أَصْغَوْا إِلَيْهَا مَسَامِعَ قُلُوبِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ وَ اقْشَعَرَّتْ مِنْهَا جُلُودُهُمْ وَ وَجِلَتْ مِنْهَا قُلُوبُهُمْ وَ ظَنُّوا أَنَّ صَهِيلَ جَهَنَّمَ وَ زَفِيرَهَا وَ شَهِيقَهَا فِي أُصُولِ آذَانِهِمْ
وَ أَمَّا النَّهَارَ فَحُلَمَاءُ عُلَمَاءُ بَرَرَةٌ أَتْقِيَاءُ بَرَاهُمُ الْخَوْفُ فَهُمْ أَمْثَالُ الْقِدَاحِ يَنْظُرُ إِلَيْهِمُ النَّاظِرُ فَيَحْسَبُهُمْ مَرْضَى وَ مَا بِالْقَوْمِ مِنْ مَرَضٍ أَوْ قَدْ خُولِطُوا قَدْ خَالَطَ الْقَوْمَ أَمْرٌ عَظِيمٌ إِذَا ذَكَرُوا عَظَمَةَ اللَّهِ وَ شِدَّةَ سُلْطَانِهِ مَعَ مَا يُخَالِطُهُمْ مِنْ ذِكْرِ الْمَوْتِ وَ أَهْوَالِ الْقِيَامَةِ فَزَّعَ ذَلِكَ قُلُوبَهُمْ وَ طَاشَتْ لَهُ حُلُومُهُمْ وَ ذَهَلَتْ عَنْهُمْ عُقُولُهُمْ وَ اقْشَعَرَّتْ مِنْهَا جُلُودُهُمْ وَ إِذَا اسْتَفَاقُوا مِنْ ذَلِكَ بَادَرُوا إِلَى اللَّهِ بِالْأَعْمَالِ الزَّكِيَّةِ لَا يَرْضَوْنَ لِلَّهِ
بِالْقَلِيلِ وَ لَا يَسْتَكْثِرُونَ لَهُ الْجَزِيلَ فَهُمْ لِأَنْفُسِهِمْ مُتَّهِمُونَ وَ مِنْ أَعْمَالِهِمْ مُشْفِقُونَ إِنْ زُكِّيَ أَحَدُهُمْ خَافَ مِمَّا يَقُولُونَ وَ قَالَ أَنَا أَعْلَمُ بِنَفْسِي مِنْ غَيْرِي وَ رَبِّي أَعْلَمُ بِي مِنْ غَيْرِي اللَّهُمَّ لَا تُؤَاخِذْنِي بِمَا يَقُولُونَ وَ اجْعَلْنِي خَيْراً مِمَّا يَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لِي مَا لَا يَعْلَمُونَ فَإِنَّكَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ وَ سَاتِرُ الْعُيُوبِ …
[قشعر جلد – رقّت قلب – اشک تو چشات حلقه بزنه – وجل قلب] :
أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
إِذَا اقْشَعَرَّ جِلْدُكَ وَ دَمَعَتْ عَيْنَاكَ فَدُونَكَ دُونَكَ فَقَدْ قُصِدَ قَصْدُكَ .
هر گاه تنت به لرزه آمد و چشمانت پر آب شد،
اين حالت را غنيمت شمار و از آن بهره گير و دعا كن،
كه به مقصود نايل خواهى شد.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ ارْزُقْنِي إِشْفَاقاً مِنْ عَذَابِكَ يَتَجَلَّى لَهُ قَلْبِي
وَ تَدْمَعُ لَهُ عَيْنِي
وَ يَقْشَعِرُّ لَهُ جِلْدِي
وَ يَتَجَافَى لَهُ جَنْبِي
وَ أَجِدُ نَفْعَهُ فِي قَلْبِي اللَّهُمَّ
صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.
سُبْحَانَكَ
لَا تَسْتَطِيعُ الْأَلْسُنُ وَصْفَكَ
وَ لَا تَصِفُ الْعُقُولُ قُدْرَتَكَ
وَ لَا تَخْطُرُ عَلَى الْقُلُوبِ عَظَمَتُكَ
وَ لَا تَبْلُغُ الْأَعْمَالُ شُكْرَكَ
وَ لَا يُطِيقُ الْعَامِلُونَ صُنْعَكَ
تَحَيَّرَتِ الْأَبْصَارُ دُونَكَ
سُبْحَانَكَ
أَمْرُكَ قَضَاءٌ
وَ كَلَامُكَ نُورٌ
وَ رِضَاكَ رَحْمَةٌ
وَ سَخَطُكَ عَذَابٌ
وَ رَحْمَتُكَ حَيَاةٌ
وَ طَاعَتُكَ نَجَاةٌ
وَ عِبَادَتُكَ حِرْزٌ
وَ أَخْذُكَ أَلِيمٌ
وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ.
وَ سُبْحَانَكَ صَفَتْ لَكَ الْمَلَائِكَةُ وَ خَشَعَتْ لَكَ الْأَصْوَاتُ وَ انْتَشَرَتْ بِكَ الْأُمَمُ وَ أَذْعَنَ لَكَ الْخَلَائِقُ وَ قَامَ بِكَ الْخَلْقُ وَ صَفَا لَكَ الْمُلْكُ وَ الْأَمْرُ وَ طُلِبَتْ إِلَيْكَ الْحَوَائِجُ وَ رُفِعَتْ إِلَيْكَ الْأَيْدِي وَ طَمَحَتْ نَحْوَكَ الْأَبْصَارُ وَ قَرَّتْ بِكَ الْأَعْيُنُ وَ أَشْرَقَتْ بِنُورِكَ الْأَرْضُ وَ حَيِيَتْ بِكَ الْبِلَادُ وَ انْجَلَتْ لَكَ الْأَجْسَادُ وَ تَنَاهَتْ إِلَيْكَ الْأَرْوَاحُ وَ تَاقَتْ إِلَيْكَ الْأَنْفُسُ وَ عَنَتْ لَكَ الْوُجُوهُ وَ اطْمَأَنَّتْ بِكَ الْأَفْئِدَةُ وَ اقْشَعَرَّتْ مِنْكَ الْجُلُودُ وَ أُفْضِيَتْ إِلَيْكَ الْقُلُوبُ وَ اطَّلَعْتَ عَلَى السَّرَائِرِ وَ أَخَذْتَ بِالنَّوَاصِي وَ الْأَقْدَامِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
اللَّهُمَّ أَنْتَ وَهَّابُ الْخَيْرِ
فَهَبْ لِي شَوْقاً إِلَى لِقَائِكَ
وَ إِشْفَاقاً مِنْ عَذَابِكَ
وَ حَيَاءً مِنْكَ وَ تَوْقِيراً وَ إِجْلَالًا حَتَّى يَوْجَلَ مِنْ ذَلِكَ قَلْبِي
وَ يَقْشَعِرَّ مِنْهُ جِلْدِي
وَ يَتَجَافَى لَهُ جَنْبِي
وَ تَدْمَعَ مِنْهُ عَيْنِي
وَ لَا أَخْلُوَ مِنْ ذِكْرِكَ فِي لَيْلِي وَ نَهَارِي
يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
مشتق ریشه «قشعر» در آیات قرآن:
[سورة الزمر (۳۹): الآيات ۲۱ الى ۲۵]
اللَّهُ نَزَلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ
تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِكْرِ اللَّهِ
ذلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ (۲۳)
خدا زيباترين سخن را [به صورت] كتابى متشابه، متضمّن وعده و وعيد، نازل كرده است.
آنان كه از پروردگارشان مىهراسند، پوست بدنشان از آن به لرزه مىافتد، سپس پوستشان و دلشان به ياد خدا نرم مىگردد.
اين است هدايت خدا، هر كه را بخواهد، به آن راه نمايد،
و هر كه را خدا گمراه كند او را راهبرى نيست.
امام صادق علیه السلام:
كان اذا قرأ القرآن قال قبل أن يقرأ، حين يأخذ المصحف:
اللهم! إنّي أشهد أنّ هذا كتابك المنزل من عندك على رسولك، محمد بن عبد اللَّه، و كلامك الناطق على لسان نبيّك، جعلته هاديا منك الى خلقك، و حبلا متصلا فيما بينك و بين عبادك.
اللهم! اني نشرت عهدك و كتابك،
اللهم! فاجعل نظري فيه عبادة، و قراءتي فيه فكرا، و فكري فيه اعتبارا؛ و اجعلني ممّن اتّعظ ببيان مواعظك و اجتنب معاصيك! و لا تطبع عند قراءتي علي سمعي! و لا تجعل على بصري غشاوة! و لا تجعل قراءتي قراءة لا تدبّر فيها، بل اجعلني أتدبّر آياته و أحكامه، آخذا بشرائع دينك! و لا تجعل نظري فيه غفلة، و لا قراءتي هذرا؛ إنك انت الرّؤوف الرحيم.
امام صادق «ع» هنگامى كه قرآن را براى خواندن به دست مىگرفت مىگفت:
خدايا! گواهى مىدهم كه اين كتاب فرو فرستاده از سوى تو است بر پيامبرت محمد بن عبد الله، و كلام ناطق تو بر زبان پيامبر است، كه آن را راهنمايى از خود براى آفريدگانت قرار دادى، و ريسمانى كه ميان تو و بندگانت پيوسته است،
خدايا! من عهد نامه تو و كتاب تو را باز كردم.
خدايا! نگاه كردن مرا در آن عبادت، و خواندنم را انديشيدن، و انديشيدنم را مايه عبرت گرفتن ساز، و مرا از كسانى قرار ده كه از اندرزهاى تو در آن پند گيرم، و از نافرمانى تو دورى گزينم. و هنگام خواندن آن بر گوش من مهر مزن، و بر چشمانم پرده ميفكن. و خواندنم را خواندنى بدون تدبير و انديشيدن مساز؛ بلكه چنان كن كه در آيات و احكام آن بينديشم، و شرايع دين تو را بپذيرم. و نگريستن مرا در آن غفلت و خواندنم را بيهوده خوانى مكن، كه تو مهربان و بخشندهاى.