دکتر محمد شعبانی راد

سماجت! رجلاً جلداً!

Assertive Heart!
Luminous Insistence!

«جلد» در معنای ممدوح، یکی از هزار واژۀ مترادف «نور»،
و در معنای مذموم، یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
«سماجت ممدوح – سماجت مذموم»
«insistence»
«assertiveness»
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«جَلَدَ الرَّضيعُ الثديَ: كودك هر چه شير در پستان مادرش بود خورد.»
«ناقة جَلَدَة: يعنى مادّه شتر قوى»
«فَرَسٌ‏ مُجَلَّدٌ: اسبى كه از شلاق‏ خوردن نترسد.»

خُلِقْنَا رِجَالًا لِلتَّجَلُّدِ!

قسمتی از شعر مولایمان علی ع:
«خُلِقْنَا رِجَالًا لِلتَّجَلُّدِ»
«رَجُلًا جَلْداً: لا يَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ‏، أَمِيناً نَاصِحاً»

قسمتی از داستان زیبای بلوهر و یوذاسف:
قَالَ ابْنُ الْمَلِكِ:
پسر پادشاه گفت:
فَمَا بَالُ الْأَنْبِيَاءِ وَ الرُّسُلِ ع يَأْتُونَ فِي زَمَانٍ دُونَ زَمَانٍ؟
چرا پيامبران در يك زمان هستند و در پاره‌‏اى از زمانها وجود ندارند؟
قَالَ الْحَكِيمُ:
بلوهر گفت:
إِنَّمَا مَثَلُ ذَلِكَ كَمَثَلِ مَلِكٍ كَانَتْ لَهُ أَرْضٌ مَوَاتٌ لَا عُمْرَانَ فِيهَا
مثل آنها مانند پادشاهى است كه زمينهاى مرده‏‌اى دارد كه آباد نشده
فَلَمَّا أَرَادَ أَنْ يُقْبِلَ عَلَيْهَا بِعِمَارَتِهِ
وقتى تصميم ميگيرد آن را آباد كند
أَرْسَلَ إِلَيْهَا رَجُلًا جَلْداً أَمِيناً نَاصِحاً
يك نفر كاردان امين و خيرخواه و پشتكار دار براى عمران و آبادى آن سرزمين ميفرستد.
+ «عرفات: روز عرفه! روز معرفت به نور و ظلمت دنیای قلب خود!»
ثُمَّ أَمَرَهُ أَنْ يَعْمُرَ تِلْكَ الْأَرْضَ وَ أَنْ يَغْرِسَ فِيهَا صُنُوفَ الشَّجَرِ وَ أَنْوَاعَ الزَّرْعِ

امام علی علیه السلام:
«وَ جَاهِدْ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ
وَ لَا تَأْخُذْكَ فِي اللَّهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ
وَ خُضِ الْغَمَرَاتِ إِلَى الْحَقِّ حَيْثُ كَانَ‏»
در راه خدا چنان كه بايد بكوش،
در كار خدا از سرزنش ملامتگران پروا مدار،
به راه حق در گردابها هر كجا باشد فرو شو.

يُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لا يَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ

[سورة المائدة (۵): آية ۵۴]
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ 
أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكافِرِينَ
يُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لا يَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ
ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ (۵۴)
اى كسانى كه ايمان آورده‌‏ايد، هر كس از شما از دين خود برگردد، به زودى خدا گروهى [ديگر] را مى‏‌آورد كه آنان را دوست مى‌‏دارد و آنان [نيز] او را دوست دارند.
[اينان‏] با مؤمنان، فروتن، [و] بر كافران سرفرازند.
در راه خدا جهاد مى‏‌كنند و از سرزنش هيچ ملامتگرى نمى‏‌ترسند.
اين فضل خداست. آن را به هر كه بخواهد مى‏‌دهد، و خدا گشايشگر داناست.

ديوان أمير المؤمنين عليه السلام؛ ص410

أَ تَصْبِرُ لِلْبَلْوَى عَزَاءً وَ حِسْبَةً
فَتُؤْجَرَ أَنْ تَسْلُوَ سُلُوَّ الْبَهَائِمِ
خُلِقْنَا رِجَالًا لِلتَّجَلُّدِ وَ الْأَسَى
وَ تِلْكَ الْغَوَانِي لِلْبُكَاءِ وَ الْمَآتِمِ
آيا از كنار مصيبتها با صبر كردن و بى‏‌تفاوتى مى‏‌گذرى
تا همانند حيوانات بى‌‏غم بمانى و پاداش ببرى؟!
ما مردها براى مبارزه، هوشيارى و غم خلق شده‏‌ايم
و آن زنان زيبا براى گريه و مجلس‏‌آرائى.

امام على علیه السلام:
لقد أخطأ العاقل اللّاهي الرّشد، و أصابه ذو الاجتهاد و الجدّ.
عاقل بازيگوش، راه راست را گم مى‌‏كند، و سخت‌كوش جدّى به آن مى‌‏رسد.
+ «رَجُلًا جَلْداً»

العاقل اللّاهي:
حدیث فرویدا خیلی مهم است،
داشتن عقل به تنهایی کافی نیست، بلکه عقل غالب بر هوای نفس وصل به نور آل محمد ع، تکیه گاه مطمئن بحساب می‌آید نه چیز دیگر!
«ذو الاجتهاد و الجدّ»، «رَجُلًا جَلْداً»، « لا يَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ‏ »
ویژگی صاحب نور را بیان می‌کند که مثل زنبور عسل، سرشو انداخته پایینو فقط یکسره و بجدّ مشغول کار خودشه و داره بیت شش ضلعی علومشو پر از عسل می‌کنه!

چرا بعضی‌ها «جلد» نیستند؟!
چرا بعضی‌ها حتی حوصله شنیدن علوم زیبای آل محمد ع رو ندارند؟!
بیکار و تنبل و کسل و از خود راضی هستند و «جلد» نیستند!
اینها علائم غلبۀ هوای نفس حسود بر نور عقل، در قلب این بی‌حوصلۀ تنبله!
این شخص یا مبتلا به گناه است و یا معتقد به گناه!
اگر معتقد به گناه باشه، علامت نفاقه!
«إِنَّ الْمُنافِقِينَ … إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى»
بدون شوق و نشاط به علوم ربانی و بدون جدّ و تلاش و حالت جلد،
غلبه عقل بر هوای نفس حسود و پیمودن این راه ممکن نخواهد بود.
حالت جلد علامت این است که قدرت عقل و ایمان خیلی بالاست و ضعیف الرّأي نیست و بر هوای نفس غالب است «أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ» علوّ و برتری عقل بر هوای نفس حسود:
«وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى‏ وَ لَا تَخَفْ فِي اللَّهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ».

امام علی علیه السلام:
«وَ احْكُمْبَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِ
وَ أَقِمْ فِيهِمْ بِالْقِسْطِ
وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى
وَ لَا تَخَفْ فِي اللَّهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ
فَ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَ الَّذِينَ هُمْ مُحْسِنُونَ‏»

[سورة ص (۳۸): الآيات ۲۶ الى ۲۹]
يا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ 
فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى‏ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ 
إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ بِما نَسُوا يَوْمَ الْحِسابِ (۲۶)
اى داوود، ما تو را در زمين خليفه [و جانشين‏] گردانيديم؛
پس ميان مردم به حقّ داورى كن، و زنهار از هوس پيروى مكن كه تو را از راه خدا به دركند.
در حقيقت كسانى كه از راه خدا به در مى‌‏روند،
به [سزاى‏] آنكه روز حساب را فراموش كرده‌‏اند عذابى سخت خواهند داشت.

رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله و سلم:
إِنَّ لِلَّهِ آنِيَةً فِي الْأَرْضِ
فَأَحَبُّهَا إِلَى اللَّهِ مَا صَفَا مِنْهَا وَ رَقَّ وَ صَلُبَ
وَ هِيَ الْقُلُوبُ
فَأَمَّا مَا رَقَّ مِنْهَا فَالرِّقَّةُ عَلَى الْإِخْوَانِ
وَ أَمَّا مَا صَلُبَ مِنْهَا
فَقَوْلُ الرَّجُلِ فِي الْحَقِّ لَا يَخَافُ فِي اللَّهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ

وَ أَمَّا مَا صَفَا مَا صَفَتْ مِنَ الذُّنُوبِ
الْقَصْدُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى بِالْقُلُوبِ أَبْلَغُ مِنْ إِتْعَابِ الْجَوَارِحِ بِالْأَعْمَالِ.
خداوند ظرفهائى در زمين دارد،
پس بهترين آنها پاكيزه‌تر آنها و لطيف‌تر آنها و محكم‌تر آنها است
و اين ظرفها عبارت از دلها و قلوب است (كه هر يك ظرفيتى دارد)،
اما موردى كه اين دلها بايد رقيق و مهربان باشد در مورد برادران ايمانى است
و موردى كه بايد محكم و سخت باشد در مورد طرفدارى از حق است كه از هيچ ملامت و سرزنشى در راه خدا باك ندارد
و اما پاكيزه بودن يعنى از گناهان پاكيزه باشد
توجه قلبى بخدا و دل را بسوى او فرستادن مفيدتر از اين است كه با اعمال بى‌روح اعضاء و جوارح را برنج و زحمت افكندن.
+ «لیلة القدر خیر من الف شهر»

«قوه – ضعف»: «صدق – کذب»
إِنَّ قُوَّةَ الْمُؤْمِنِ فِي قَلْبِهِ
قَوِّ قَلْبَكَ بِالْيَقِينِ
وَ قَوِّهِ [قَلْبَكَ] بِالْيَقِينِ

داستان سماجت صاحبان نور:
داستان پرنده‌‏ای بنام قرلى!
ماموریت ماهی سالمون!

إِنَّ الَّذينَ كَفَرُوا بِآياتِنا سَوْفَ نُصْليهِمْ ناراً كُلَّما نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ‏ بَدَّلْناهُمْ جُلُوداً غَيْرَها لِيَذُوقُوا الْعَذابَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَزيزاً حَكيماً (56)
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَناً وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُيُوتاً تَسْتَخِفُّونَها يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَ يَوْمَ إِقامَتِكُمْ وَ مِنْ أَصْوافِها وَ أَوْبارِها وَ أَشْعارِها أَثاثاً وَ مَتاعاً إِلى‏ حينٍ (80)
يُصْهَرُ بِهِ ما في‏ بُطُونِهِمْ وَ الْجُلُودُ (20)
الزَّانِيَةُ وَ الزَّاني‏ فَاجْلِدُوا كُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ وَ لا تَأْخُذْكُمْ بِهِما رَأْفَةٌ في‏ دينِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ لْيَشْهَدْ عَذابَهُما طائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنينَ (2)
وَ الَّذينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ فَاجْلِدُوهُمْ‏ ثَمانينَ جَلْدَةً وَ لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَةً أَبَداً وَ أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ (4)
اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلينُ جُلُودُهُمْ‏ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى‏ ذِكْرِ اللَّهِ ذلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدي بِهِ مَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ (23)
حَتَّى إِذا ما جاؤُها شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ‏ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ (20)
وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ‏ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنا قالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذي أَنْطَقَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ وَ هُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (21)
وَ ما كُنْتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَنْ يَشْهَدَ عَلَيْكُمْ سَمْعُكُمْ وَ لا أَبْصارُكُمْ وَ لا جُلُودُكُمْ‏ وَ لكِنْ ظَنَنْتُمْ أَنَّ اللَّهَ لا يَعْلَمُ كَثيراً مِمَّا تَعْمَلُونَ (22)

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی