دکتر محمد شعبانی راد

تلخ و شیرین! عسر و یسر!

Bitter and Sweet!

«عسر» یکی از هزار واژه مترادف «حسد» است.
«یسر» یکی از هزار واژه مترادف «نور» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«عَسُرَ الْأَمْرُ: فَهُوَ عَسِيرٌ أَىْ صَعْبٌ شَدِيدٌ»
«عَسَرْتُ‏ الْغَرِيمَ: طَلَبْتُ مِنْهُ الدَّيْنَ عَلَى عُسْرِهِ‏»
«العُسْر: سختى معيشت»
«مُعسِر: بدهکار»
«العسير: الناقة الّتى ركبت قبل تذليلها»
واژه یسر:
«فرسٌ حَسَنُ‏ التَّيْسُور: أى حَسَنُ نَقلِ القوائم»
«يسَّرت‏ الغنم: إذا كثر لبنها و نسلها»
«رجل‏ يَسْرٌ: أى حَسَنُ الانقياد»
«يَسُرَ الْأَمْرُ: فَهُوَ يَسِيرٌ أَىْ سَهْلٌ، آن كار آسان شد.»
«فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ فَسَوْفَ يُحاسَبُ حِساباً يَسِيراً»
آرزوی برآورده، بی‌حساب و کتاب!»

«لَا تَكُونُ فِي الْمُؤْمِنِ الْعُسْرُ … وَ الْحَسَدُ»
اهل نور، با کمک وام نورانی، بدهکاریهاشونو پرداخت میکنند.
لذا زندگی با تمام مشکلاتش، برای اونها تلخ نیست! شیرین است!
عاقبتشون رسیدن به نور جاویدان بهشت است « فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى‏ أَيِ الْجَنَّةِ».
«الْيُسْرُ لِمَنْ ائْتَمَّ بِالْأَوْصِيَاءِ»
با نور، کاراتو ساده و راحت کن! خیال خودتو راحت کن!
اهل حسادت، با تکذیب صاحبان نور، خودشونو از این نعمت وام نورانی، محروم میکنند،
لذا زندگانی رو به کام خودشون و دیگران تلخ میکنند،
و عاقبتشون هم خلود در نار جهنم است « فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرى يَعْنِي النَّارَ».
بدهکاریهای حسود، کوهی از نان استنجا شده درست میکنه!
حسود، خیلی راحت همه چیزشو می‌بازه!
«خودباختگان!»
«الميسر: القمار، … لأنّه أخذ مال الرجل بيسر و سهولة من غير كدّ و لا تعب»
+ «تاریکی قید و بند حسادت!»

كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ

همۀ تقدیرات تلخ و شیرین از جانب خداست!

اندیشه اهل حسادت که سرمست از رودخانه ثرثار خویش‌اند و در برجهای استوار و بهشت شدّاد خود، سرگرم تمتعات دنیایی- در مهلتی که به آنان داده شده- هستند، این است که تقدیرات تلخ را از چشم خدای خود نمی‌بینند و دیگران را مسبب این حوادث و شرایط ناگوار می‌دانند
«وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ»
و این اندیشه باطل به آنها جرات و اجازه میدهد که برای احقاق حق خود،
با دیگران درگیر شوند و ایجاد ناآرامی بنمایند.
اهل حسادت بدانند همۀ تقدیرات تلخ و شیرین،
حکمت خدای مهربان برای اصلاح و تربیت قلب حسود ماست.
پس تلخ و شیرین
«كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ» است!
آخر اين قوم حسود را چه شده است كه نمى‌‏خواهند این سخن درست‏ را دريابند؟!

[سورة النساء (۴): آية ۷۸]
أَيْنَما تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ
وَ إِنْ تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ
وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ 
قُلْ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ
فَما لِهؤُلاءِ الْقَوْمِ لا يَكادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثاً (۷۸)
هر كجا باشيد، شما را مرگ درمى‏‌يابد؛ هر چند در بُرجهاى استوار باشيد.
و اگر [پيشامد] خوبى به آنان برسد، مى‌‏گويند: «اين از جانب خداست»؛
و چون صدمه‌‏اى به ايشان برسد، مى‌‏گويند: «اين از طرف توست.»
بگو: «همه از جانب خداست.»
[آخر] اين قوم را چه شده است كه نمى‌‏خواهند سخنى را [درست‏] دريابند؟

تفسیر علیّ‌بن‌ابراهیم رحمة الله علیه:
قُلْ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللهِ یَعْنِی الْحَسَنَاتِ وَ السَّیِّئَاتِ.
مراد از کلام خداوند متعال:
قُلْ کُلًّ مِّنْ عندِ اللهِ
تمام نیکی‌ها و بدی‌هاست.

امام عسکری علیه السلام:
قَالَ الْإِمَامُ (علیه السلام) … وَ هَؤُلَاءِ کَانُوا إِذَا أَنْتَجَتْ خُیُولُهُمُ الْإِنَاثَ، وَ نِسَاؤُهُمُ الذُّکُورَ،
وَ حَمَلَتْ نَخِیلُهُمْ وَ زَکَتْ زُرُوعُهُمْ، وَ رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ، وَ کَثُرَتِ الْأَلْبَانُ فِی ضُرُوعِ جُذُوعِهِمْ قَالُوا:
یُوشِکُ أَنْ یَکُونَ هَذَا بِبَرَکَهًِْ بَیْعَتِنَا لِعَلِیٍّ (علیه السلام)
إِنَّهُ مَبْخُوتٌ مُدَالٌ {فَبِذَلِکَ} یَنْبَغِی أَنْ نُعْطِیَهُ ظَاهِرَ الطَّاعَهًِْ لِنَعِیشَ فِی دَوْلَتِهِ.
وَ إِذا أَظْلَمَ عَلَیْهِمْ قامُوا أَیْ {وَ إِذَا} أَنْتَجَتْ خُیُولُهُمُ الذُّکُورَ، وَ نِسَاؤُهُمُ الْإِنَاثَ،
وَ لَمْ یَرْبَحُوا فِی تِجَارَتِهِمْ وَ لَا حَمَلَتْ نَخِیلُهُمْ، وَ لَا زَکَتْ زُرُوعُهُمْ، وَقَفُوا وَ قَالُوا:
هَذَا بِشُؤْمِ هَذِهِ الْبَیْعَهًِْ الَّتِی بَایَعْنَاهَا عَلِیّاً (علیه السلام)
وَ التَّصْدِیقِ الَّذِی صَدَّقْنَا مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله).
وَ هُوَ نَظِیرُ مَا قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ:
یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله)
إِنْ تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ یَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِ اللهِ وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ یَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِکَ.
قَالَ اللَّهُ تَعَالَی:
قُلْ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللهِ بِحُکْمِهِ النَّافِذِ وَ قَضَائِهِ
لَیْسَ ذَلِکَ لِشُؤْمِی وَ لَا لِیُمْنِی
.
امام (علیه السلام) فرمود:
«آنان وقتی که اسب‌هایشان ماده به دنیا می‌آوردند و زنانشان پسر به دنیا می‌آوردند و باغ‌های نخلشان خوب بار می‌داد و کشت و زرعشان پربار بود و تجارتشان سوددار بود و شیر در پستان احشامشان زیاد بود می‌گفتند:
انگار که این از برکت بیعت ما با علی (علیه السلام) است درحالی‌که او خود ثروتمند است، به خاطر همین باید یک پولی به او بدهیم، تا بتوانیم بر اطاعت او ظاهرسازی کنیم تا بتوانیم در حکومت او زندگی کنیم
[از سر مجبوری و کراهت بودند]
تا آنکه کار برعکس شد و چون خاموش شود، از رفتن بازایستند.
یعنی [وقتی آنچه می‌خواستند نشد] و … اسبان آن‌ها پسر زاییدند و زنانشان دختر زاییدند و در تجارتشان سود نبردند و نخل‌هایشان بار نداد و کشت و زرعشان پربار نبود،
ایستادند و [به شکایت] گفتند،
این [بلاها] به خاطر شومی این بیعتی است که با علی (علیه السلام) کردیم و به خاطر شومی آن است که محمّد (صلی الله علیه و آله) را در نبوّتش تصدیق کردیم،
این برخورد اینان مانند آن موردی است که که خداوند فرمود:
«ای پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اگر به آن‌ها (منافقان) نیکی [و پیروزی] برسد،
می‌گویند: «این، از ناحیه‌ی خداست».
و اگر به آن‌ها بدی [و شکستی] برسد، می‌گویند: «این، از ناحیه‌ی توست».
و خداوند در جواب آنان فرمود:
بگو: «همه از ناحیه‌ی خداست».
یعنی [ای پیامبر (صلی الله علیه و آله) به آنان بگو]
همه‌ی این امور [مصائب یا فراخی‌ها] به خاطر حکمت حتمی و مقدّر خداوند است
و قضایی است که حتمی‌شده و هیچ ربطی به شومی من یا یمن و پربرکت‌بودن من ندارد
».

امام صادق علیه السلام:
مَنْ زَعَمَ أَنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشَاءِ فَقَدْ کَذَبَ عَلَی اللَّهِ
وَ مَنْ زَعَمَ أَنَّ الْخَیْرَ وَ الشَّرَّ بِغَیْرِ مَشِیَّتِهِ فَقَدْ أَخْرَجَ اللَّهَ مِنْ سُلْطَانِهِ
وَ مَنْ زَعَمَ أَنَ الْمَعَاصِیَ عُمِلَتْ بِغَیْرِ قُوَّهًِْ اللَّهِ فَقَدْ کَذَبَ عَلَی اللَّهِ
وَ مَنْ کَذَبَ عَلَی اللَّهِ أَدْخَلَهُ اللَّهُ النَّارَ
.
هر آن کس که گمان برد، خداوند به بدی و پلیدی فرمان می‌دهد،
قطعاً بر خداوند دروغ بسته است،
و هر آن کس که گمان برد خیر و شر بدون خواست خداست،
خداوند را از [دایره‌ی] قدرتش خارج می‌سازد.
و هر آن کس که گمان برد که گناهان بدون قدرت الهی صورت می‌پذیرند،
بر خداوند دروغ بسته است
و کسی که بر خداوند دروغ بندد، خداوند او را به جهنّم داخل می‌کند.

+ «امر الله – جبر و تفویض!»

تَجَرَّعِي مَرَارَةَ الدُّنْيَا لِحَلَاوَةِ الْآخِرَةِ!

تلخى دنيا را فرو بر، براى شيرينى آخرت!

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
أَنَّهُ قَالَ ص لِفَاطِمَةَ ع:
پيامبر خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم به حضرت فاطمه عليها السّلام فرمودند:
يَا فَاطِمَةُ
تَجَرَّعِي مَرَارَةَ الدُّنْيَا لِحَلَاوَةِ الْآخِرَةِ
.
اى فاطمه،
تلخى دنيا را فرو بر، براى شيرينى آخرت.

عُسر و یُسر
تلخ و شیرین

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ يَا مُيَسِّرَ كُلِّ عَسِير

ای آسان‌کننده‌ی هر سختی!

«فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ»
با نور صاحبان نور، کارها آسان می‌شود!
«فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ»
+ «لسن»
«وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ»
اگه با قلبت، نور و ظلمت رو بفهمی، کارها خیلی راحت و آسون میشه!

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
«إِنَّ اَلرَّوْحَ وَ اَلرَّاحَةَ وَ اَلرِّضْوَانَ وَ اَلْبُشْرَى وَ اَلْحُبَّ وَ اَلْمَحَبَّةَ
لِمَنِ اِئْتَمَّ بِعَلِيٍّ وَ تَوَلاَّهُ وَ سَلَّمَ لَهُ وَ لِلْأَوْصِيَاءِ مِنْ بَعْدِهِ
»
«به راستى كه آسايش، راحتى، خشنودى، بشارت، محبّت و دوستى براى كسى است كه از على عليه السّلام پيروى كند و او را دوست بدارد و تسليم فرمان او و اوصياى بعد از او باشد.»

پرداخت بدهکاری‌ها کار سختیه، اما اگه اون وام نورانی رو بگیری، خیلی آسون میشه!
تلخ‌ترین تقدیرات، با کمک نور ولایت، شیرین‌تر از عسل میشه!
این داستان «تلخ و شیرین» است!
این داستان «عسر و یسر» است!
حسود، تمنا رو شیرین میبینه و تقدیر رو تلخ!
اهل نور، تقدیر رو شیرین میبینه و تمنا رو تلخ!
به تقدیراتت لبخند بزن!
به تقدیراتت خوشبین باش!
با تقدیراتت همسو باش!
رو به نور باش و پشت به تاریکی!
به تقدیرات رو کن و به تمناها پشت بنما!
اگه میخوای تلخیهای زندگی برات شیرین بشه!
حالا بگو: «یَا مُیَسِّرَ کُلِّ عَسِیر»
خدای مهربان برای آسان کردن سختی‌ها، راه قرار داده!
باید از راهش وارد بشی تا سختی‌هات آسون بشه!
راهش فهم نور هدایت و عمل به اونه!
اگه عملا، با قلبت، در لحظه، معنای عسر و یسر رو نفهمی، محاله تلخی‌ها، شیرین بشن!
+ «یاقوت سرخ!»
+ «مکانیسم نورانی قلب پویا!»

عسر و یسر – تمنّا و تقدیر

کنار هر تمنّا، یک تقدیر وجود داره و کنار هر تقدیر، یک تمنّا!
«و کنار هر عدم گذشت از دلخواهی، یک سرِ بریده!»
«إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً» یعنی برای درمان هر تمنا و استعمال حسدی، خدای مهربان یک تقدیر بجا و حکیمانه طراحی میکنه!
با این تقدیر، خدا میخواد که ما دل از تمنای خودمون بکنیم و تن به اوامر نورانی بدهیم «يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ».
اگه این کارو بکنیم، حتما تاریکی تمنای قلب، جاشو به نور روشنایی و آرامش عمل به نور ولایت خواهد داد «سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً».
کسی که اهل نور باشه، خدای مهربان هم مسیر دسترسی به نور آرامش رو به‌راحتیِ هر چه تمامتر نشونش میده و اونو به سمتش سوق میده:
«فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏ وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى‏ فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى‏».
اما کسی که اهل حسادت و بخل باشه، خدای حکیم هم به‌راحتی اونو با تمناهاش و حسادتش وامیذاره تا خیلی راحت در دام شیطان و قبیله‌اش قرار بگیره و اینجوری سزای مکری که با نور کرده رو گیرش بیاد:
«وَ أَمَّا مَنْ بَخِلَ وَ اسْتَغْنى‏ وَ كَذَّبَ بِالْحُسْنى‏ فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرى»! 

يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ

[سورة البقرة (۲): آية ۱۸۵]
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ
هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ
فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ
وَ مَنْ كانَ مَرِيضاً أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ
يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ
وَ لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلى‏ ما هَداكُمْ
وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (۱۸۵)
ماه رمضان [همان ماه‏] است كه در آن، قرآن فرو فرستاده شده است،
[كتابى ] كه مردم را راهبر، و [متضمّن‏] دلايل آشكار هدايت، و [ميزان‏] تشخيص حق از باطل است.
پس هر كس از شما اين ماه را درك كند بايد آن را روزه بدارد،
و كسى كه بيمار يا در سفر است [بايد به شماره آن،] تعدادى از روزهاى ديگر [را روزه بدارد].
خدا براى شما آسانى مى‏‌خواهد و براى شما دشوارى نمى‏‌خواهد؛
تا شماره [مقرر] را تكميل كنيد و خدا را به پاس آنكه رهنمونيتان كرده است به بزرگى بستاييد،
و باشد كه شكرگزارى كنيد.

 سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً

[سورة الطلاق (۶۵): الآيات ۶ الى ۱۰]
لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ
وَ مَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتاهُ اللَّهُ
لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ ما آتاها
سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً (۷)
بر توانگر است كه از دارايى خود هزينه كند،
و هر كه روزى او تنگ باشد بايد از آنچه خدا به او داده خرج كند.
خدا هيچ كس را جز [به قدر] آنچه به او داده است تكليف نمى‌‏كند.
خدا به زودى پس از دشوارى آسانى فراهم مى‏‌كند.

فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى …‏ فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرى‏
بخل و سخا – عسر و یسر

[سورة الليل (۹۲): الآيات ۱ الى ۲۱]
فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏ (۵)
امّا آنكه [حقّ خدا را] داد و پروا داشت،
وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى‏ (۶)
و [پاداش‏] نيكوتر را تصديق كرد،
فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى‏ (۷)
بزودى راهِ آسانى پيش پاى او خواهيم گذاشت.
وَ أَمَّا مَنْ بَخِلَ وَ اسْتَغْنى‏ (۸)
و امّا آنكه بخل ورزيد و خود را بى‌‏نياز ديد،
وَ كَذَّبَ بِالْحُسْنى‏ (۹)
و [پاداش‏] نيكوتر را به دروغ گرفت،
فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرى‏ (۱۰)
بزودى راهِ دشوارى به او خواهيم نمود.

إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً

[سورة الشرح (۹۴): الآيات ۱ الى ۸]
فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً (۵)
پس [بدان كه‏] با دشوارى، آسانى است.
إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً (۶)
آرى، با دشوارى، آسانى است.

امام باقر علیه السلام:
يُبْعَثُ قَوْمٌ تَحْتَ ظِلِّ اَلْعَرْشِ 
وَ وُجُوهُهُمْ مِنْ نُورٍ وَ رِيَاشُهُمْ مِنْ نُورٍ جُلُوسٌ عَلَى كَرَاسِيَّ مِنْ نُورٍ
قَالَ فَتَشَرَّفَ لَهُمُ اَلْخَلاَئِقُ فَيَقُولُونَ هَؤُلاَءِ اَلْأَنْبِيَاءُ
فَيُنَادِي مُنَادٍ مِنْ تَحْتِ اَلْعَرْشِ أَنْ لَيْسَ هَؤُلاَءِ بِأَنْبِيَاءَ
قَالَ فَيَقُولُونَ هَؤُلاَءِ شُهَدَاءُ
فَيُنَادِي مُنَادٍ مِنْ تَحْتِ اَلْعَرْشِ لَيْسَ هَؤُلاَءِ بِشُهَدَاءَ
وَ لَكِنْ هَؤُلاَءِ قَوْمٌ كَانُوا يُيَسِّرُونَ عَلَى اَلْمُؤْمِنِينَ وَ يُنْظِرُونَ اَلْمُعْسِرَ حَتَّى يُيَسَّرَ
.
روز قيامت گروهى محشور مى‌شوند و در سايۀ عرش جاى مى‌گيرند.
چهره‌هايشان از نور، و لباسهايشان نيز از نور است و بر تختهايى از نور مى‌نشينند.
پس خلايق به آنان نظر مى‌كنند و مى‌گويند:
اينان پيامبرانند!
در آن حال منادى از زير عرش ندا مى‌دهد كه اينان پيامبران نيستند.
مردم مى‌گويند: اينان شهيدانند.
منادى از زير عرش ندا مى‌كند كه اينان شهيدان نيستند،
اينان كسانى‌اند كه كار را بر مؤمنان آسان مى‌گرفتند
و به بدهكار تنگدست مهلت مى‌دادند تا گشايشى براى او حاصل شود.
+ «رفق»

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی