دکتر محمد شعبانی راد

قلب مضطرب و ناآرام حسود، بالاخره کار دستش میده! يَوْمَ‏ تَرْجُفُ‏ الرَّاجِفَةُ!

AGITATED HEART!

«رجف» یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«بَحْرٌ رَجَّافٌ: درياى خروشان و پرخيزش»
«بَحْرٍ لُجِّيٍ»: + «لجّ»
+ «وَ قَلْبُهُ يَرْجُفُ وَ فَرَائِصُهُ تُرْعَد»
+ «زلل»
+ «یقن – قلب آرام میبیند!»

بَحْرٌ رَجَّافٌ بَحْرٌ لُجِّيٌ

«agitation»:
مترادف مضطرب
: آشفته، بی آرام، بی تاب، بی قرار، پریشان حال، پریشان فکر، دچار اضطراب، دستخوش اضطراب، دلتنگ، دلواپس، سراسیمه، سرگردان، سرگشته، شوریده، غمناک، مشوش، ناآرام، ناراحت، نگران، پریشان، آسیمه سر، دلواپس، سرآسیمه، نگران.
متضاد مضطرب: آرام

«رجف البحر»
«الأَرَاجِيفُ‏ المُلَفَّقَةُ»: شایعات دروغ غم انگیز!
خبرهاى دروغ و گوناگون كه اصل و پايه‌‏اى ندارد.
«أحاديثُ مُلَفَّقَةٌ: أى أكاذيبُ مزخرفة، ضم بعضها إِلى بعض على غير صحة»
+ «رجج»
[رجف – نغض]:
حسود، منتظره فرصته که استعمال عیب حسد نماید!
حسود منتظره که شایعات دروغ غم‌ انگیز رو خلق کنه و پخش کنه!
«وَ الْمُرْجِفُونَ‏ فِي الْمَدِينَةِ»
گفتن اینگونه اراجیف، از ویژگیهای شخص حسود است!
این اراجیف گفته شده، همان اشتباه مرگبار حسود است!
+ «نغض راس»: ببین حسود چه سری روی گردن بازی میده!
نغض راس هم از ویژگیهای شخص حسود است!

اللغة:
و الإرجاف إشاعة الباطل للاغتمام به
و أصله الاضطراب
و منه يقال للبحر رجاف لاضطرابه
فإرجاف الناس بالشي‏ء اضطرابهم بالخوض فيه
و منه ترجف الراجفة.
الارجاف: شيوع دادن باطل است براى مهموم ساختن و غمگين نمودن به سبب آن.
و اصلش اضطراب است.
و از آنست كه براى دريا گفته ميشود: رجّاف لاضطرابه، یعنی موّاج است براى اضطرابش،
پس ارجاف مردم به چيزى، اضطراب و پريشانى ايشانست، به فكر كردن در باره آن.
و از آن است «ترجف الراجفة» جنباننده بلرزاند.
اللغة:
و الرجف الاضطراب
يقال رجف بهم السقف يرجف رجوفا إذا اضطرب من تحتهم
و أرجف الناس بالشي‏ء إذا خاضوا فيه و اضطربوا

داستان تکراری عذاب اهل حسادت با «رجفة»!

«أَوْ قَوْمَ صالِحٍ» بالرجفة:
«وَ يا قَوْمِ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شِقاقِي» أي لا يكسبنكم خلافي و معاداتي‏ «أَنْ يُصِيبَكُمْ» عذاب العاجلة عن الزجاج و قيل معناه لا تحملنكم عداوتي على مخالفة ربكم فيصيبكم من العذاب مثل ما أصاب من قبلكم عن الحسن و كان سبب هذه العداوة دعاؤه لكم إلى مخالفة الآباء و الأجداد في عبادة الأوثان و ما يثقل عليهم من الإيفاء في الكيل و الميزان‏
«مِثْلُ ما أَصابَ قَوْمَ نُوحٍ» من الهلاك بالغرق‏
«أَوْ قَوْمَ هُودٍ» بالريح العقيم‏
«أَوْ قَوْمَ صالِحٍ» بالرجفة
«وَ ما قَوْمُ لُوطٍ مِنْكُمْ بِبَعِيدٍ» أي هم قريب منكم في الزمان الذي بينه و بينكم عن قتادة و قيل معناه أن دارهم قريبة من داركم فيجب أن تتعظوا بهم‏.
و قوم شعیب هم با صیحۀ عذاب شدند.

[رجف (ممدوح) – رجعت]:

امام صادق علیه السلام:
فِي قَوْلِهِ‏:
يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ
الرَّاجِفَةُ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ
وَ الرَّادِفَةُ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع
وَ هُوَ أَوَّلُ مَنْ يَنْفُضُ رَأْسَهُ مِنَ التُّرَابِ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ فِي خَمْسَةٍ وَ تِسْعِينَ أَلْفاً
وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ‏
إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ
يَوْمَ لا يَنْفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ
.
امام صادق (علیه السلام) در خصوص این آیات:
یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ * تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ، فرمود:
«راجفه شخصی که با حرکت سریع و اضطراب برمی‌خیزد، حسین‌بن‌علی (علیه السلام)
و دیگری که از پی او می‌آید علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است.
نخستین کسی که در رجعت از قبر بیرون می‌آید و خاک از سر و روی خود می تکاند حسین‌بن‌علی (علیه السلام) است که با هفتادوپنج هزار نفر برانگیخته می‌شوند.
چنان‌که خداوند می‌فرماید:
در حقیقت، ما فرستادگان خود و کسانی را که گرویده‌اند، در زندگی دنیا و روزی که گواهان برپای میایستند، قطعاً یاری می‌کنیم*
[همان] روزی که ستمگران را پوزش طلبی شان سود نمی‌دهد
و برای آنان لعنت است و برایشان بد فرجامی آن سرای است.

يَوْمَ الرَّجْفَةِ وَ الزَّلَازِلِ‏!

امام صادق علیه السلام:
أَنَّ النَّبِيَّ ص كَانَ يُنَشِّرُ بِهَذَا الدُّعَاءِ تَضَعُ يَدَكَ عَلَى مَوْضِعِ‏ الْوَجَعِ وَ تَقُولُ
أَيُّهَا الْوَجَعُ‏ اسْكُنْ بِسَكِينَةِ اللَّهِ
وَ قِرْ بِوَقَارِ اللَّهِ
وَ انْحَجِزْ بِحَاجِزِ اللَّهِ‏
وَ اهْدَأْ بِهَدْءِ اللَّهِ‏
أُعِيذُكَ أَيُّهَا الْإِنْسَانُ‏ بِمَا أَعَاذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ عَرْشَهُ وَ مَلَائِكَتَهُ يَوْمَ الرَّجْفَةِ وَ الزَّلَازِلِ‏
تَقُولُ ذَلِكَ سَبْعَ مَرَّاتٍ وَ لَا أَقَلَّ مِنَ الثَّلَاثِ
.
حضرت صادق عليه السّلام فرمود:
همانا پيغمبر (ص) به اين دعا معالجه ميكرد ميفرمود:
دست بر جاى درد ميگذارى و ميگوئى:
اى درد! بياسا به آرام و آسايش خدا،
و آرام گير به آراميدگى خدا،
و بازداشته شو به بازدارنده خدا،
و ساكن شو به سكون خدا.
پناه مى‌‏دهم تو را اى آدمى! به آن‏چه پناه داده است خداى عز و جل به آن، عرش خود و فرشتگان خود را در روز لرزش و زلزله‏‌ها
.
و هفت مرتبه اين را مى‏‌گويى و از سه مرتبه كمتر نباشد.

 

+ «مهلتی تا آتش!»

امام علی علیه السلام:
فَلَمَّا بَلَغُوا الْمُدَّةَ وَ اسْتَتَمُّوا الْأُكْلَةَ أَخَذَهُمُ‏ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ اصْطَلَمَهُمْ
فَمِنْهُمْ مَنْ حُصِبَ‏
وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ الصَّيْحَةُ
وَ مِنْهُمْ مَنْ أَحْرَقَتْهُ الظُّلَّةُ
وَ مِنْهُمْ مَنْ أَوْدَتْهُ الرَّجْفَةُ
وَ مِنْهُمْ مَنْ أَرْدَتْهُ الْخَسْفَةُ

فَما كانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ‏ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ‏
أَلَا وَ إِنَّ لِكُلِّ أَجَلٍ كِتَاباً فَإِذَا بَلَغَ الْكِتَابُ أَجَلَهُ لَوْ كُشِفَ لَكَ عَمَّا هَوَى إِلَيْهِ الظَّالِمُونَ وَ آلَ إِلَيْهِ الْأَخْسَرُونَ لَهَرَبْتَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّا هُمْ عَلَيْهِ مُقِيمُونَ وَ إِلَيْهِ صَائِرُونَ
أَلَا وَ إِنِّي فِيكُمْ أَيُّهَا النَّاسُ كَهَارُونَ فِي آلِ فِرْعَوْنَ
وَ كَبَابِ حِطَّةٍ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ
وَ كَسَفِينَةِ نُوحٍ فِي قَوْمِ نُوحٍ
إِنِّي النَّبَأُ الْعَظِيمُ وَ الصِّدِّيقُ الْأَكْبَرُ
وَ عَنْ قَلِيلٍ سَتَعْلَمُونَ مَا تُوعَدُون
.‏

امام علی علیه السلام:
قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع فِي وَصِيَّتِهِ لِابْنِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِيَّةِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ‏
يَا بُنَيَّ
إِيَّاكَ وَ الِاتِّكَالَ عَلَى الْأَمَانِيِّ
فَإِنَّهَا بَضَائِعُ النَّوْكَى
وَ تَثْبِيطٌ عَنِ‏ الْآخِرَةِ
وَ مِنْ خَيْرِ حَظِّ الْمَرْءِ قَرِينٌ صَالِحٌ
جَالِسْ أَهْلَ الْخَيْرِ تَكُنْ مِنْهُمْ
بَايِنْ أَهْلَ الشَّرِّ وَ مَنْ يَصُدُّكَ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ذِكْرِ الْمَوْتِ
بِالْأَبَاطِيلِ الْمُزَخْرَفَةِ وَ الْأَرَاجِيفِالْمُلَفَّقَةِ تَبِنْ مِنْهُمْ
وَ لَا يَغْلِبَنَّ عَلَيْكَ سُوءُ الظَّنِّ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
فَإِنَّهُ لَنْ يَدَعَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ خَلِيلِكَ صُلْحاً
أَذْكِ بِالْأَدَبِ قَلْبَكَ كَمَا تُذْكَى النَّارُ بِالْحَطَبِ‏
. + «شیع» + «اله»
امير المؤمنين عليه السّلام در ضمن وصايائى به فرزندش محمد حنفية فرمود:
اى فرزند من!
از آمال و آرزوها دورى كن، (پشت به تمنا)
آرزوهاى دور و دراز از حماقت سرچشمه گرفته
و موجب مى‏‌شود كه آدمى امور آخرت را به تعويق اندازد.
يكى از بهترين حظ‌هاى انسان در زندگى، همنشينى با مردمان شايسته است.
با اهل خير مجالست كن تا در زمره آنان محسوب گردى،
و از اهل شرّ و كسى كه تو را با سخنان باطل آرايش‌يافته، و از اخبار دروغ و زشت خود‌ساختۀ بهم‌بافته، از ياد خداوند عزّ و جلّ‌ و تذكّر مرگ باز دارد، دورى گزين، تا از جمع ايشان جدا باشى،
سوء ظن و بدگمانى بر تو غلبه نكند،
و اگر چنانچه سوء ظن بر تو غلبه كرد، با هيچ دوستى نميتوانى زندگى كنى
و باب ارتباط با خلق خدا را روى خود خواهى بست.
قلبت را با ادبْ فروزان كن و پاكيزه نگاه دار، همچنان كه آتش با هيمه (هیزم) برافروخته مى‌شود.

مشتقات ریشۀ «رجف» در آیات قرآن:

فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا في‏ دارِهِمْ جاثِمينَ (78)
فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا في‏ دارِهِمْ جاثِمينَ (91)
وَ اخْتارَ مُوسى‏ قَوْمَهُ سَبْعينَ رَجُلاً لِميقاتِنا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ قالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَكْتَهُمْ مِنْ قَبْلُ وَ إِيَّايَ أَ تُهْلِكُنا بِما فَعَلَ السُّفَهاءُ مِنَّا إِنْ هِيَ إِلاَّ فِتْنَتُكَ تُضِلُّ بِها مَنْ تَشاءُ وَ تَهْدي مَنْ تَشاءُ أَنْتَ وَلِيُّنا فَاغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا وَ أَنْتَ خَيْرُ الْغافِرينَ (155)
فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا في‏ دارِهِمْ جاثِمينَ (37)
لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذينَ في‏ قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ‏ فِي الْمَدينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لا يُجاوِرُونَكَ فيها إِلاَّ قَليلاً (60)
يَوْمَ تَرْجُفُ‏ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ وَ كانَتِ الْجِبالُ كَثيباً مَهيلاً (14)
يَوْمَ تَرْجُفُ‏ الرَّاجِفَةُ (6)

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی