دکتر محمد شعبانی راد

چشمِ ما روشن، به نورِ صاحبانِ نور! قُرَّتُ عَيْنٍ لِي وَ لَكَ!

Our hearts and eyes
are enlightened by the light of the owners of light!

«قرر – قرّ» یکی از هزار واژه مترادف «نور» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«القرّ: صبّ الماء في الشي‏ء، یعنی ریختن آب در ظرف»
«القرّ: صبّ الكلام في الأذن»
«قرار: ثبات و محل استقرار»
قلبی که نور علم، درونش قرار بگیره، به آرامش میرسه!
+ «آلآن حصحص الحقّ»
+ «یا بشری هذا غلام»
عامل چشم‌روشنی یعنی نور، در قلب مستقرین، قرار گرفته است.
«فَإِذَا عُقِدَ عَلَى الْإِيمَانِ قَرَّ»
امام صادق علیه السلام:
إِنَّ اَلْقَلْبَ لَيَتَرَجَّجُ فِيمَا بَيْنَ اَلصَّدْرِ وَ اَلْحَنْجَرَةِ حَتَّى يُعْقَدَ عَلَى اَلْإِيمَانِ
فَإِذَا عُقِدَ عَلَى اَلْإِيمَانِ قَرَّ
وَ ذَلِكَ قَوْلُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ 
«وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللّٰهِ يَهْدِ قَلْبَهُ» قَالَ يَسْكُنُ.

مفهوم «میخکوب شدن قلب به نور صاحبان نور» از واژه «قرر» استنباط می‌شود.
+ «عین شکری!»
+ «عین – سرچشمه‌ی نور!»
+ «فوران نور!»
«قرة العین – نور العین»
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
«الطَّاعَةُ قُرَّةُ الْعَيْنِ.»
امام علی علیه السلام:
«عَلَيْكُمْ بِطَاعَةِ مَنْ لَا تُعْذَرُونَ بِجَهَالَتِهِ‏
«بر شما باد فرمان‏بردارى كسى كه عذرى در نشناختن وى نداريد!»
+ «أَنَّ اَللَّهَ تَعَالَى لاَ يَفْرِضُ مَجْهُولاً»
مامون گفت: «خداوند اطاعت فرد مجهولى را واجب نمی‌سازد!»
+ «نور شایسته‌سالاری!»
+ «مَنْ رَضِيَ بِمَا رَزَقَهُ اللَّهُ قَرَّتْ عَيْنُهُ‏»
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
اَلدُّنْيَا دُوَلٌ
فَمَا كَانَ لَكَ مِنْهَا أَتَاكَ عَلَى ضَعْفِكَ
وَ مَا كَانَ عَلَيْكَ لَمْ تَدْفَعْهُ بِقُوَّتِكَ
وَ مَنِ اِنْقَطَعَ رَجَاهُ مِمَّا فَاتَ اِسْتَرَاحَ بَدَنُهُ
وَ مَنْ رَضِيَ بِمَا رَزَقَهُ اَللَّهُ قَرَّتْ عَيْنُهُ
.
دنيا متحول است و ثبات و قرار ندارد.
آنچه كه براى تو مقرر شده است بتو خواهد رسيد گرچه در نهايت ضعف و ناتوانى باشى
و آنچه كه بضرر و زيان تو باشد باز هم بتو خواهد رسيد گرچه در كمال قدرت و نيرومندى باشى كه هرگز جلو او را نتوانى گرفت.
و هر كس كه اميد خود را از آنچه كه از دست رفته قطع كند بدنش آسايش خواهد داشت
و آن كس كه راضى باشد بآنچه كه خدا روزى او نموده دل و چشمش روشن خواهد شد.
+ «الْحَاسِدُ جَاحِدٌ لِأَنَّهُ لَمْ يَرْضَ بِقَضَاءِ اللَّهِ:
آدم حسود – در حقیقت – یک آدم لَجوج و ستیزه‌جو است.
زیرا او به قضا و مقدرات الهی تن نمی‌دهد

چشمِ ما روشن، به نورِ صاحبانِ نور!

چشم ما روشن به نور «وجه الله»
فَكُلِي وَ اشْرَبِي وَ قَرِّي عَيْناً!
و بخور و بنوش و ديده روشن دار.

[سورة مريم (۱۹): الآيات ۲۱ الى ۳۰]
فَناداها مِنْ تَحْتِها أَلاَّ تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيًّا (۲۴)
پس، از زير [پاى‏] او [فرشته‏] وى را ندا داد كه:
غم مدار، پروردگارت زير [پاى‏] تو چشمه آبى پديد آورده است.

فَنَادَاهَا عِیسَی (علیه السلام) مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا أَیْ نَهَرا.
عیسی ع، از زیر پایش، او را مخاطب قرار داد:
«ای مادر نترس، خداوند در زیر پایت نهر آبی جریان داده است».

فَكُلِي وَ اشْرَبِي وَ قَرِّي عَيْناً 
فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَداً فَقُولِي
إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنْسِيًّا (۲۶)
و بخور و بنوش و ديده روشن دار.
پس اگر كسى از آدميان را ديدى، بگوى:
«من براى [خداى‏] رحمان روزه نذر كرده‏‌ام، و امروز مطلقاً با انسانى سخن نخواهم گفت.»

وَ قَالَ لَهَا عِیسَی (علیه السلام) فَکُلِی وَ اشْرَبِی وَ قَرِّی عَیْناً فَإِمَّا تَرَیِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَداً فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً وَ صَمْتاً کَذَا نَزَلَتْ فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا.

سپس عیسی ع گفت:
«پس [از این غذای لذیذ و آب گوارا] بخور و بنوش؛ و چشمت روشن باد! و هرگاه کسی از انسان‌ها را دیدی، [با اشاره] بگو: من برای خداوند رحمان روزه‌ی سکوت گرفته‌ام و با هیچ انسانی سخن نمی‌گویم».

[سورة الفرقان (۲۵): الآيات ۷۱ الى ۷۷]
وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ
وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً (۷۴)
و كسانى‏‌اند كه مى‌‏گويند:
«پروردگارا، به ما از همسران و فرزندانمان آن ده كه مايه روشنىِ چشمان [ما] باشد،
و ما را پيشواى پرهيزگاران گردان.»

فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ
هيچ كس نمى‌‏داند چه چيز از آنچه روشنى‌‏بخش ديدگان است
براى آنان پنهان شده است.

[سورة السجده (۳۲): الآيات ۱۶ الى ۲۰]
تَتَجافى‏ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ (۱۶)
پهلوهايشان از خوابگاهها جدا مى‏‌گردد [و] پروردگارشان را از روى بيم و طمع مى‌‏خوانند،
و از آنچه روزيشان داده‏‌ايم انفاق مى‌‏كنند.
فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ (۱۷)
هيچ كس نمى‌‏داند چه چيز از آنچه روشنى‌‏بخش ديدگان است
به [پاداش‏] آنچه انجام مى‌‏دادند براى آنان پنهان شده است.
أَ فَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لا يَسْتَوُونَ (۱۸)
آيا كسى كه مؤمن است، چون كسى است كه نافرمان است؟ يكسان نيستند.
أَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوى‏ نُزُلاً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ (۱۹)
اما كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏‌اند،
به [پاداشِ‏] آنچه انجام مى‏‌دادند در باغهايى كه در آن جايگزين مى‌‏شوند، پذيرايى مى‌‏گردند.
وَ أَمَّا الَّذِينَ فَسَقُوا فَمَأْواهُمُ النَّارُ
كُلَّما أَرادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْها أُعِيدُوا فِيها
وَ قِيلَ لَهُمْ ذُوقُوا عَذابَ النَّارِ الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ (۲۰)
و اما كسانى كه نافرمانى كرده‌‏اند، پس جايگاهشان آتش است.
هر بار كه بخواهند از آن بيرون بيايند، در آن بازگردانيده مى‌‏شوند
و به آنان گفته مى‌‏شود:
«عذابِ آن آتشى را كه دروغش مى‏‌پنداشتيد بچشيد.»

امام صادق علیه السلام:
مَا مِنْ عَمَلٍ حَسَنٍ يَعْمَلُهُ الْعَبْدُ إِلَّا وَ لَهُ ثَوَابٌ فِي الْقُرْآنِ إِلَّا صَلَاةَ اللَّيْلِ
فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يُبَيِّنْ ثَوَابَهَا لِعَظِيمِ خَطَرِهَا عِنْدَهُ فَقَالَ:

تَتَجافى‏ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِلَى قَوْلِهِ: يَعْمَلُونَ‏
ثُمَّ قَالَ إِنَّ لِلَّهِ كَرَامَةً فِي عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِينَ فِي كُلِّ يَوْمِ جُمُعَةٍ
فَإِذَا كَانَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ بَعَثَ اللَّهُ إِلَى الْمُؤْمِنِ مَلَكاً مَعَهُ حُلَّةٌ فَيَنْتَهِي إِلَى بَابِ الْجَنَّةِ
فَيَقُولُ اسْتَأْذِنُوا لِي عَلَى فُلَانٍ فَيُقَالُ لَهُ هَذَا رَسُولُ رَبِّكَ عَلَى الْبَابِ فَيَقُولُ لِأَزْوَاجِهِ أَيَّ شَيْ‏ءٍ تَرَيْنَ عَلَيَّ أَحْسَنَ
فَيَقُلْنَ يَا سَيِّدَنَا وَ الَّذِي أَبَاحَكَ الْجَنَّةَ مَا رَأَيْنَا عَلَيْكَ شَيْئاً أَحْسَنَ مِنْ هَذَا بَعَثَ إِلَيْكَ رَبُّكَ فَيَتَّزِرُ بِوَاحِدَةٍ وَ يَتَعَطَّفُ بِالْأُخْرَى
فَلَا يَمُرُّ بِشَيْ‏ءٍ إِلَّا أَضَاءَ لَهُ حَتَّى يَنْتَهِيَ إِلَى الْمَوْعِدِ
فَإِذَا اجْتَمَعُوا تَجَلَّى لَهُمُ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى
فَإِذَا نَظَرُوا إِلَيْهِ خَرُّوا سُجَّداً
فَيَقُولُ عِبَادِي ارْفَعُوا رُءُوسَكُمْ لَيْسَ هَذَا يَوْمَ سُجُودٍ وَ لَا يَوْمَ عِبَادَةٍ قَدْ رَفَعْتُ عَنْكُمُ الْمَئُونَةَ
فَيَقُولُونَ يَا رَبِّ وَ أَيُّ شَيْ‏ءٍ أَفْضَلُ مِمَّا أَعْطَيْتَنَا أَعْطَيْتَنَا الْجَنَّةَ
فَيَقُولُ لَكُمْ مِثْلُ مَا فِي أَيْدِيكُمْ سَبْعِينَ ضِعْفاً
فَيَرْجِعُ الْمُؤْمِنُ فِي كُلِّ جُمُعَةٍ بِسَبْعِينَ ضِعْفاً مِثْلَ مَا فِي يَدَيْهِ
وَ هُوَ قَوْلُهُ:
وَ لَدَيْنا مَزِيدٌ وَ هُوَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ
إِنَّ لَيْلَهَا لَيْلَةٌ غَرَّاءُ وَ يَوْمُهَا يَوْمٌ أَزْهَرُ
فَأَكْثِرُوا فِيهَا مِنَ التَّسْبِيحِ وَ التَّكْبِيرِ وَ التَّهْلِيلِ وَ الثَّنَاءِ عَلَى اللَّهِ وَ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ‏
قَالَ فَيَمُرُّ الْمُؤْمِنُ فَلَا يَمُرُّ بِشَيْ‏ءٍ إِلَّا أَضَاءَ لَهُ حَتَّى يَنْتَهِيَ إِلَى أَزْوَاجِهِ
فَيَقُلْنَ وَ الَّذِي أَبَاحَنَا الْجَنَّةَ يَا سَيِّدَنَا مَا رَأَيْنَا قَطُّ أَحْسَنَ مِنْكَ السَّاعَةَ
فَيَقُولُ إِنِّي قَدْ نَظَرْتُ بِنُورِ رَبِّي‏
ثُمَّ قَالَ إِنَّ أَزْوَاجَهُ لَا يَغِرْنَ وَ لَا يَحِضْنَ وَ لَا يَصْلَفْنَ
قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي أَرَدْتُ أَنْ أَسْأَلَكَ عَنْ شَيْ‏ءٍ أَسْتَحْيِي مِنْهُ
قَالَ سَلْ
قُلْتُ هَلْ فِي الْجَنَّةِ غِنَاءٌ
قَالَ إِنَّ فِي الْجَنَّةِ شَجَراً يَأْمُرُ اللَّهُ رِيَاحَهَا فَتَهُبُّ فَتَضْرِبُ تِلْكَ الشَّجَرَةُ بِأَصْوَاتٍ لَمْ يَسْمَعِ الْخَلَائِقُ بِمِثْلِهَا حُسْناً
ثُمَّ قَالَ
هَذَا عِوَضٌ لِمَنْ تَرَكَ السَّمَاعَ فِي الدُّنْيَا مِنْ مَخَافَةِ اللَّهِ
قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ زِدْنِي
فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ جَنَّةً بِيَدِهِ وَ لَمْ تَرَهَا عَيْنٌ وَ لَمْ يَطَّلِعْ مَخْلُوقٌ
يَفْتَحُهَا الرَّبُّ كُلَّ صَبَاحٍ فَيَقُولُ ازْدَادِي رِيحاً ازْدَادِي طِيباً وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ:

فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ‏.

قُرَّتُ عَيْنٍ لِي وَ لَكَ!

[سورة القصص (۲۸): الآيات ۷ الى ۱۰]
وَ قالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ
قُرَّتُ عَيْنٍ لِي وَ لَكَ
لا تَقْتُلُوهُ
عَسى‏ أَنْ يَنْفَعَنا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَداً
وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ (۹)
و همسر فرعون گفت:
«[اين كودك‏] نور چشم من و تو خواهد بود.
او را مكُشيد.
شايد براى ما سودمند باشد يا او را به فرزندى بگيريم،
ولى آنها خبر نداشتند.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
إِنَّ أَصْحَابَ فِرْعَوْنَ لَمَّا عَلِمُوا بِمُوسَی (علیه السلام) جَاؤُوا لِیَقْتُلُوهُ،
فَمَنَعَتْهُمْ وَ قَالَتْ لِفِرْعَوْنَ:
قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ لا تَقْتُلُوهُ.
قالَ فِرْعَوْنُ:
قُرَّهًُْ عَیْنٍ لَکِ فَأَمَّا لِی فَلَا.
قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله)
وَ الَّذِی یُحْلَفُ بِهِ لَوْ أَقَرَّ فِرْعَوْنُ بِأَنْ یَکُونَ لَهُ قُرَّهًَْ عَیْنٍ کَمَا أَقَرَّتِ امْرَأَتُهُ،
لَهَدَاهُ اللَّهُ بِهِ کَمَا هَدَاهَا
وَ لَکِنَّهُ أَبَی لِلشَّقَاءِ الَّذِی کَتَبَهُ اللَّهُ عَلَیْهِ
.
یاران فرعون وقتی از موسی (علیه السلام) آگاه‌شدند،
آمدند او را بکشند، که آسیه مانع شد و به فرعون گفت:
«قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ»
فرعون گفت:
«نور چشم تو بله، امّا نور چشم من نیست».
قسم به خدایی که به او قسم می‌خورند
اگر فرعون مانند همسرش اقرار می‌کرد به این‌که موسی (علیه السلام) نور چشم اوست،
خداوند او را به سبب همین حرف، همان‌گونه که همسرش را هدایت کرد هدایت می‌کرد
ولی فرعون به خاطر شقاوتی که خدا بر او [در تقدیرش] نوشته بود از این حرف سر باز زد.

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی