با حضور نور، دلواپس نباش!

قَالَ نَوْفٌ الْبِكَالِيُ‏:
در کتاب بحارالأنوار به نقل از نَوف بِکالی:
رَأَيْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ مُوَلِّياً مُبَادِراً
امیر مؤمنان که درودهای خدا بر او باد را دیدم که پشت کرده، شتابان می رود.

فَقُلْتُ أَيْنَ تُرِيدُ يَا مَوْلَايَ؟
گفتم: کجا می روی، سروَرم؟

فَقَالَ دَعْنِي يَا نَوْفُ إِنَّ آمَالِي تُقَدِّمُنِي فِي الْمَحْبُوبِ.
فرمود: «رهایم کن، ای نوف! آرزوهایم مرا به سوی معشوق می رانَد.

فَقُلْتُ يَا مَوْلَايَ وَ مَا آمَالُكَ؟
گفتم: سرورم! آرزوهایت چیست؟

قَالَ قَدْ عَلِمَهَا الْمَأْمُولُ وَ اسْتَغْنَيْتُ عَنْ تَبْيِينِهَا لِغَيْرِهِ
فرمود: «آن که آرزویم به اوست، خود، آنها را می داند و مرا نیازی نیست تا آنها را به غیر او بازگویم.

وَ كَفَى بِالْعَبْدِ أَدَباً أَنْ لَا يُشْرِكَ فِي نِعَمِهِ وَ إِرَبِهِ غَيْرَ رَبِّهِ
در ادب بنده، همین بس که در برخورداری ها و نیازهایش، کسی جز خداوندگار خویش را شریک نگردانَد».

فَقُلْتُ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنِّي خَائِفٌ عَلَى نَفْسِي مِنَ الشَّرَهِ وَ التَّطَلُّعِ إِلَى طَمَعٍ مِنْ أَطْمَاعِ الدُّنْيَا.
گفتم: ای امیر مؤمنان! من از آزمندی و چشمداشت به آرزویی از آرزوهای دنیوی بر نفس خویش بیمناکم.

فَقَالَ لِي وَ أَيْنَ أَنْتَ عَنْ عِصْمَةِ الْخَائِفِينَ وَ كَهْفِ الْعَارِفِينَ؟
فرمود: «چرا به حمایتگاه بیمناکان و پناهگاه خداشناسان، پناه نمی بری؟».

فَقُلْتُ دُلَّنِي عَلَيْهِ
گفتم: آن را نشانم بده.

قَالَ اللَّهُ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ
فرمود: «خداوندِ والا و بزرگ.

تَصِلُ أَمَلَكَ بِحُسْنِ تَفَضُّلِهِ
آرزویت را به حُسنِ تفضّل او پیوند بزن

وَ تُقْبِلُ عَلَيْهِ بِهَمِّكَ
و با تمام خواست، به او روی بیاور،

وَ أَعْرِضْ عَنِ النَّازِلَةِ فِي قَلْبِكَ فَإِنْ‏ أَجَّلَكَ بِهَا فَأَنَا الضَّامِنُ مِنْ مُورِدِهَا
و اگر هر آنچه [جز خدا] در دلت وارد می شود، درمان کنی، من، ضامنِ جایگزین آنم.

وَ انْقَطِعْ إِلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ فَإِنَّهُ يَقُولُ:
با تمام وجود، به خداوند پاک، رو کن؛ زیرا او می فرماید:”

وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَأُقَطِّعَنَّ أَمَلَ كُلِّ مَنْ يُؤَمِّلُ غَيْرِي بِالْيَأْسِ
به عزّت و جلالم سوگند، امید هرکس را که به غیر از من امید بندد، به یأس مبدّل می سازم

وَ لَأَكْسُوَنَّهُ ثَوْبَ الْمَذَلَّةِ فِي النَّاسِ
و جامه خواری در میان مردم بر او می پوشانم

وَ لَأُبْعِدَنَّهُ مِنْ قُرْبِي
و او را از قُرب خویش، دور می سازم

وَ لَأُقَطِّعَنَّهُ عَنْ وَصْلِي
و پیوندم را با او می بُرم

وَ لَأُخْمِلَنَّ ذِكْرَهُ حِينَ يَرْعَى غَيْرِي
و او را گم نام می سازم؛ زیرا به غیر من توجّه می کند. 

أَ يُؤَمِّلُ وَيْلَهُ لِشَدَائِدِهِ غَيْرِي وَ كَشْفُ الشَّدَائِدِ بِيَدِي
وای بر او! آیا در گرفتاری هایش به جز من آرزومند می شود با آن که رفعِ سختی ها و گرفتاری ها در دست من است؟!

وَ يَرْجُو سِوَايَ وَ أَنَا الْحَيُّ الْبَاقِي
و به کسی جز من، امید می بندد، در حالی که زنده پاینده منم؟!

وَ يَطْرُقُ أَبْوَابَ عِبَادِي وَ هِيَ مُغْلَقَةٌ وَ يَتْرُكُ بَابِي وَ هُوَ مَفْتُوحٌ
و درهای بسته بندگانم را می‌کوبد و در خانه مرا که باز است، رها می‌کند؟!

فَمَنْ ذَا الَّذِي رَجَانِي لِكَثِيرِ جُرْمِهِ فَخَيَّبْتُ رَجَاءَهُ
کیست که با همه گناهانش به من امید بندد و من نومیدش کنم؟!

جَعَلْتُ آمَالَ عِبَادِي مُتَّصِلَةً بِي
آرزوهای بندگانم را پیوسته به خویش قرار داده‌ام

وَ جَعَلْتُ رَجَاءَهُمْ مَذْخُوراً لَهُمْ عِنْدِي
و امیدشان را نزد خود، برای آنان اندوخته‌ام

وَ مَلَأْتُ سَمَاوَاتِي مِمَّنْ لَا يَمَلُّ تَسْبِيحِي
و آسمان‌هایم را از کسانی که از تسبیح‌گویی من خسته نمی‌شوند، آکنده ساخته‌ام

وَ أَمَرْتُ مَلَائِكَتِي أَنْ لَا يُغْلِقُوا الْأَبْوَابَ بَيْنِي وَ بَيْنَ عِبَادِي
و به فرشتگانم فرمان داده‌ام که درها را میان من و بندگانم نبندند.

أَ لَمْ يَعْلَمْ مَنْ فَدَحَتْهُ نَائِبَةٌ مِنْ نَوَائِبِي أَنْ لَا يَمْلِكَ أَحَدٌ كَشْفَهَا إِلَّا بِإِذْنِي
آیا آن که بلایی از بلایای من کمرش را خم کرده است، نمی داند که هیچ کس نمی تواند آن بلا را برطرف سازد، جز با اجازه من؟!

فَلِمَ يُعْرِضُ الْعَبْدُ بِأَمَلِهِ عَنِّي وَ قَدْ أَعْطَيْتُهُ مَا لَمْ يَسْأَلْنِي فَلَمْ يَسْأَلْنِي وَ سَأَلَ غَيْرِي
پس، چرا بنده، با این که آنچه از من درخواست نکرده است، به او عطا کرده ام، آرزویش را از من می گردانَد و از من، درخواست نمی کند و از غیر من می خواهد؟!

أَ فَتَرَانِي أَبْتَدِئُ خَلْقِي مِنْ غَيْرِ مَسْأَلَةٍ ثُمَّ أُسْأَلُ فَلَا أُجِيبُ سَائِلِي
آیا منی که بی‌درخواست بنده‌ام به او می‌دهم، اگر از من درخواست شود، پاسخ درخواست کننده‌ام را نمی‌دهم؟!

أَ بَخِيلٌ أَنَا فَيُبَخِّلُنِي عَبْدِي
مگر من بخلی ورزیده ام که بنده ام به من، گمان بخل می بَرَد؟

أَ وَ لَيْسَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةُ لِي
آیا دنیا و آخرت، از آنِ من نیست؟

أَ وَ لَيْسَ الْكَرَمُ وَ الْجُودُ صِفَتِي
آیا آقایی و بخشندگی، صفت من نیست؟

أَ وَ لَيْسَ الْفَضْلُ وَ الرَّحْمَةُ بِيَدِي
آیا فضل و رحمت، در دست من نیست؟

أَ وَ لَيْسَ الْآمَالُ لَا يَنْتَهِي إِلَّا إِلَيَّ
آیا نه این است که آرزوها جز به من، ختم نمی شوند؟

فَمَنْ يَقْطَعُهَا دُونِي
پس، جز من کیست که آرزوها را قطع کند؟

وَ مَا عَسَى أَنْ يُؤَمِّلَ الْمُؤَمِّلُونَ مَنْ سِوَايَ
و چگونه است که آرزومندان، غیر مرا آرزو می کنند؟!

وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَوْ جَمَعْتُ آمَالَ أَهْلِ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ
به عزّت و جلالم سوگند، اگر آرزوهای زمینیان و آسمانیان را جمع کنم،

ثُمَّ أَعْطَيْتُ كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ
سپس، آرزوهای یکایک آنان را برآورده سازم،

مَا نَقَصَ مِنْ مُلْكِي بَعْضُ عُضْوِ الذَّرَّةِ
به اندازه یک عضو مورچه از مُلک من کاسته نمی شود.

وَ كَيْفَ يَنْقُصُ نَائِلٌ أَنَا أَفَضْتُهُ
چگونه چیزی که من، بخشنده آنم، کاستی گیرد؟!

يَا بُؤْساً لِلْقَانِطِينَ مِنْ رَحْمَتِي
بیچاره، نومیدانِ از رحمت من!

يَا بُؤْساً لِمَنْ عَصَانِي وَ تَوَثَّبَ عَلَى مَحَارِمِي وَ لَمْ يُرَاقِبْنِي وَ اجْتَرَأَ عَلَيَّ
نگون بخت، آن که نافرمانی کند و به حرام‌های من پردازد و مرا در نظر نگیرد و بر من دلیری کند!”».

ثُمَّ قَالَ عَلَيْهِ وَ عَلَى آلِهِ السَّلَامُ لِي يَا نَوْفُ ادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ
امام علیه السلام که بر او و خاندانش سلام باد سپس فرمود:
«ای نوف! این دعا را بخوان:“

إِلَهِي إِنْ حَمِدْتُكَ فَبِمَوَاهِبِكَ وَ إِنْ مَجَّدْتُكَ فَبِمُرَادِكَ وَ إِنْ قَدَّسْتُكَ فَبِقُوَّتِكَ وَ إِنْ هَلَلْتُكَ فَبِقُدْرَتِكَ وَ إِنْ نَظَرْتُ فَإِلَى رَحْمَتِكَ وَ إِنْ عَضَضْتُ فَعَلَى نِعْمَتِكَ
معبود من! اگر تو را می ستایم، به واسطه موهبت هایی است که به من داده ای و اگر تو را تمجید می کنم، به خواست خودِ توست و اگر تقدیست می کنم، به نیروی توست و اگر توحید تو را می گویم، به قدرت و توانی است که مرا داده ای و اگر می نگرم، به رحمت تو می نگرم و اگر [لقمه ای ] می جَوَم، نعمت تو را می جَوَم.

إِلَهِي إِنَّهُ مَنْ لَمْ يَشْغَلْهُ الْوُلُوعُ بِذِكْرِكَ وَ لَمْ يَزْوِهِ السَّفَرُ بِقُرْبِكَ كَانَتْ حَيَاتُهُ عَلَيْهِ مِيتَةً وَ مِيتَتُهُ عَلَيْهِ حَسْرَةً
معبود من! هر آن که اشتیاق یاد تو به خود، مشغولش ندارد و سفر، او را به جوار قرب، نزدیک نمی کند، زندگی اش برای او مُردن است و مُردنش، مایه افسوس او.

إِلَهِي تَنَاهَتْ أَبْصَارُ النَّاظِرِينَ إِلَيْكَ بِسَرَائِرِ الْقُلُوبِ وَ طَالَعَتْ أَصْغَى السَّامِعِينَ لَكَ نَجِيَّاتِ الصُّدُورِ فَلَمْ يَلْقَ أَبْصَارَهُمْ رَدٌّ دُونَ مَا يُرِيدُونَ هَتَكْتَ‏ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُمْ حُجُبَ الْغَفْلَةِ فَسَكَنُوا فِي نُورِكَ وَ تَنَفَّسُوا بِرَوْحِكَ
معبود من! نگاه های آنان که با باطن دل ها می نگرند، به تو منتهی شده است و گوش های آنان که نجواهای سینه ها را می شنوند، به تو دوخته شده، و هیچ چیز، مانع نگاه های آنان در برابر آنچه می خواهند، نیست. میان خود و آنان، پرده های غفلت را دریدی. پس در نور تو آرمیدند و با نسیم تو، دَم زدند.

فَصَارَتْ قُلُوبُهُمْ مَغَارِساً لِهَيْبَتِكَ وَ أَبْصَارُهُمْ مَآكِفاً لِقُدْرَتِكَ
دل‌هایشان، نهالستان هیبت تو شد و دیدگانشان، سرشکباران قدرتت.

وَ قَرَّبْتَ أَرْوَاحَهُمْ مِنْ قُدْسِكَ
جان هایشان را به مقام قُدس خود، نزدیک ساختی.

فَجَالَسُوا اسْمَكَ بِوَقَارِ الْمُجَالَسَةِ وَ خُضُوعِ الْمُخَاطَبَةِ
پس با وقارِ همنشینی و خضوعِ هم سخنی با نام تو همنشین شدند

فَأَقْبَلْتَ إِلَيْهِمْ إِقْبَالَ الشَّفِيقِ
و تو چونان یاری شفیق، به آنان رو کردی

وَ أَنْصَتَّ لَهُمْ إِنْصَاتَ الرَّفِيقِ
و رفیقانه، به ایشان گوش سپردی

وَ أَجَبْتَهُمْ إِجَابَاتِ الْأَحِبَّاءِ
و دوستانه، پاسخشان را دادی

وَ نَاجَيْتَهُمْ مُنَاجَاةَ الْأَخِلَّاءِ
و چونان همدمان، با آنها به نجوا پرداختی.

فَبَلِّغْ بِيَ الْمَحَلَّ الَّذِي إِلَيْهِ وَصَلُوا وَ انْقُلْنِي مِنْ ذِكْرِي إِلَى ذِكْرِكَ
پس، مرا نیز به جایگاهی که آنان رسیدند، برسان و از فکر و یاد خودم، به یاد خودت منتقل کن

وَ لَا تَتْرُكْ بَيْنِي وَ بَيْنَ مَلَكُوتِ عِزِّكَ بَاباً إِلَّا فَتَحْتَهُ
و هر دری را که میان من و ملکوت عزّت توست، به رویم بگشای

وَ لَا حِجَاباً مِنْ حُجُبِ الْغَفْلَةِ إِلَّا هَتَكْتَهُ
و همه پرده های غفلت را از هم بِدَر،

حَتَّى تُقِيمَ رُوحِي بَيْنَ ضِيَاءِ عَرْشِكَ وَ تَجْعَلَ لَهَا مَقَاماً نُصْبَ نُورِكَ‏ إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ
تا روح مرا در میان روشنایی عرشت، اقامت بخشی و برایش مقامی در برابر نور خودت قرار دهی، که بی گمان، تو بر هر کاری توانایی.

إِلَهِي مَا أَوْحَشَ طَرِيقاً لَا يَكُونُ رَفِيقِي فِيهِ أَمَلِي فِيكَ
معبود من! چه تنها و دلگیر است آن راهی که آرزومندی ام به تو هم سفرم نباشد،

وَ أَبْعَدَ سَفَراً لَا يَكُونُ رَجَائِي مِنْهُ دَلِيلِي مِنْكَ
و چه دور و دراز است آن سفری که امیدم به تو، راهنمای راهم نباشد!

خَابَ مَنِ اعْتَصَمَ بِحَبْلِ غَيْرِكَ
هر آن که به ریسمان غیر از تو چنگ در زد، ناکام شد،

وَ ضَعُفَ رُكْنُ مَنِ اسْتَنَدَ إِلَى غَيْرِ رُكْنِكَ
و تکیه گاه کسی که به غیر از تکیه گاه تو تکیه کند، سُست است.

فَيَا مُعَلِّمَ مُؤَمِّلِيهِ الْأَمَلَ فَيُذْهِبُ عَنْهُمْ كَآبَةَ الْوَجَلِ
پس، ای آن که به آرزومندانش آرزو می آموزد و اندوه ترس و وحشت را از آنان می بَرَد!

لَا تَحْرِمْنِي صَالِحَ الْعَمَلِ
مرا از کردار نیک و شایسته، محروم مگردان

وَ اكْلَأْنِي كِلَاءَةَ مَنْ فَارَقَتْهُ الْحِيَلُ
و مرا آن گونه نگهداری کن که از بیچاره درمانده، نگهداری می کنی.

فَكَيْفَ يَلْحَقُ مُؤَمِّلِيكَ ذُلُّ الْفَقْرِ وَ أَنْتَ الْغَنِيُّ عَنْ مَضَارِّ الْمُذْنِبِينَ
چگونه خواری فقر به آرزومندانت رسد، در حالی که تو از گزندهای گنهکاران، بی نیازی؟!

إِلَهِي وَ إِنَّ كُلَّ حَلَاوَةٍ مُنْقَطِعَةٌ وَ حَلَاوَةَ الْإِيمَانِ تَزْدَادُ حَلَاوَتُهَا اتِّصَالًا بِكَ
معبود من! هر حلاوتی، به سر آمدنی است؛ امّا حلاوت ایمان، با رسیدن به تو، افزایش می یابد.

إِلَهِي وَ إِنَّ قَلْبِي قَدْ بَسَطَ أَمَلَهُ فِيكَ
فَأَذِقْهُ مِنْ حَلَاوَةِ بَسْطِكَ إِيَّاهُ الْبُلُوغَ لِمَا أَمَّلَ‏ إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ
معبود من! دلم امید فراوان به تو بسته است،
پس تو نیز شیرینی رسیدن به آرزو را فراوان به او بچشان، که تو بر هر کاری توانایی.

إِلَهِي أَسْأَلُكَ مَسْأَلَةَ مَنْ يَعْرِفُكَ كُنْهَ مَعْرِفَتِكَ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ يَنْبَغِي لِلْمُؤْمِنِ أَنْ يَسْلُكَهُ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ كُلِّ شَرٍّ وَ فِتْنَةٍ أَعَذْتَ بِهَا أَحِبَّاءَكَ مِنْ خَلْقِكَ‏ إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ
معبود من! چونان درخواست کسی که حقیقت تو را نیک می شناسد، هر خیری را که سزاوار است مؤمنْ آن را در پیش گیرد، از تو درخواست می کنم و از هر شرّ و فتنه ای که دوستانت را از آنها پناه داده ای، به تو پناه می برم، که به راستی تو بر هر کاری توانایی.

إِلَهِي أَسْأَلُكَ مَسْأَلَةَ الْمِسْكِينِ الَّذِي قَدْ تَحَيَّرَ فِي رَجَاهُ فَلَا يَجِدُ مَلْجَأً وَ لَا مَسْنَداً يَصِلُ بِهِ إِلَيْكَ وَ لَا يُسْتَدَلُّ بِهِ عَلَيْكَ إِلَّا بِكَ
معبود من! از تو درخواست می کنم، چونان درخواست بینوایی که در امیدش سرگشته مانده است و هیچ پناه و تکیه گاهی که با آن به تو برسد و به تو ره یابد، جز تو نمی یابد.

وَ بِأَرْكَانِكَ وَ مَقَامَاتِكَ الَّتِي لَا تَعْطِيلَ لَهَا مِنْكَ
به حقّ ارکان و مقاماتت که توسّط تو تعطیل بردار نیستند،

فَأَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي ظَهَرْتَ بِهِ لِخَاصَّةِ أَوْلِيَائِكَ فَوَحَّدُوكَ وَ عَرَفُوكَ فَعَبَدُوكَ بِحَقِيقَتِكَ أَنْ تُعَرِّفَنِي نَفْسَكَ لِأُقِرَّ لَكَ بِرُبُوبِيَّتِكَ عَلَى حَقِيقَةِ الْإِيمَانِ بِكَ
و به حقّ آن نامت که به واسطه آن بر اولیای ویژه‌ات آشکار گشتی و در نتیجه، تو را یکتا دانستند و شناختند و تو را چنان که هستی، پرستیدند، از تو درخواست می کنم که خودت را به من بشناسانی تا، از سرِ ایمانی راستین به تو، به پروردگاری‌ات اقرار نمایم.

وَ لَا تَجْعَلْنِي يَا إِلَهِي مِمَّنْ يَعْبُدُ الِاسْمَ دُونَ الْمَعْنَى وَ الْحَظْنِي بِلَحْظَةٍ مِنْ لَحَظَاتِكَ تَنَوَّرْ بِهَا قَلْبِي بِمَعْرِفَتِكَ خَاصَّةً وَ مَعْرِفَةِ أَوْلِيَائِكَ‏ إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ.
مرا، ای معبود من! از آنانی قرار مده که نام بی معنا را می پرستند، و از آن نیم‌نگاه‌هایت، نیم‌نگاهی به من بیفکن تا بدان، دل مرا به نور معرفت خودت و معرفت اولیایت، روشن گردانی، که به راستی تو بر هر کاری توانایی.