[توصیف مقصرین]:
کسی که خوب حرف میزنه ولی عمل نمیکنه!
«فَهُوَ بِالْقَوْلِ مُدِلٌ‏ وَ مِنَ الْعَمَلِ مُقِلٌّ»!
اهل شک مقصرند « الْمُقَصِّرِينَ‏» که معالم ربانی را شنیدند، اما بکار نبستند:
« لَا تَكُنْ مِمَّنْ يَرْجُو الْآخِرَةَ بِغَيْرِ عَمَلٍ »
این حدیث زیبا رو با این مقدمه شروع کن و بخوان و بفهم … خیلی قشنگه …
« مَوْعِظَتُهُ ع‏ وَ وَصْفُهُ الْمُقَصِّرِينَ‏
موعظه آن جناب و توصيف احوال تقصيركاران‏
لَا تَكُنْ مِمَّنْ يَرْجُو الْآخِرَةَ بِغَيْرِ عَمَلٍ
از آنها نباش كه كار ناكرده اميد (مزد) دارند،
وَ يَرْجُو التَّوْبَةَ بِطُولِ الْأَمَلِ
با آرزوهاى دراز به توبه اميدوارند،
يَقُولُ فِي الدُّنْيَا قَوْلَ الزَّاهِدِينَ وَ يَعْمَلُ فِيهَا عَمَلَ الرَّاغِبِينَ   [زهد – رغبت]
در دنيا سخن پارسايان گويند و رفتار دلباختگان كنند،
إِنْ أُعْطِيَ مِنْهَا لَمْ يَشْبَعْ وَ إِنْ مُنِعَ لَمْ يَقْنَعْ
اگر دهندشان سير نشوند، و اگر دريغ نمايند قانع نباشند،
يَعْجِزُ عَنْ شُكْرِ مَا أُوتِيَ وَ يَبْتَغِي الزِّيَادَةَ فِيمَا بَقِيَ
از شكر آنچه دارند ناتوانند و همى افزون طلبند،
يَنْهَى النَّاسَ وَ لَا يَنْتَهِي
مردمان را (از زشتيها) منع كنند و خود دست برندارند،
+ «لم یکن منفکین …»  [دل نکندن از گناه!]
وَ يَأْمُرُ النَّاسَ مَا لَا يَأْتِي
دستور كار نيك دهند و خود اجرا نكنند،
يُحِبُّ الصَّالِحِينَ وَ لَا يَعْمَلُ بِأَعْمَالِهِمْ
نيكان را دوست دارند و كار آنها ننمايند،
وَ يُبْغِضُ الْمُسِيئِينَ وَ هُوَ مِنْهُمْ
بدكاران را دشمن دارند و خود از آنهايند.
وَ يَكْرَهُ الْمَوْتَ لِكَثْرَةِ سَيِّئَاتِهِ وَ لَا يَدَعُهَا فِي حَيَاتِهِ
از انبوه گناه، مرگ را خوش ندارند و تا واپسين دم ترك گناه نكنند،
يَقُولُ كَمْ أَعْمَلُ فَأَتَعَنَّى‏؟
حسود میگه: [تا کی خودمونو به تغافل بزنیم و دیگران از این سادگی ما سوء استفاده کنن؟!]
گويند: تا چند كار كنيم و رنج بريم؟
أَ لَا أَجْلِسُ فَأَتَمَنَّى
چرا با تكيه بر آرزو ننشينيم
(برای چی از گناه لذت نبریم؟! داره فرصت جوونی از دست میره!)
فَهُوَ يَتَمَنَّى الْمَغْفِرَةَ وَ يَدْأَبُ فِي الْمَعْصِيَةِ
(اميد كاذب به رحمت خدا)
تمناى آمرزش دارند و پيوسته معصيت كنند.
وَ قَدْ عُمِّرَ مَا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ
(به اندازه کافی بهشون مهلت داده شده! سی سال کلاس درس!)
چندان عمر كرده‏‌اند كه بيدارشدنيها از خواب گران برخيزند،
يَقُولُ فِيمَا ذَهَبَ لَوْ كُنْتُ عَمِلْتُ وَ نَصِبْتُ لَكَانَ خَيْراً لِي
چون به ياد گذشته افتند (با دلى پر حسرت) گويند:
اگر كارى كرده بوديم و رنجى برده بوديم چه خوب بود
وَ يُضَيِّعُهُ غَيْرَ مُكْتَرِثٍ لَاهِياً
و در عين حال فرصتهاى آينده را بى‌‏پروا و غافل از دست دهند.
إِنْ سَقِمَ نَدِمَ عَلَى التَّفْرِيطِ فِي الْعَمَلِ وَ إِنْ صَحَّ أَمِنَ مُغْتَرّاً
به هنگام بيمارى از تقصيرها پشيمان شوند و به گاه سلامت مغرور و خاطر آسوده باشند،
يُؤَخِّرُ الْعَمَلَ
كار آخرت را عقب اندازند،
تُعْجِبُهُ نَفْسُهُ مَا عُوفِيَ‏ وَ يَقْنَطُ إِذَا ابْتُلِيَ
تا سالم و آسوده‏‌اند خودپسند و خوش‌دلند و چون گرفتار شوند نااميد گردند،
تَغْلِبُهُ نَفْسُهُ عَلَى مَا يَظُنُّ وَ لَا يَغْلِبُهَا عَلَى مَا يَسْتَيْقِنُ‏  
نفس با وعده‏‌هاى خيالى بر آنها غالب آيد و آنها با مطالب قطعى بر نفس چيره نشوند.
(برعکس اینی که ما فکر می کنیم که وعده‌های الهی نسیه است، این وعده های شیطان است که نسیه است و پوچ «عَلَى مَا يَظُنُّ»، وعده الهی را با قلبت در همین دنیا درک می‌کنی «عَلَى مَا يَسْتَيْقِنُ»، معذلک اهل شک وعده‌های خیالی هوای نفس را باور نموده «تَغْلِبُهُ نَفْسُهُ» و عمل (گناه) می‌کنند اما وعده قطعی روشنایی قلب با استعمال معالم ربانی را باور نداشته و نور خود را رد می‌کنند!)
لَا يَقْنَعُ مِنَ الرِّزْقِ بِمَا قُسِمَ لَهُ
به رزق مقسوم قناعت نكنند،
وَ لَا يَثِقُ مِنْهُ بِمَا قَدْ ضُمِنَ لَهُ
به ضمانت خدا اعتماد ننمايند،
وَ لَا يَعْمَلُ بِمَا فُرِضَ عَلَيْهِ
[یعنی استعمال معالم ربانی ننمایند]
كارهاى واجب را وانهند،
فَهُوَ مِنْ نَفْسِهِ فِي شَكٍّ
از خودشان شك دارند،
إِنِ اسْتَغْنَى بَطِرَ وَ فُتِنَ‏
توانگر شوند خود را گم كنند و به فتنه افتند،
وَ إِنِ افْتَقَرَ قَنِطَ وَ وَهَنَ
بينوا شوند نوميد و ناتوان گردند،
فَهُوَ مِنَ الذَّنْبِ وَ النِّعْمَةِ مُوَفَّرٌ
از گناه و نعمت سرشارند،
وَ يَبْتَغِي الزِّيَادَةَ وَ لَا يَشْكُرُ  
افزون طلب و ناسپاسند،
وَ يَتَكَلَّفُ مِنَ النَّاسِ مَا لَا يَعْنِيهِ
به خطاهاى كوچك ديگران ايراد دارند.
[یعنی به خطای دیگران کار دارند، در حالیکه خطای خطا کار به او ربطی نداره – مَا لَا يَعْنِيهِ]
وَ يَضَعُ مِنْ نَفْسِهِ مَا هُوَ أَكْثَرُ
و اشتباهات بزرگ خود را ناديده گيرند.
إِنْ عَرَضَتْ لَهُ شَهْوَةٌ وَاقَعَهَا بِاتِّكَالٍ عَلَى التَّوْبَةِ وَ هُوَ لَا يَدْرِي كَيْفَ يَكُونُ ذَلِكَ
اگر لذتى پيش آيد به اميد توبه كام دل برآرند و ندانند چه خواهد شد.
لَا تُغْنِيهِ رَغْبَتُهُ وَ لَا تَمْنَعُهُ رَهْبَتُهُ    
نه شوق (به پاداش) به كارشان گمارد، نه بيم (عذاب) بازشان دارد،
[ دیگه هیچ چیزی نمیتونه به اهل شک کمک کنه تا گناه نکنند چون نور خودشونو یعنی «بشیرا و نذیرا» رو کنار گذاشته اند.]
ثُمَّ يُبَالِغُ فِي الْمَسْأَلَةِ حِينَ يَسْأَلُ
به هنگام درخواست اصرار ورزند،
وَ يُقَصِّرُ فِي الْعَمَلِ
و در عمل كوتاه آيند،
فَهُوَ بِالْقَوْلِ مُدِلٌ‏ وَ مِنَ الْعَمَلِ مُقِلٌّ
در گفتار توانگرند و در كردار درويش،
يَرْجُو نَفْعَ عَمَلٍ مَا لَمْ يَعْمَلْهُ
كار نكرده اميد سود دارند،
وَ يَأْمَنُ عِقَابَ جُرْمٍ قَدْ عَمِلَهُ
و از كيفر جرمهاى كرده باك ندارند،
يُبَادِرُ مِنَ الدُّنْيَا إِلَى مَا يَفْنَى
به متاع فانى دنيا بشتابند،
وَ يَدَعُ جَاهِداً مَا يَبْقَى‏
و نعيم باقى آخرت را وانهند،
وَ هُوَ يَخْشَى الْمَوْتَ
از مرگ ترسانند،
وَ لَا يَخَافُ الْفَوْتَ
و از زوال فرصتها نهراسند،
يَسْتَكْثِرُ مِنْ مَعْصِيَةِ غَيْرِهِ مَا يَسْتَقِلُّ أَكْثَرَ مِنْهُ مِنْ نَفْسِهِ
گناهانى را از ديگران زياد دانند كه بيشترش را از خود اندك شمارند،
وَ يَسْتَكْثِرُ مِنْ طَاعَتِهِ مَا يَحْتَقِرُ مِنْ غَيْرِهِ
طاعتى را از دگران ناچيز دانند و از خود بزرگ پندارند،
يَخَافُ عَلَى غَيْرِهِ بِأَدْنَى مِنْ ذَنْبِهِ
بر گناه كوچك مردمان نگرانند (و گناه بزرگ خود را به هيچ نشمارند)،
وَ يَرْجُو لِنَفْسِهِ بِأَدْنَى مِنْ عَمَلِهِ
به عمل كوچكتر خود اميدوارند.
فَهُوَ عَلَى النَّاسِ طَاعِنٌ وَ لِنَفْسِهِ مُدَاهِنٌ
و خلاصه: به مردم طعن دارند و در باره خود سهل انگارند،
يُؤَدِّي الْأَمَانَةَ مَا عُوفِيَ وَ أُرْضِيَ وَ الْخِيَانَةَ إِذَا سَخِطَ وَ ابْتُلِيَ
امانت را در هنگام آسودگى و رضامندى رعايت كنند ،
ولی به هنگام خشم و گرفتارى ، به آن خيانت كنند.
[ لذا وقتی در دل شرایط ناآرامی آیات عرضه شده «نار آیت» قرار میگیری یعنی وقتی شرایط استعمال معالم ربانی برات فراهم میشه اینجاست که باید به حجر الاسود ادای امانت نمایی و با استعمال معالم ربانی، اکرمی مثواه نمایی و مشارکت و تعامل فعال داشته باشی و تکریم آیات به نشانه تکریم اندیشه صاحبان نور نمایی و اینگونه محصول مشترک خودت و آل محمد ع را یعنی آرامش و مهربانی که حقیقت عبودیت است را به همگان تقدیم نمایی.
اما اهل شک اهل خیانت هستند و دقیقا وقتی لیله قدر شرایط استعمال معالم ربانی را برایشان فراهم می‌نماید بجای اینکه عمل نمایند متاسفانه مسیر گناه را در پیش میگیرند و نفاق دیرینۀ خویش را رو می نمایند]
إِذَا عُوفِيَ ظَنَّ أَنَّهُ قَدْ تَابَ وَ إِنِ ابْتُلِيَ ظَنَّ أَنَّهُ قَدْ عُوقِبَ
عافيت و سلامت را نشان توبه و آمرزش دانند و گرفتارى را علامت مجازات و كيفر.
[پس: نه سلامتی رو علامت رضای حضرت از خودت بدون
و نه بیماری رو علامت رویگردانی آل محمد ع از خودت بدون!
بلکه در هر حال اهل یقین چه نعمت سلامتی شامل حالشان شود و چه به عقوبت گناه اخذ شده و بیمار گردند، راضی به این تقدیر الهی هستند.]
يُؤَخِّرُ الصَّوْمَ وَ يُعَجِّلُ النَّوْمَ
روزه را تأخير اندازند و در خواب بشتابند،
[«يُؤَخِّرُ الصَّوْمَ » : مدام حال اهل شک اینه که امروز و فردا میکنن و هر چی میگی اندیشه نورانی رو که متوجه شدی، بهش عمل کن دیگه! میگه: فعلا با گناه پیش میریم، و در یک فرصتی دست از گناه برمیداریم و «سوف، سوف» می کنند.]
لَا يَبِيتُ قَائِماً وَ لَا يُصْبِحُ صَائِماً
نه شب بپاى خيزند، و نه روز روزه گيرند،
[شرط حلول نور صبح قلبی فقط صوم است یعنی توقف اندیشه غلط قبلی و استعمال معالم ربانی، لذا اهل شک هرگز حال و هوای سپیده دم صبح جمعه را تجربه ننموده‌اند چون هرگز صائم نبوده اند «وَ لَا يُصْبِحُ صَائِماً»]
يُصْبِحُ وَ هِمَّتُهُ الصُّبْحُ وَ لَمْ يَسْهَرْ
رنج بيدارى نكشيده در انتظار صبحند،
وَ يُمْسِي وَ هِمَّتُهُ الْعَشَاءُ وَ هُوَ مُفْطِرٌ
و گرسنگى ناخورده چشم براه شام.
يَتَعَوَّذُ بِاللَّهِ مِمَّنْ هُوَ دُونَهُ وَ لَا يَتَعَوَّذُ مِمَّنْ هُوَ فَوْقَهُ
از زيردست بخدا پناه برند و از زبردست نهراسند. 
يُنْصِبُ النَّاسَ لِنَفْسِهِ وَ لَا يُنْصِبُ نَفْسَهُ لِرَبِّهِ
همى خواهند تا مردم باحترامشان به پا ايستند، و خود در برابر خدا (به عبادت) نايستند.
النَّوْمُ مَعَ الْأَغْنِيَاءِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الرُّكُوعِ مَعَ الضُّعَفَاءِ
خواب با توانگران را از ركوع با مستمندان خوشتر دارند،
يَغْضَبُ مِنَ الْيَسِيرِ
به اندك (ناملايم) بخروشند،
وَ يَعْصِي فِي الْكَثِيرِ
و از گناه زياد پروا ندارند
يَعْزِفُ لِنَفْسِهِ عَلَى غَيْرِهِ‏ وَ لَا يَعْزِفُ عَلَيْهَا لِغَيْرِهِ
به سود خود دگران را زيان رسانند، و سود دگران با زيان خود نخواهند.
فَهُوَ يُحِبُّ أَنْ يُطَاعَ وَ لَا يُعْصَى
دوست دارند همه اطاعتشان كنند و سر از فرمانشان نپيچند،
وَ يَسْتَوْفِيَ وَ لَا يُوفِيَ
مى‏‌خواهند بگيرند و ندهند.
يُرْشِدُ غَيْرَهُ وَ يُغْوِي نَفْسَهُ
مردم را ارشاد و خود را گمراه سازند،
وَ يَخْشَى الْخَلْقَ فِي غَيْرِ رَبِّهِ وَ لَا يَخْشَى رَبَّهُ فِي خَلْقِهِ
از مردم نه براى خدا بترسند، و از خدا در باره خلق نترسند.
يَعْرِفُ مَا أُنْكِرَ وَ يُنْكِرُ مَا عُرِفَ
ناپسند را پسنديده شمارند و پسنديده را ناپسند،
[گناه را روش پسندیده و بکار بستن معالم ربانی را ناپسند می‌دانند.]
وَ لَا يَحْمَدُ رَبَّهُ عَلَى نِعَمِهِ وَ لَا يَشْكُرُهُ عَلَى مَزِيدٍ
خداى را بر نعمتهايش سپاس نگزارند و بر فزونيهايش شكر نگويند،
وَ لَا يَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَا يَنْهَى عَنْ مُنْكَرٍ
امر بمعروف و نهى از منكر نكنند،
فَهُوَ دَهْرَهُ فِي لَبْسٍ‏
عمرى در اشتباه بسر برند،
[حسود، در تمام عمرش یک بار قلبا نورش رو قبول نداشته و مدام به اون شک داشته و با خودش میگه من که قبولش ندارم ! من از او باسوادترم! «انا خیر منه»!
پس اونیکه مدام خودش رو از نورش بهتر میدونه، و هرگز نور علم این مافوق رو بالای سرش و توی قلبش تجربه نکرده و اونو بعنوان بزرگتر خودش قبول نداره چطوری میتونه به اندیشه اون عمل کنه و سعادتمند بشه ؟! مشکل اون با این اندیشه است و بهانه او اینه که از این چهرۀ نورانی خوشش نمیاد و یا از اون باسوادتره و یا عبادتش از عبادت او بیشتره! اگه به محتوای علومی که او یاد میده توجه کنه و اگه به آیاتی که در تایید حقانیت اندیشه او براش عرضه میشه دقت داشته باشه حتما می فهمه که راه چاره جز راه و روشی که از معالم ربانی آموخته، هیچ گزینه دیگری نخواهد بود! اما ممکنه به این حقیقت هم رسیده باشه اما اینقدر حسد نسبت به نور چشمشو کور کرده که نمیخواد قبول کنه این واقعیت غیر قابل انکار رو! به اندیشه و زیبایی و کارایی این علوم فکر کن «حبر – احبار» و از روی درستی اندیشه ، نور خودت رو بشناس مثل کوری که از صدای آشنای طرف می فهمه که اون کیه !!! قلبت نور اندیشه و معالم ربانی رو حس میکنه و نیازی به چشم ظاهر و معرفی این و آن نداری ! اهل شک عمری در اشتباه و شبهه و لبس بسر برده اند «ایمان ملبس به ظلم» اگه مشمول بداء نشوند هرگز راهی به آرامش نخواهند یافت. درون قلب اهل شک هرگز تکریم صاحب نور و تکریم اندیش اش و تکریم آیات را نمی یابی! اصلا قلبا نور رو قبول نداشته و نداره و نخواهد داشت الا، اینکه برای او بداء حاصل شود.
گول چاپلوسی‌های فعلی اونها رو نخور! به محض اینکه دیگه خدا مهلت رو براشون تموم بدونه و اراده کنه دستشونو رو کنه با اولین آیت که عرضه بشه، شمشیرشون را از رو می‌بندن و دشمنی خودشونو آشکار میکنن.
إِنْ مَرِضَ أَخْلَصَ وَ تَابَ وَ إِنْ عُوفِيَ‏ قَسَا وَ عَادَ
چون بيمار شوند اخلاص پيش آرند و توبه كنند، و چون بهبود يابند به گناه باز گردند،
فَهُوَ أَبَداً عَلَيْهِ وَ لَا لَهُ
هميشه به زيان خود كار كنند نه به سود،
لَا يَدْرِي عَمَلَهُ إِلَى مَا يُؤَدِّيهِ إِلَيْهِ
نمى‌‏دانند اعمالشان آنها را به كجا مى‌‏كشد،
حَتَّى مَتَى وَ إِلَى مَتَى؟!‏
تا كى و تا چه وقت (اين كجروى و خطا)؟
اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِنْكَ عَلَى حَذَرٍ
احْفَظْ وَ عِ
انْصَرِفْ إِذَا شِئْتَ.
خداوندا ! ما را از خودت بيمناك كن،
(اى نصيحتخواه) بخاطر سپار و نگهدار،
و اگر خواهى باز گرد. »