The Radiant Perseverance: The Heart’s Unceasing Journey from Darkness to the Noble Station! Follow Your Light Continually! “And He subjected for you the sun and the moon, both diligently in motion, and He subjected for you the night and the day.” (Qur’an 14:33)
The Qur’an uses the word daʾab to describe persistence, continuity, and tireless effort. It appears when speaking of the sun and the moon:
“And He subjected for you the sun and the moon, both dāʾibayn (unceasing in their motion), and He subjected for you the night and the day.” (Qur’an 14:33).
This image of the sun and moon tirelessly moving across the sky is not only a description of cosmic order, but also a mirror of the spiritual journey of the believer. Just as day and night succeed one another without pause, the heart too must persevere—unceasingly striving in the path of divine guardianship (wilāya).
Daʾab of Light (praiseworthy):
The divine teacher, the radiant guide, labors without rest in both the visible and the unseen realms, planting seeds of divine knowledge in the hearts of seekers. This is the “daʾab of light”—the constant devotion of heart and mind, following the path of God’s light, until the barren soil of the heart becomes a flourishing field of faith.Daʾab of Envy (blameworthy):
But the Qur’an also recalls the daʾab of Pharaoh and those before him, the daʾab of the peoples of Nūḥ, ʿĀd, and Thamūd (Qur’an 3:11, 40:31). Their persistence was not in light, but in envy, arrogance, and denial—unceasing effort to extinguish the truth.
Thus, the heart stands between two paths of perseverance:
one that cultivates light, and one that multiplies darkness.
The Qur’an speaks of sowing with perseverance:
“You will sow for seven years daʾaban (unceasingly, in succession)” (Qur’an 12:47).
This is a call for continuous sowing of righteous deeds, without interruption, guided by the recognition of light and darkness in the heart. Just as crops grow only through sustained care, the heart flourishes only through constant attention to divine remembrance.
In this way, daʾab becomes the rhythm of the believer’s life—unceasing remembrance, tireless striving, daily cultivation of light until the dawn of divine relief breaks:
“Peace it is, until the rising of the dawn.” (Qur’an 97:5).
🌱 The radiant perseverance is nothing less than the heart’s unceasing journey—from darkness to light, from barrenness to fruitfulness, from turmoil to the noble station promised by God.
The Light is always reaching out to you — constantly guiding your heart toward perfection.
🌱 نور همیشه به سوی تو می‌آید — و پیوسته دلت را به سوی کمال راهبری می‌کند.
«دئب» در معنای ممدوح، یکی از هزار واژۀ مترادف «نور الولایة»،
و در معنای مذموم، یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«الدَّأْبُ: العادة و الشأن»
«دَأَبَ في العمل: إذا جد و تعب»
«الدَّائِب: كوشا و زحمتكش»
«يَا دَائِبُ»:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ … يَا دَائِبُ»
«تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً أَيْ وَلْياً»
+ «ولی»
شب و روز: «ولج – خنس – کنس – ضحی و لیل»
+ «سهر – خدمات شبانه روزی»
دأبِ نور؛ سیر بی‌وقفۀ دل در مزرعۀ ولایت!
نورِ دائب؛ سیر بی‌وقفۀ دل از تاریکی تا مقام کریم!
دأبِ نور؛ سفر شبانه‌روزی دل تا سپیده‌دم فرج!
سیر بی‌وقفۀ دل؛ دأبِ نور در مسیر ولایت!
✨ نورت را دائماً دنبال کن! نور دائب!
وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ (ابراهیم/۳۳)
ریشۀ لغوی «دَأب»
واژهٔ «دَأب» در لغت به معنای عادت، استمرار و کوشش پیوسته آمده است.
«الدَّأْبُ: العادة و الشأن»
«دَأَبَ في العمل: إذا جدّ و تعب» یعنی پیوسته و با رنج تلاش کردن.
«الدَّائِب: کوشا و سخت‌کوش»
پس «دائب» یعنی حرکت مداوم، کوششی بی‌وقفه، و سیر پیوسته‌ای که هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود.
دَأب در معنای ممدوح (نور الولایة)
معلم ربانی در ملک و ملکوت، همان دائماً کوشنده و زحمتکش است.
او شب و روز، همچون خورشید و ماهی که خدا برای بشر مسخّر ساخته، نور ولایت و علم الهی را به قلب شاگرد می‌رساند.
این تلاش، یک عادت خسته‌کننده نیست، بلکه انگیزۀ درونیِ نورانی است که از سوی خدای مهربان در دل معلم نهاده شده است.
این همان نکته‌ای است که در سورهٔ یوسف (ع) آمده است:
«تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً أَيْ وَلْياً» (یوسف/۴۷)
یعنی کِشتِ نور باید پیوسته، بی‌وقفه و ولایت‌مدار باشد؛
همان‌گونه که بذر در زمین، روز و شب بدون توقف رشد می‌کند تا سرانجام به خوشه و ثمر برسد.
دَأب در معنای مذموم (حسد)
اما «دأب» می‌تواند در مسیر باطل هم خرج شود.
اهل حسد نیز دائب‌اند؛
شب و روز در حال تلاش و زحمت،
ولی تلاششان نه برای نور، بلکه برای خاموش‌کردن نور است.
همانند کافران که در دلشان «حمیة الجاهلیة» جای گرفت (فتح/۲۶).
این دَأب، دأب شیطانی است؛ کوششی است برای گمراهی، نه هدایت.
پیوند با خورشید و ماه
قرآن می‌فرماید:
«وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دَائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ» (ابراهیم/۳۳).
خورشید و ماه، شب و روز، همواره در حرکت و خدمتند؛ بی‌وقفه، بی‌ملال.
این یعنی خداوند علم آنلاین و نور ولایت را برای ما به تسخیر آورده است،
تا همان‌گونه که روز و شب پی‌درپی می‌آیند و می‌روند،
ما نیز دائماً در مسیر نور حرکت کنیم و از آن بهره‌مند شویم.
دعا
🌱 اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا دَائِبُ؛
ای خدای مهربان،
زندگی با نور معرفتت را عادتِ همیشگیِ قلب ما قرار بده،
و ما را از کسانی قرار ده که شب و روز، همچون خورشید و ماه،
بی‌وقفه در مسیر ولایتت می‌درخشند،
و بذرهای علم و ایمان را در وادی خشک دل‌ها می‌کارند،
تا در «زُرُوعٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ» به ثمر بنشینیم. 🌸
نور کوشا و زحمتکش! نور دائب!
نورتو دائما دنبال کن! نور دائب!
وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ
وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ
+ «نشانه‌های متقاعد‌کنندۀ نورانی! آیَتَین!»
روز و شب! نور و ظلمت! قبض و بسط
«دأب»:
«الدَّأْبُ: العادة و الشأن»
«دَأَبَ في العمل: إذا جد و تعب»
«الدَّائِب: كوشا و زحمتكش»
[توضیح واژه دأب]:
اهل شک حسود، خودشونو در راه گناه هلاک می‌کنن!
اهل نور یقین هم خودشونو در راه نور ولایت باید هلاک کنن!
این میشه دأب اونها!
دأب، یعنی تلاش و کوشش بی‌وقفه برای هدفی که مدّ نظر است!
«ویژگی – خصیصه – خصلت – فرم – مدل – سبک – تیپ – شان»
يَا دَائِبُ:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ … يَا دَائِبُ»
+ «عمل صالح»
«الدَّائِب» نام زیبای صاحبان نور و آیات محکم موید اندیشه آنهاست.
اهل نور یقین از نظر آل محمد ع زمانی کوشا و زحمتکش هستند که با استعمال اندیشه صاحبان نور در دل شرایط، مدام درناژ حسادت نموده و تولید نور عمل صالح نمایند و برای خود و دیگران آرامش و دلخوشی ایجاد کنند.
+ «کلب»
+ «کبت»:
اگه میخوای دشمنان آل محمد ع خوار و ذلیل بشن، باید با یاد معالم ربانی مدام زحمت بکشی و کار کنی « بِدُءوبِنَا »، تا ثمره این عمل صالح ایجاد فرج و آرامش برای خودت و دیگران باشه و دأب تو باید همیشه استعمال اندیشه نورانی باشه، لذا در صحیفه سجادیه عبارت «بِدُءوبِنَا فِي مَحَبَّتِكَ» آمده! اینجوری خدا هم دشمنان اهل نور رو خوارشون میکنه «اللَّهُمَّ اكْبِتْهُ» ان شاء الله تعالی.
«اللَّهُمَّ … اكْبِتْهُ بِدُءوبِنَا فِي مَحَبَّتِكَ»
صحیفۀ سجادیه:
«اللَّهُمَّ اخْسَأْهُ عَنَّا بِعِبَادَتِكَ،
وَ اكْبِتْهُ بِدُءوبِنَا فِي مَحَبَّتِكَ،
وَ اجْعَلْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُ سِتْراً لَا يَهْتِكُهُ،
وَ رَدْماً مُصْمِتاً لَا يَفْتُقُهُ»
خدایا! به عبادت و بندگی ما، او را از عرصه‌گاه زندگیمان طرد کن و بِران؛
و به سبب جدّیت و تلاشمان در راه محبّتت، او را ذلیل و خوار گردان؛
و بین ما و او پرده‌ای قرار ده که آن را ندرد؛
و حجابی ضخیم برقرار کن که آن را نشکافد.
✨ دَأبِ نورانی؛ راه خوار کردن دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام
اگر می‌خواهی دشمنان آل‌محمد علیهم‌السلام، درونی و بیرونی خوار و ذلیل شوند، راهش یک چیز است:
اینکه همیشه با یاد معلمان ربانی، دأب داشته باشی؛
یعنی مدام زحمت بکشی، اندیشه نورانی را به کار بگیری و عمل صالح تولید کنی.
این تلاش بی‌وقفه همان است که در صحیفه سجادیه آمده:
«بِدُءوبِنَا فِي مَحَبَّتِكَ»
یعنی با کوشش دائمی در مسیر محبت الهی.
ثمرۀ این دأب نورانی چیست؟
۱. فرج و آرامش درونی برای خودت.
۲. ایجاد گشایش و رحمت برای اطرافیانت.
۳. و در نهایت، خوار و ذلیل شدن دشمنان نور.
🌿 دعای صحیفه سجادیه
امام سجاد علیه‌السلام در دعایی زیبا این حقیقت را چنین می‌آموزد:
«اللَّهُمَّ اخْسَأْهُ عَنَّا بِعِبَادَتِكَ،
وَ اكْبِتْهُ بِدُءوبِنَا فِي مَحَبَّتِكَ،
وَ اجْعَلْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُ سِتْراً لَا يَهْتِكُهُ،
وَ رَدْماً مُصْمِتاً لَا يَفْتُقُهُ.»
خدایا! به عبادت و بندگی ما، او را از عرصه زندگیمان طرد کن و بران.
و به سبب تلاش و پشتکارمان در محبتت، او را ذلیل و خوار گردان.
و میان ما و او پرده‌ای قرار ده که پاره نشود.
و دیواری استوار بساز که شکافته نگردد.
پس، دأب حقیقی یعنی جدیت و استمرار در محبت خدا، که به‌واسطهٔ یاد و عمل به علوم معلمان ربانی محقق می‌شود.
این دأب، نه تنها قلب را سرسبز و شکوفا می‌سازد، بلکه دشمنان اهل نور را هم خوار و بی‌اثر می‌کند.
پس هر بار که دل، به جای تمنّا به سوی معلم نورانی می‌رود، در حقیقت دارد «بِدُءوبِنَا فِي مَحَبَّتِكَ» را تحقق می‌بخشد؛ و این همان دعایی است که امام سجاد علیه‌السلام به ما آموخت.
وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ
«وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ» + «قبض و بسط»:
اشاره به کوشش و تلاش و زحمت اهل نور یقین با یاد معالم ربانی در دل شرایط امتحانات زندگی و فهم نور علم الهام شده به قلب سلیم آنها، با فهم قبض و بسط نور قلبی، دارد، یعنی شب و روز مدام دارن زحمت میکشن تا آیات رو برای اصلاح و تربیت همه عرضه کنن تا شرایط عمل به نور ولایت ایجاد بشه.
«دائِبَيْنِ : شمس دائِبة – قمردائِب»
هر دو دارن تلاش می کنن تا شرایط عمل به نور ولایت برای اهل نور یقین و اهل شک حسود ایجاد بشه تا معلوم بشه کی اهل عمله و کی فقط حرفشو میزنه.
«تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً أَيْ وَلْياً»:
اینکه «تَزْرَعُونَ … دَأَباً» یعنی با فهم نور و ظلمت قلب «دَأَباً»، متوالیاً، باید «تَزْرَعُونَ» اعمال صالح تولید نمود!
+ «زرع»
کفر و تکذیب آیات و صاحبان نور، «دأب» اهل حسادت همه اقوام،
در هر زمان بوده و هست و خواهد بود:
«كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ … مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذينَ مِنْ بَعْدِهِمْ »
ماموریت صاحبان نور، آموزش روش زایل نمودن و از بین بردن این دأب مذموم حسدآلود، به مخاطبین خود است.
اللغة:
الدأب العادة و الطريقة (عادت و روش)
يقال ما زال ذلك دأبه و دينه و ديدنه
الدأب إدامة الفعل
دأب يدأب في كذا إذا دام عليه
و هو دائب بفعل كذا أي يجزي فيه على عادة.
✨ دَأب؛ کوشش شبانه‌روزی نور و حسد
قرآن کریم می‌فرماید:
«وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دَائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ» (ابراهیم/۳۳)
یعنی خورشید و ماه، شب و روز، پیوسته در حرکت‌اند؛ در حال تلاش و زحمت‌اند، بی‌وقفه، بی‌خستگی. این حرکت دائمی، نمادی است از کوشش مداوم اهل نور در ملک و ملکوت؛ همان معلمان ربانی که شب و روز، با ذکر و شعور نورانی، آیات الهی را برای دل‌های تشنه بازگو می‌کنند.
اینجا پیوند زیبایی با مفهوم قبض و بسط قلبی پدیدار می‌شود:
گاهی دل در قبض است، در تنگی و تاریکی،
و گاهی در بسط است، در آرامش و گشایش نور.
اهل نور با دأب و تلاش مداوم، حتی در سخت‌ترین امتحانات زندگی،
این قبض و بسط را می‌فهمند،
و به یاری فرشتۀ مهربان، علم الهی را در دل‌های سلیم می‌کارند،
تا زمین قلب‌ها به مزرعهٔ ولایت بدل شود.
🌱 دَأب و زرع؛ کاشت مداوم نور
قرآن در داستان یوسف علیه‌السلام می‌فرماید:
«تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً أَيْ وَلْياً» (یوسف/۴۷)
یعنی بذر را پیوسته و پشت سر هم، در زمین می‌کارید؛
نه با تنبلی و نه به صورت مقطعی،
بلکه با ولایت‌مداری مداوم.
پس «زرع» در اینجا همان بذر عمل صالحِ نورانی است،
و «دأب» استمرار در کاشت و مراقبت از آن،
تا محصول ایمان و معرفت به بار نشیند.
دَأب در معنای مذموم؛ تلاش حسد
اما «دأب» در معنای دیگر، می‌تواند عادتِ حسد و کوشش در راه باطل باشد.
قرآن می‌فرماید:
«كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ … مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ» (غافر/۳۱)
یعنی راه و رسم فرعونیان، عاد، ثمود و دیگران همواره یکسان بوده:
تلاش شبانه‌روزی برای تکذیب حق،
برای خاموش کردن نور،
برای پرورش حسد و کینه.
و این همان دأب شیطانی است: حرکتی مستمر اما در تاریکی.
دَأب و سفر معنوی دل
راه دل، همانند سفر حج و شب قدر است:
شب عرفات: دل، وادی غیر ذی زرع خویش را می‌شناسد و به فقر خود اعتراف می‌کند.
مشعر (محل شعور): جایی که فرشتگان فرود می‌آیند؛ همان «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ» (قدر/۴).
اینجا دل، سنگریزه‌های شعور علمی را جمع می‌کند تا با آن وسوسه‌های شیطان را رمی کند.صبح منی: جایی که تمنّا قربانی می‌شود و دل، به نفس مطمئنه و سبزی ولایت می‌رسد.
و این مسیر، در قرآن چنین توصیف شده است:
«وَ جَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بارَكْنا فيها قُرىً ظاهِرَةً وَ قَدَّرْنا فيها السَّيْرَ سِيرُوا فيها لَيالِيَ وَ أَيَّاماً آمِنِينَ» (سبأ/۱۸).
یعنی این حرکتِ دائمی و امن، تنها با سیر در قرای ظاهرهٔ معلمان نورانی ممکن می‌شود؛
تا دل، قدم به قدم، به قبلهٔ قریه‌های مبارک برسد،
و در نهایت، به زُرُوعٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ بار یابد.
🌸 دعا
اللَّهُمَّ … اكْبِتْ عَنَّا أَعْداءَ نُورِكَ بِدُءوبِنَا فِي مَحَبَّتِكَ،
وَ اجْعَلْ قُلُوبَنَا دائِبةً فِي طَلَبِ نُورِكَ،
تا از وادیِ بی‌کِشتِ دل، به مزرعۀ سبز ولایت برسیم،
و در سایۀ خورشید و ماهِ دائبان،
ثمرۀ ایمان و عمل صالح بچینیم،
و در «مَقامٍ كَريمٍ» تو آرام بگیریم. 🌿
🌸 دلنوشته: دأبِ نور، سیر بی‌وقفۀ دل
پروردگارا!
دل من، گاهی وادی غیر ذی زرع است؛
خشک، سنگلاخ، بی‌ثمر…
صدای تمنّاها و وسوسه‌های شیطان،
مثل خارهایی‌ست که هر روز در این بیابان می‌روید
و مرا به زحمت می‌اندازد.
اما تو مهربان‌تر از آنی که دل مرا رها کنی!
تو خورشید و ماه را «دائِبَيْن» آفریدی،
که شب و روز در تلاش‌اند،
تا زمین، همیشه روشن بماند.
ای کاش دل من هم چون خورشید و ماه،
بی‌وقفه در مسیر نور تو حرکت کند،
نه در پی تمنّا و حسد، که در پی محبت تو و اهل‌بیتت علیهم‌السلام.
الهی!
شب‌های عرفات دل مرا بیدار کن،
تا فقر و خشکی‌ام را اعتراف کنم.
در مشعر قلبم، فرشتگانت را نازل فرما،
تا سنگریزه‌های شعور نورانی به دستم بسپارند،
که با آن وسوسه‌های شیطان را رمی کنم.
و در صبحِ منای دل، توفیقم ده
تا تمنّاهایم را قربانی کنم
و به نفس مطمئنه برسم.
ای نور بی‌پایان!
این قلب خسته را از «قبض»های تاریک
به «بسط»های آرامش‌بخش ولایتت برسان.
از شب ظلمت، مرا تا سپیده‌دم نور هدایت کن؛
که فرمودی: «يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ» (بقره/۲۵۷).
پروردگارا!
ما را در قافلۀ اهل نور بنویس،
در مسیر قریه‌های مبارک و معلمان ربانی،
تا شب و روز در امنیت سیر کنیم
و در مزرعۀ ولایت، ثمرهٔ ایمان و عمل صالح بچینیم.
🌱 اللَّهُمَّ اجعل دَأبَ قلوبِنا محبّتِ آل محمد علیهم‌السلام،
وَ ارزقنا بِدُءوبِنَا في محبتک فرجاً و حیاتاً طیّبة،
تا به «زُرُوعٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ» برسیم، ان‌شاءالله تعالی.
مشتقات ریشۀ «دئب» در آیات قرآن:
[سورة يوسف (۱۲): الآيات ۴۳ الى ۴۹]
قالَ تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنينَ دَأَباً فَما حَصَدْتُمْ فَذَرُوهُ في سُنْبُلِهِ إِلاَّ قَليلاً مِمَّا تَأْكُلُونَ (47)
[سورة إبراهيم (۱۴): الآيات ۳۱ الى ۳۴]
وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ (33)
[سورة آل‌عمران (۳): آية ۱۱]
كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ اللَّهُ شَديدُ الْعِقابِ (11)
[سورة الأنفال (۸): الآيات ۵۲ الى ۵۴]
كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَفَرُوا بِآياتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ شَديدُ الْعِقابِ (52)
كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ وَ كُلٌّ كانُوا ظالِمينَ (54)
[سورة غافر (۴۰): الآيات ۳۱ الى ۳۵]
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذينَ مِنْ بَعْدِهِمْ وَ مَا اللَّهُ يُريدُ ظُلْماً لِلْعِبادِ (31)
نورِ دائب؛ سیر بی‌وقفۀ دل از تاریکی تا مقام کریم! نورت را دائماً دنبال کن!
«وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ» (ابراهیم/۳۳)
قرآن کریم واژۀ «دَأب» را برای بیان پایداری، استمرار و کوشش خستگی‌ناپذیر به‌کار می‌برد.
این واژه دربارۀ خورشید و ماه آمده است:
«وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ» (ابراهیم/۳۳).
این تصویر از خورشید و ماه که پیوسته در حرکت‌اند، تنها توصیفی از نظم کیهانی نیست؛ بلکه آینه‌ای است از سفر روحانی مؤمن. همان‌طور که شب و روز بی‌وقفه در پی هم می‌آیند، دل نیز باید در مسیر ولایت الهی، همواره و بدون توقف در تلاش باشد.
دأبِ نور (ستوده):
معلم ربانی، همان راهنمای نورانی است که شب و روز، بی‌وقفه می‌کوشد تا بذرهای علم الهی را در دل‌های جویندگان بکارد. این همان «دأبِ نور» است؛ تداوم محبت و کوشش در مسیر ولایت، تا خاک خشک دل به مزرعۀ ایمان و معرفت بدل شود.دأبِ حسد (نکوهیده):
اما قرآن به دأب دیگری هم اشاره دارد؛ دأب فرعونیان و اقوام پیشین:
«كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ … مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ» (آل‌عمران/۱۱؛ غافر/۳۱).
این نیز نوعی کوشش مداوم است، اما در راه باطل: تلاشی شبانه‌روزی برای خاموش کردن نور، برای پرورش حسد و تکذیب حق.
پس، دل انسان همیشه میان دو مسیر قرار دارد:
مسیر دأبِ نور که به شکوفایی می‌انجامد،
و مسیر دأبِ تاریکی که به پژمردگی و حسد می‌کشد.
قرآن از کشاورزیِ پیوسته یاد می‌کند:
«تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً» (یوسف/۴۷).
یعنی باید اعمال صالح را به طور پیوسته، متوالی و ولایت‌مدار تولید کرد. درست همان‌طور که کشتزار تنها با مراقبت و کار مداوم به ثمر می‌رسد، دل نیز تنها با یاد و ذکر بی‌وقفه سرسبز می‌شود.
به این ترتیب، «دأب» آهنگ زندگی مؤمن است: تداوم در یاد، پایداری در تلاش، و پرورش روزانه نور در دل، تا سرانجام صبح فرج طلوع کند:
«سَلامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ» (قدر/۵).
🌱 آری، نورِ دائب همان سیر بی‌وقفۀ دل است؛ سفری از تاریکی به روشنایی، از خشکی به باروری، و از اضطراب به مقام کریم.
🌸 دلنوشته: نورِ دائب، همسفرِ شب و روز دل
پروردگارا!
دل من، مثل خورشید و ماه، دائماً در حرکت است؛
اما گاهی در مسیر نور،
و گاهی گرفتار تمنّا و حسد.
ای خدای مهربان!
همان‌گونه که خورشید و ماه را «دائِبَيْن» آفریدی،
تا شب و روز بی‌وقفه روشنی و آرامش بر زمین بتابانند،
دل مرا هم «دائِب» در محبتت قرار ده.
مگذار این دل، اسیر عادت‌های باطل شود،
و دأبِ فرعونیان و حسودان را تکرار کند.
مگذار در ظلمت حسد و غفلت،
شب‌های عمرم بی‌ثمر بگذرد.
ای نور بی‌پایان!
دأب مرا همان کن که معلمان ربانی‌ام دارند:
پایداری در رساندن نور،
پیوستگی در پرورش بذر ایمان،
و زحمت شبانه‌روزی برای رویاندن عمل صالح.
الهی!
قبض و بسط دل مرا در دستت بگیر؛
قبض‌های تاریکم را به بسطِ آرامش بدل کن.
از شب‌های جهل و تمنّا،
مرا تا سپیده‌دم معرفت و اطمینان ببر.
مرا از وادیِ بی‌کِشتِ نفس،
به مزرعۀ سرسبز ولایتت برسان.
🌱 اللَّهُمَّ اجعل دَأبَ قلوبنا محبتک و ولایت آل محمد علیهم‌السلام،
وَ ارزقنا بِدُءوبِنَا في ذِکرک و شُکرک فرجاً و حیاتاً طیّبة،
تا روزی در «زُرُوعٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ» به بار بنشینیم.