دکتر محمد شعبانی راد

نورِ بخشنده، فراتر از عسل! وَ أَوْحى‏ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ!

The Healing Power of Light!
More Than Honey!

«نحل» یکی از هزار واژه مترادف «نور الولایة» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«نَحَلْتُهُ‏: أعطيته عطيّةَ النَّحْلِ،
مثل زنبور عسل به او بخشش كردم.»
«عطاء بلا عوض و بلا مطالبة شي‏ء»
+ «عطو»
«نَحَلَ المرأةَ: مَهرهَا، مهريه زن را پرداخت.»
«أَنْحَلَ فلاناً ماءً، نَحَّلَ فلاناً ماءً: به او آب داد.»
+ «سلم – هنداُور»
«نَحَلَ الرّجُلَ: به او چيزى بخشيد.»
«النُّحْلَى‏: بخشش و عطا»
+ «بخل و سخا»
+ «رشو – استرشاء العلم!»
+ «نفق – انفاق نورانی!»
+ «عبد – شاهراه نورانی، نور عبادت!»

«النُوبُ‏: النحل، لأنها ترعى و تَنُوب‏ إلى مكانها،
زنبور عسل را نوب گويند كه به كندويش پى در پى باز ميگردد
+ «ولج – ولوج»
+ «ثوب»
+ «شور»
«نحل: ملل»: «المِلَّة: النِّحلة التي ينتحِلها الإنسان من الدِّين»
«النِّحْلَة: عطا و بخشيدن، دادن مهريه زن، دعوى، دين و مذهب»

+ «آغازگران بخشش!»
+ «آفرین‌گویان نورآفرین!» و فیلم زیبای این مقاله!

You’re starting!

ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها

«أَنْحَلَ فلاناً ماءً، نَحَّلَ فلاناً ماءً: به او آب داد.»
«عطاء بلا عوض و بلا مطالبة شي‏ء»

[سورة النساء (۴): الآيات ۳ الى ۴]
وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَةً
فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْ‏ءٍ مِنْهُ نَفْساً فَكُلُوهُ هَنِيئاً مَرِيئاً (۴)
و مَهرِ زنان را به عنوان هديه‌‏اى از روى طيب خاطر به ايشان بدهيد؛
و اگر به ميل خودشان چيزى از آن را به شما واگذاشتند، آن را حلال و گوارا بخوريد.

امام صادق علیه السلام:
اُنْظُرْ إِلَى اَلنَّحْلِ
وَ اِحْتِشَادِهِ فِي صَنْعَةِ اَلْعَسَلِ
وَ تَهْيِئَةِ اَلْبُيُوتِ اَلْمُسَدَّسَةِ
وَ مَا تَرَى فِي ذَلِكَ مِنْ دَقَائِقِ اَلْفِطْنَةِ
فَإِنَّكَ إِذَا تَأَمَّلْتَ اَلْعَمَلَ رَأَيْتَهُ عَجِيباً لَطِيفاً
وَ إِذَا رَأَيْتَ اَلْمَعْمُولَ وَجَدْتَهُ عَظِيماً شَرِيفاً مَوقِعُهُ مِنَ اَلنَّاسِ
وَ إِذَا رَجَعْتَ إِلَى اَلْفَاعِلِ أَلْفَيْتَهُ غَبِيّاً جَاهِلاً بِنَفْسِهِ فَضْلاً عَمَّا سِوَى ذَلِكَ
فَفِي هَذَا أَوْضَحُ اَلدَّلاَلَةِ عَلَى أَنَّ اَلصَّوَابَ وَ اَلْحِكْمَةَ فِي هَذِهِ اَلصَّنْعَةِ لَيْسَ لِلنَّحْلِ
بَلْ هِيَ لِلَّذِي طَبَعَهُ عَلَيْهَا
وَ سَخَّرَهُ فِيهَا لِمَصْلَحَةِ اَلنَّاسِ
.
به زنبور عسل و همكارى گروهى آنها در ساختن عسل بنگر
و ببين كه چگونه با ذكاوت و مهارت و دقّت تمام،
اين خانه‌هاى شش ضلعى را مى‌سازند.
اگر در اين كار بدرستى انديشه كنى
هر آينه آن را شگفت، ظريف و لطيف مى‌يابى.
آنگاه كه به عمل و نتيجۀ آن نگاه مى‌كنى
آن را در ميان مردم، عظيم، شريف و نيكو مى‌بينى،
ولى وقتى كه به فاعل اين فعل مى‌نگرى
آن را حتى جاهل و نادان به خود مى‌يابى چه رسد به ديگران،
اين امر بخوبى دليل پر واضحى است كه
صواب و حكمت [و اتقان و استوارى] اين كار نه براى زنبور عسل [نادان و بى‌انديشه]
بلكه از آنِ كسى است كه سرشت و فطرت آن را چنين آفريده
و براى سود رسانى به مردم آن را بر اين كار «مجبول» نموده است.

وَ أَوْحى‏ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ

به صاحبان نور «النَّحْلِ»، امر کردیم «أَوْحى‏»، که
از این عسل شفابخش، بلاعوض،
و «به عنوان هديه‌‏اى از روى طيب خاطر»، به علاقمندان بدهند!
چه حشره‌ی لارجیه این زنبور عسل!
+ «نور کرامت! آغازگران بخشش!»
چه کسی به زنبوران عسل بابت تولید عسل، حقوق می‌دهد؟!
+ «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ‏ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى»
+ «
متولی پرداخت حقوق من چه کسی است؟»
+ «نور رایگان!»
+ «پاداش نورانی! لیزینگ نور!»

«زندگی موثّر زنبور عسل!»
+ «ارث»
+ «شطأ»
+ «دحو الارض»
«اخذ بیت»: زنبور عسل یا عنکبوت؟!
اخذ بیت: اخذ دوست: دوست‌یابی! «اخذ اولیاء»
«نور به قلبها سرک میکشه!»
+ «با نور، دوست و دشمنتو میشناسی!»
«و لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَ عَدُوَّكُمْ أَوْلِياءَ»

امام علی علیه السلام:
«وَ أَنَا الَّذِي أَنْحَلَنِي رَبِّي اسْمَهُ وَ كَلِمَتَهُ وَ حِكْمَتَهُ وَ عِلْمَهُ وَ فَهْمَهُ»
+ «اللَّهُ نُورُ … مَثَلُ نُورِهِ … نُورٌ عَلى‏ نُورٍ … فِي بُيُوتٍ … اسْمُهُ … رِجالٌ»
+ «اسم الله غیر الله»

[سورة النحل (۱۶): الآيات ۶۶ الى ۷۰]
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً
نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ (۶۶)
و در دامها قطعاً براى شما عبرتى است:
از آنچه در [لابلاى‏] شكم آنهاست،
از ميان سرگين و خون، شيرى ناب به شما مى‌‏نوشانيم كه براى نوشندگان گواراست.
وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخِيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً
إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (۶۷)
و از ميوه درختان خرما و انگور، باده مستى‏‌بخش و خوراكى نيكو براى خود مى گيريد.
قطعاً در اين‏[ها] براى مردمى كه تعقل مى‏‌كنند نشانه‏‌اى است.
وَ أَوْحى‏ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ (۶۸)
و پروردگار تو به زنبور عسل وحى [= الهام غريزى‏] كرد كه
از پاره‌‏اى كوهها و از برخى درختان و از آنچه داربست [و چفته‌‏سازى‏] مى‌‏كنند،
خانه‏‌هايى براى خود درست كن،
ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ
فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلاً
يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ
فِيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ
إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (۶۹)
سپس از همه ميوه‏‌ها بخور،
و راههاى پروردگارت را فرمانبردارانه، بپوى.
[آنگاه‏] از درون [شكم‏] آن، شهدى كه به رنگهاى گوناگون است بيرون مى‏‌آيد.
در آن، براى مردم درمانى است.
راستى در اين [زندگى زنبوران‏] براى مردمى كه تفكر مى‌‏كنند نشانه [قدرت الهى‏] است.
وَ اللَّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ
وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى‏ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لا يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْئاً
إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ (۷۰)
و خدا شما را آفريد، سپس [جان‏] شما را مى‏‌گيرد،
و بعضى از شما تا خوارترين [دوره‏] سالهاى زندگى [فرتوتى‏] بازگردانده مى‏‌شود،
به طورى كه بعد از [آن همه‏] دانستن، [ديگر] چيزى نمى‏‌دانند.
قطعاً خدا داناىِ تواناست.

امام صادق علیه السلام:
عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ:
فِي قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ: 
وَ أَوْحىٰ رَبُّكَ إِلَى اَلنَّحْلِ أَنِ اِتَّخِذِي مِنَ اَلْجِبٰالِ بُيُوتاً وَ مِنَ اَلشَّجَرِ وَ مِمّٰا يَعْرِشُونَ
قَالَ
مَا بَلَغَ مِنَ اَلنَّحْلِ أَنْ يُوحَى إِلَيْهَا
بَلْ فِينَا نَزَلَتْ
فَنَحْنُ اَلنَّحْلُ وَ نَحْنُ اَلْمُقِيمُونَ لِلَّهِ فِي أَرْضِهِ بِأَمْرِهِ
وَ اَلْجِبَالُ شِيعَتُنَا
وَ اَلشَّجَرُ اَلنِّسَاءُ اَلْمُؤْمِنَاتُ
.
ابو بصير از حضرت صادق عليه السّلام در باره آيه:
« وَ أَوْحىٰ‌ رَبُّكَ‌ إِلَى اَلنَّحْلِ‌ أَنِ‌ اِتَّخِذِي مِنَ‌ اَلْجِبٰالِ‌ بُيُوتاً وَ مِنَ‌ اَلشَّجَرِ وَ مِمّٰا يَعْرِشُونَ‌»
فرمود:
زنبور چه موقعيتى دارد كه باو وحى شود.
اين آيه در باره ما نازل شده،
ما آن زنبور عسليم، ما اقامت در زمين بامر خدا داريم
و جبال، شيعيان ما
و شجر، زنان مؤمنند.

+ «وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ قَالَ فِي الْمَوَالِي»

اَلْعَسَلُ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ
وَ اَلْقُرْآنُ شِفَاءٌ لِمَا فِي اَلصُّدُورِ

فَعَلَيْكُمْ بِالشِّفَاءَيْنِ
اَلْقُرْآنِ وَ اَلْعَسَلِ

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
اِعْلَمْ أَنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى جَمَعَ فِي اَلنَّحْلَةِ اَلسَّمَّ وَ اَلْعَسَلَ دَلِيلاً عَلَى كَمَالِ قُدْرَتِهِ
وَ أَخْرَجَ مِنْهَا اَلْعَسَلَ مَمْزُوجاً بِالشَّمْعِ
وَ كَذَلِكَ عَمَلُ اَلْمُؤْمِنِ مَمْزُوجٌ بِالْخَوْفِ وَ اَلرَّجَاءِ
وَ فِي اَلْعَسَلِ ثَلاَثَةُ أَشْيَاءَ
اَلشِّفَاءُ وَ اَلْحَلاَوَةُ وَ اَللِّينُ
وَ كَذَلِكَ اَلْمُؤْمِنُ
قَالَ اَللَّهُ تَعَالَى

ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلىٰ ذِكْرِ اَللّٰهِ 
وَ يَخْرُجُ مِنَ اَلشَّبَابِ خِلاَفُ مَا يَخْرُجُ مِنَ اَلْكَهْلِ وَ اَلشَّيْخِ
وَ كَذَلِكَ حَالُ اَلْمُقْتَصِدِ وَ اَلسَّابِقِ
وَ أَمَرَهَا اَللَّهُ تَعَالَى بِأَكْلِ اَلْحَلاَلِ حَتَّى صَارَ لُعَابُهَا شِفَاءً
وَ كُلُّ ذُبَابٍ فِي اَلنَّارِ إِلاَّ اَلنَّحْلَ
وَ دَوَاءُ اَللَّهِ حُلْوٌ وَ هُوَ اَلْعَسَلُ وَ دَوَاءُ اَلْأَطِبَّاءِ مُرٌّ
وَ هِيَ تَأْكُلُ مِنْ كُلِّ شَجَرٍ وَ لاَ يَخْرُجُ مِنْهَا إِلاَّ اَلْحُلْوُ
وَ لاَ يُغَيِّرُهَا اِخْتِلاَفُ مَآكِلِهَا

وَ اَلْبَلَدُ اَلطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبٰاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ
وَ قَوْلُهُ تَعَالَى:
فِيهِ شِفٰاءٌ لِلنّٰاسِ
لاَ يَقْتَضِي اَلْعُمُومَ لِكُلِّ عِلَّةٍ وَ فِي كُلِّ إِنْسَانٍ لِأَنَّهُ نَكِرَةٌ
وَ لَيْسَ فِي سِيَاقِ اَلنَّفْيِ بَلْ إِنَّهُ خَبَرٌ عَنْ أَنَّهُ يَشْفِي
كَمَا يَشْفِي غَيْرُهُ مِنَ اَلْأَدْوِيَةِ فِي حَالٍ دُونَ حَالٍ
… أَنَّ اَلنَّبِيَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ قَالَ
اَلْعَسَلُ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ وَ اَلْقُرْآنُ شِفَاءٌ لِمَا فِي اَلصُّدُورِ
فَعَلَيْكُمْ بِالشِّفَاءَيْنِ اَلْقُرْآنِ وَ اَلْعَسَلِ.

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی