Retaliation! Ugly or beautiful?!
الفبای نورانی، نسخه های نورانی
(ک ف ء – مقابلهبهمثل! زشت یا زیبا؟!)
برای مشاهده نسخه تصویری (ولاگ) کلیک کنید
برای شنیدن نسخه شنیداری (پادکست) کلیک کنید
قانون طلایی زندگی ما این است:
«إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ: هَذِهِ الْأَمَانَةَ …
وَ هِيَ أَنْ تُكَافِئُوا عَلَى الْإِحْسَانِ، وَ تَعْدِلُوا عَنِ الْإِسَاءَةِ»
«عکسالعمل خوب، در برابر رفتار بد دیگران»
الامانة: النّور الولایة
The Tit-for-Tat Strategy!
در فرهنگ عامیانه: این به آن در!
واحدة بواحدة: «المعاملة بالمثل»
«کفأ – کفو – کفی» در معنای ممدوح، یکی از هزار واژۀ مترادف «نور الولایة»،
و در معنای مذموم، یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی مینویسند:
«الْكُفْءُ: في المنزلة و القدر، يعنى همطراز و همسنگ در منزلت و قدر و ارزش.»
«هذا كُفْءٌ له، أي: مثله في الحسب و المال و الحرب.»
«و في التزويج: الرجل كُفْءٌ للمرأة.»
«الكُفْؤُ: المِثْلُ في الحَرْبِ و التَّزْوِيج،
فلانى همدوش او در ازدواج و همنبرد او در ميدان جنگ است.»
«الكُفْء: مثل و مانند و همسان»
«تکافی: مقابله به مثل، همترازی»
«كافأت فلاناً: إذا قابلتَه بمثل صَنيعه.»
«وَ لَا كَافَى رَسُولُ اللَّهِ ص بِسَيِّئَةٍ قَطُّ»
«هرگز رسول خدا ص در برابر اعمال سوء دیگران مقابله به مثل ننمودند.»
حتی اگر بهت خیانت کنن، مقابله به مثل نکن!
«لَا تَخُنْ مَنْ خَانَكَ فَتَكُونَ مِثْلَهُ»
«وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ»:
خدای مهربان، مثل نداره! همتا نداره!
+ «با نور، خدایی کن! انسانِ خداگونه! آتاه الله المُلک! نور پادشاهی!»
با قلبت کلام این خدای مهربان رو بشنو و عمل کن!
این رفتار خداپسندانه، بوی نور آرامش اهل بهشت رو میده!
این رفتار خوب، مقابله به مثل نکردن در مورد بدی دیگران است!
مقابله به مثل! زشت یا زیبا؟!
امام علی علیه السلام:
وَ قَالَ ع فِي وَصِيَّتِهِ لِلْحَسَنِ ع
الْيَأْسُ خَيْرٌ مِنَ الطَّلَبِ إِلَى النَّاسِ
مَا أَقْبَحَ الْخُضُوعَ عِنْدَ الْحَاجَةِ
وَ الْجَفَاءَ عِنْدَ الْغَنَاءِ.
نااميدى بهتر از طلب ميباشد،
چه اندازه زشت است خضوع در هنگام حاجت،
و چه زشت ميباشد ظلم در هنگام توانگرى.
بینش اهل نور، مقابله به مثل نیست!
هابیل به قابیل گفت:
بینش من، مقابله به مثل نمودن نیست!
برادر جان، من اهل احسان هستم!
[سورة المائدة (۵): الآيات ۲۸ الى ۳۰]
لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي ما أَنَا بِباسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لِأَقْتُلَكَ
إِنِّي أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِينَ (۲۸)
«اگر دست خود را به سوى من دراز كنى تا مرا بكشى،
من دستم را به سوى تو دراز نمىكنم تا تو را بكشم،
چرا كه من از خداوند، پروردگار جهانيان مىترسم.»
إِنِّي أُرِيدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِي وَ إِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ وَ ذلِكَ جَزاءُ الظَّالِمِينَ (۲۹)
«من مىخواهم تو با گناهِ من و گناهِ خودت [به سوى خدا] بازگردى،
و در نتيجه از اهل آتش باشى، و اين است سزاى ستمگران.»
فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ
فَأَصْبَحَ مِنَ الْخاسِرِينَ (۳۰)
پس نفسِ [امّاره] اش او را به قتل برادرش ترغيب كرد،
و وى را كشت و از زيانكاران شد.
رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله و سلم:
مَا مِنْ عَبْدٍ صَائِمٍ يُشْتَمُ فَيَقُولُ
إِنِّي صَائِمٌ سَلَامٌ عَلَيْكَ
لَا أَشْتِمُكَ كَمَا تَشْتِمُنِي
إِلَّا قَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى
اسْتَجَارَ عَبْدِي بِالصَّوْمِ مِنْ شَرِّ عَبْدِي
قَدْ أَجَرْتُهُ مِنَ النَّار.
هيچ بندهی روزهدارى نيست كه او را دشنام بگويند، و او بگويد:
«من روزهدار هستم، سلام بر تو،
من همانند تو كه دشنام مىگوئى، تو را دشنام نمىگويم»
مگر آن كه پروردگار تبارك و تعالى مىگويد:
بندهی من از شرّ مشاجره و مبادلۀ فحش با ديگر بندهام، به روزه پناه برد،
و از اين رو من او را از دوزخ پناه دادم.
+ «ورکلایف صندلی شکسته!»
با کدام روش زندگی کنیم؟
(1) مقابله به مثل
(2) احسان
وَ اَلْإِحْسَانِ : وَ هُوَ عَلِيٌّ
تمام دین خدا و پیامبران و امامان و کتب آسمانی، همه و همه اومدند،
تا بشر فقط همین یه کار رو انجام نده!
بدی رو با بدی جواب نده!
بدی رو با خوبی جواب بده!
به این میگن احسان!
الاحسان: النّور الولایة
امام باقر علیه السلام:
«إِنَّ اَللّٰهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ اَلْإِحْسٰانِ»
«إِنَّ اَللّٰهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ» وَ هُوَ مُحَمَّدٌ،
«وَ اَلْإِحْسَانِ، «وَ هُوَ عَلِيٌّ»
«وَ إِيتٰاءِ ذِي اَلْقُرْبىٰ» وَ هُوَ قَرَابَتُنَا،
أَمَرَ اَللَّهُ اَلْعِبَادَ بِمَوَدَّتِنَا وَ إِيتَائِنَا
وَ نَهَاهُمْ عَنِ اَلْفَحْشَاءِ وَ اَلْمُنْكَرِ،
مَنْ بَغَى عَلَى أَهْلِ اَلْبَيْتِ وَ دَعَا إِلَى غَيْرِنَا.
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله فرمودند:
«يا انس أتبع السيّئة بالحسنة تمحها»
«اى انس خوبى را پس از بدى دنبال كن تا بدى را محو كنى.»
یعنی بدی دیگران را با خوبی جواب بده تا بدی برای همیشه محو و نابود شود،
یعنی تاریکی قلبت از بین برود.
این کار یعنی «مقابلة الإساءة بالإحسان»، فقط کار شخص حکیم و کریم است و بس!
«الْحَكِيمُ [الْكَرِيمُ] مَنْ جَازَى الْإِسَاءَةَ بِالْإِحْسَان»
اللَّهُمَّ انّی أَسْأَلُكَ أَنْ تَعْصِمَنِي … بولايتك عن معصيتك
وَ يَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ
و بدى را با نيكى دفع مىنمايند!
[سورة الرعد (۱۳): الآيات ۱۹ الى ۲۴]
أَ فَمَنْ يَعْلَمُ أَنَّما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمى
إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ (۱۹)
پس، آيا كسى كه مىداند آنچه از جانب پروردگارت به تو نازل شده، حقيقت دارد،
مانند كسى است كه كوردل است؟
تنها خردمندانند كه عبرت مىگيرند.
الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ لا يَنْقُضُونَ الْمِيثاقَ (۲۰)
همانان كه به پيمان خدا وفادارند و عهد [او] را نمىشكنند.
وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ
وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ يَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ (۲۱)
و آنان كه آنچه را خدا به پيوستنش فرمان داده مىپيوندند
و از پروردگارشان مىترسند و از سختى حساب بيم دارند.
وَ الَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ
وَ أَقامُوا الصَّلاةَ
وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِيَةً
وَ يَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ
أُولئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ (۲۲)
و كسانى كه براى طلب خشنودى پروردگارشان شكيبايى كردند
و نماز برپا داشتند
و از آنچه روزيشان داديم، نهان و آشكارا انفاق كردند،
و بدى را با نيكى مىزدايند،
ايشان راست فرجام خوش سراى باقى.
جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ
وَ الْمَلائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بابٍ (۲۳)
[همان] بهشتهاى عدن كه آنان با پدرانشان و همسرانشان و فرزندانشان كه درستكارند در آن داخل مىشوند،
و فرشتگان از هر درى بر آنان درمىآيند.
سَلامٌ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ
فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ (۲۴)
[و به آنان مىگويند:]
«درود بر شما به [پاداش] آنچه صبر كرديد.
راستى چه نيكوست فرجام آن سراى!»
[سورة القصص (۲۸): الآيات ۵۱ الى ۵۵]
وَ لَقَدْ وَصَّلْنا لَهُمُ الْقَوْلَ
لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ (۵۱)
و به راستى، اين گفتار را براى آنان پىدرپى و به هم پيوسته نازل ساختيم،
اميد كه آنان پند پذيرند.
الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ يُؤْمِنُونَ (۵۲)
كسانى كه قبل از آن، كتاب [آسمانى] به ايشان دادهايم، آنان به [قرآن] مىگروند.
وَ إِذا يُتْلى عَلَيْهِمْ قالُوا
آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنا
إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلِهِ مُسْلِمِينَ (۵۳)
و چون بر ايشان فرو خوانده مىشود، مىگويند:
«بدان ايمان آورديم كه آن درست است [و] از طرف پروردگار ماست؛
ما پيش از آن [هم] از تسليمشوندگان بوديم.»
أُولئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِما صَبَرُوا
وَ يَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ
وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ (۵۴)
آنانند كه به [پاس] آنكه صبر كردند
و [براى آنكه] بدى را با نيكى دفع مىنمايند
و از آنچه روزىشان دادهايم انفاق مىكنند، دو بار پاداش خواهند يافت.
وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ
وَ قالُوا لَنا أَعْمالُنا وَ لَكُمْ أَعْمالُكُمْ
سَلامٌ عَلَيْكُمْ
لا نَبْتَغِي الْجاهِلِينَ (۵۵)
و چون لغوى بشنوند از آن روى برمىتابند و مىگويند:
«كردارهاى ما از آنِ ما و كردارهاى شما از آنِ شماست.
سلام بر شما،
جوياى [مصاحبت] نادانان نيستيم.»
[سورة المؤمنون (۲۳): الآيات ۹۱ الى ۱۰۰]
ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ
نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَصِفُونَ (۹۶)
بدى را به شيوهاى نيكو دفع كن.
ما به آنچه وصف مىكنند داناتريم.
[سورة فصلت (۴۱): الآيات ۳۱ الى ۳۵]
وَ لا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لا السَّيِّئَةُ
ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ
فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ (۳۴)
و نيكى با بدى يكسان نيست.
[بدى را] به آنچه خود بهتر است دفع كن؛
آنگاه كسى كه ميان تو و ميان او دشمنى است، گويى دوستى يكدل مىگردد.
امام علی علیه السلام:
عَاتِبْ أَخَاكَ بِالْإِحْسَانِ إِلَيْهِ وَ اُرْدُدْ شَرَّهُ بِالْإِنْعَامِ عَلَيْهِ.
برادرت را (به هنگامی که خطایی از او سر می زند) با نیکی کردن به او سرزنش کن
و شر وی را از راه بخشش به او دور ساز.
امام علی علیه السلام:
مَتَى أَشْفِي غَيْظِي إِذَا غَضِبْتُ
أَ حِينَ أَعْجِزُ عَنِ اَلاِنْتِقَامِ فَيُقَالُ لِي لَوْ صَبَرْتَ
أَمْ حِينَ أَقْدِرُ عَلَيْهِ فَيُقَالُ لِي لَوْ غَفَرْتَ.
من در چه موقعى ميتوانم خشم خود را بكار برم؟
آيا هنگامى كه از انتقام عاجز و ناتوان باشم؟
كه در اين موقع بمن ميگويند خوب بود صبر ميكردى.
و يا هنگامى كه مسلط بر دشمن باشم؟
كه در اين موقع بمن ميگويند اگر عفو و گذشت كنى خوب است.
فَإِنْ أَنْتَ أَسَأْتَ إِلَيْهِمْ ظَلَمْتَ نَفْسَكَ وَ أَبْطَلْتَ حَقَّكَ
اگر تو به آنها بدى كنى، به خود ستم كردهاى
و باعث از بين رفتن حق خود شدهاى.
اگه جواب بدی دیگرانو با بدی بدهی فکر میکنی چی میشه؟
به خودت ظلم میکنی و نور خودتو از دست میدهی!
حسود با استعمال حسادت و پشت نمودن به نور ولایت، در واقع اول در حق خودش ظلم میکنه و عامل آرامش رو از خودش سلب میکنه و بعدا بقیه رو هم درگیر ناآرامی میکنه (هفتتیر حسادت!)
امام رضا ع دارند به برادرشون جناب زید بن موسی ع این راهنمایی های ارزنده رو میکنن که
مقابله به مثل کردن، اندیشه ما آل محمد ع نیست!
هر کسی این اندیشه را زیر پا بگذارد معصیت کرده و در حق خود ظلم بزرگی نموده،
چون خودش را از نور ولایت محروم نموده است.
اشتباه مرگبار اینه که به صاحبان نوری که بهت خوبی میکنن، بدی بکنی!
اگه به صاحب نورت پشت کنی، باعث از بین رفتن نور خودت خواهی شد!
امام رضا علیه السلام:
عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ قَالَ:
كُنْتُ عِنْدَ الرِّضَا ع وَ عِنْدَهُ زَيْدُ بْنُ مُوسَى أَخُوهُ وَ هُوَ يَقُولُ
يَا زَيْدُ اتَّقِ اللَّهَ فَإِنَّا بَلَغْنَا مَا بَلَغْنَا بِالتَّقْوَى
فَمَنْ لَمْ يَتَّقِ وَ لَمْ يُرَاقِبْهُ فَلَيْسَ مِنَّا وَ لَسْنَا مِنْهُ
يَا زَيْدُ إِيَّاكَ أَنْ تُعِينَ عَلَى مَنْ بِهِ تَصُولُ مِنْ شِيعَتِنَا فَيَذْهَبَ نُورُكَ
يَا زَيْدُ
إِنَّ شِيعَتَنَا إِنَّمَا أَبْغَضَهُمُ النَّاسُ وَ عَادَوْهُمْ وَ اسْتَحَلُّوا دِمَاءَهُمْ وَ أَمْوَالَهُمْ
لِمَحَبَّتِهِمْ لَنَا وَ اعْتِقَادِهِمْ لِوَلَايَتِنَا
فَإِنْ أَنْتَ أَسَأْتَ إِلَيْهِمْ ظَلَمْتَ نَفْسَكَ وَ أَبْطَلْتَ حَقَّكَ
قَالَ الْحَسَنُ بْنُ الْجَهْمِ
ثُمَّ الْتَفَتَ ع إِلَيَّ فَقَالَ لِي يَا ابْنَ الْجَهْمِ
مَنْ خَالَفَ دِينَ اللَّهِ فَابْرَأْ مِنْهُ كَائِناً مَنْ كَانَ مِنْ أَيِّ قَبِيلَةٍ كَانَ
وَ مَنْ عَادَى اللَّهَ فَلَا نُوَالِهِ كَائِناً مَنْ كَانَ مِنْ أَيِّ قَبِيلَةٍ كَانَ
فَقُلْتُ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ مَنِ الَّذِي يُعَادِي اللَّهَ
قَالَ مَنْ يَعْصِيهِ.
حسن بن جهم گفت خدمت حضرت رضا بودم. زيد برادرش نيز آنجا بود.
به او ميفرمود:
زيد از خدا بترس
ما به اين مقام كه رسيدهايم از تقوى و پرهيزگارى است
هر كس با تقوى و پرهيزگار نباشد از ما نيست و ما از او بيزاريم
مبادا سبب شوى كه خون شيعيان ما ريخته شود كه ارزش تو از بين ميرود
مردم خون و مال شيعيان ما را حلال ميدانند
و بواسطه محبتى كه با ما دارند و اعتقاد بولايت ما خاندان، با آنها دشمنند.
اگر تو به آنها بدى كنى، به خود ستم كردهاى و باعث از بين رفتن حق خود شدهاى.
در اين موقع روى بمن نموده فرمود پسر جهم
هر كس مخالف دين خدا باشد من از او بيزارم، هر كه ميخواهد باشد و از هر قبيلهاى باشد
و هر كس با خدا دشمنى بورزد ما به او علاقه نداريم، از هر قبيلهاى باشد و هر كس باشد
عرضكردم آقا چه كسى دشمن خدا مىشود؟
فرمود هر كس معصيت خدا را بكند.
«شَرُّ النَّاسِ مَنْ كَافَى عَلَى الْجَمِيلِ بِالْقَبِيحِ
وَ خَيْرُ النَّاسِ مَنْ كَافَى عَلَى الْقَبِيحِ بِالْجَمِيلِ»
اهل نور از اهل حسادت، انتقام نمیگیرند!
شخص شریف، حلیم و مومن
از شخص وضیع، سفیه و فاجر انتقام نمیگیرد!
امام علی علیه السلام:
ثَلَاثَةٌ لَا يَنْتَصِفُونَ مِنْ ثَلَاثَةٍ
شَرِيفٌ مِنْ وَضِيعٍ
وَ حَلِيمٌ مِنْ سَفِيهٍ
وَ مُؤْمِنٌ مِنْ فَاجِرٍ.
سه كساند كه از سه كس ديگر انتقام نمىگيرند:
والا از پست،
بردبار از احمق
و مؤمن از گناهكار.
[انتصاف – مقابله به مثل]:
این حدیث از احادیث زیبای مقالهی مقابله به مثل است.
انگاری مقابله به مثل نکردن، اندیشه شخص شریف و حلیم و مومن است
که با شخص وضیع و سفیه و فاجر، مثل خودش برخورد و رفتار نمیکند.
[ الِانْتِصَافُ و الِاسْتِنْصَافُ: طَلَبُ النَّصَفَةِ: استيفاء الحقوق الواجبة]
باید بدانیم که قانون گذشتکردن، پنجاهپنجاه نیست! نصفنصف نیست! نباید این اندیشه غلط رو داشته باشی که بگویی: پنجاه درصد اون گذشت کنه تا من هم پنجاه درصد گذشت کنم! در اینصورت تو خودتو با اون یکی دونستی! اگه اهل نور ولایت باشی، قانون طلاییاش اینه صددرصد تو باید گذشت کنی، گرچه او یک ذره هم کوتاه نیاید!
امام سجاد علیه السلام:
وَقَفَ عَلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ فَأَسْمَعَهُ وَ شَتَمَهُ
فَلَمْ يُكَلِّمْهُ
فَلَمَّا انْصَرَفَ قَالَ لِجُلَسَائِهِ لَقَدْ سَمِعْتُمْ مَا قَالَ هَذَا الرَّجُلُ
وَ أَنَا أُحِبُّ أَنْ تَبْلُغُوا مَعِي إِلَيْهِ حَتَّى تَسْمَعُوا مِنِّي رَدِّي عَلَيْهِ
قَالَ فَقَالُوا لَهُ نَفْعَلُ وَ لَقَدْ كُنَّا نُحِبُّ أَنْ يَقُولَ لَهُ وَ يَقُولَ
فَأَخَذَ نَعْلَيْهِ وَ مَشَى وَ هُوَ يَقُولُ
وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
فَعَلِمْنَا أَنَّهُ لَا يَقُولُ لَهُ شَيْئاً
قَالَ فَخَرَجَ حَتَّى أَتَى مَنْزِلَ الرَّجُلِ فَصَرَخَ بِهِ
فَقَالَ قُولُوا لَهُ هَذَا عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ
قَالَ فَخَرَجَ إِلَيْنَا مُتَوَثِّباً لِلشَّرِّ وَ هُوَ لَا يَشُكُّ أَنَّهُ إِنَّمَا جَاءَ مُكَافِئاً لَهُ عَلَى بَعْضِ مَا كَانَ مِنْهُ
فَقَالَ لَهُ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ
يَا أَخِي إِنَّكَ كُنْتَ قَدْ وَقَفْتَ عَلَيَّ آنِفاً فَقُلْتَ وَ قُلْتَ
فَإِنْ كُنْتَ قُلْتَ مَا فِيَّ فَأَسْتَغْفِرُ اللَّهَ مِنْهُ
وَ إِنْ كُنْتَ قُلْتَ مَا لَيْسَ فِيَّ فَغَفَرَ اللَّهُ لَكَ
قَالَ فَقَبَّلَ الرَّجُلُ بَيْنَ عَيْنَيْهِ
وَ قَالَ بَلْ قُلْتُ فِيكَ مَا لَيْسَ فِيكَ وَ أَنَا أَحَقُّ بِهِ
قَالَ الرَّاوِي لِلْحَدِيثِ وَ الرَّجُلُ هُوَ الْحَسَنُ بْنُ الْحَسَنِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ.
روزی شخصی به امام سجاد(ع) که در حضور جمعي از یارانش بود ناسزا گفت و رفت،
امام به حاضران فرمود:
گفتار او را شنيديد، اكنون دوست دارم همراه من بياييد تا پاسخ مرا نیز بشنويد.
اطرافیان گفتند:
چه خوب بود همان وقت كه بدگويي ميكرد شما و ما پاسخش را ميداديم.
امام با آنان به سوي خانۀ آن ناسزاگو رفت، و این آیه را تلاوت میکرد که:
«الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
و فروخورندگان خشم و درگذرندگان از مردم، و خداوند نيكوكاران را دوست ميدارد.
همراهان كه ابتدا گمان ديگري داشتند با شنیدن این آیه فهمیدند که امام براي تلافي نميرود.
خلاصه به خانۀ آن مرد رسيدند.
او به گمان آنكه امام براي تلافي آمده، خود را آمادۀ ستيز ساخت و بيرون آمد.
اما امام فرمود:
برادرم تو چند دقيقه پيش نزد من آمدي و حرفهايي زدي،
اگر آنچه گفتي در من هست از خدا ميخواهم مرا بيامرزد،
و اگر در من نيست از خدا ميخواهم تو را بيامرزد.
نرمش عظيم امام مرد را شرمنده ساخت،
پيش آمد و پيشاني امام را بوسيد و گفت:
آنچه گفتم در شما نبود و اعتراف ميكنم كه خود به آنچه گفتم سزاوارترم.
إِلَهِي … وَ عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ!
الهی … عادت و روش تو احسان و نيكى به بدكاران است.
«استحسان و تغافل»:
دو فنّ و هنر علمی از فنون و علوم ربانی، که باید بخوبی بیاموزیم و عملا اجراء بنماییم.
پس اهل یقین اهل خوبی! اهل احسان! اهل احسان به بدیها!
اهل یقین اهل اسائة و بدی به دیگران نیستند، گر چه از آنها بدی ببینند!
حتی اگه پرنده روی ماشینشون رو کثیف کنه!
این فیلم گرچه کوتاه است اما بیماری تمامی امتها، یعنی حسد را به زیبایی به تصویر میکشد:
«الحسد داء الامم».
«الْحَاسِدُ جَاحِدٌ لِأَنَّهُ لَمْ يَرْضَ بِقَضَاءِ اللَّهِ»
«آدم حسود – در حقیقت – یک آدم لَجوج و ستیزهجو است.
زیرا او به قضا و مقدرات الهی تن نمیدهد.»
مقابلهبهمثل راننده با پرنده!
دلنوشته:
اگه اختیارا رو به تمنا کنی و پشت به نور، قلبت تاریک میشه!
اینجاست که فرشته نگهبان، آلارم تاریکی رو به اطلاعت میرسونه!
هر وقت ملک موکل قلبت، قلبتو تاریک کرد «قبض نور»، اینو بدان که میخواستی مقابله به مثل کنی «تمنّا»! میخواستی استعمال حسد کنی! و او فهمیده و داره قلبتو تکون میده! آلارم میزنه! چشمک میزنه! پرچم میزنه! بالبال میزنه! خلاصه یه جوری میخواد حالیت کنه که مبادا بپّری روی نمودار و مقابله به مثل کنی!
ملک موکل این فن از علوم ربانی رو به خاطرت میندازه و به یادت میاره: تغافل کن! سرتو بنداز پایین برو! خرتو هی کن برو! بیامو رو جلوی یه مسجد نگه دار و دو رکعت نماز برای پرنده ظاهرا بیادب، اما مودِّب خودت، بخوان و برو
و بدان که:
يا ابن آدم،
إذا وجدت قساوة في قلبك
و سقما في جسمك
و نقيصة في مالك
و حريمة في رزقك
فاعلم أنّك قد تكلّمت فيما لا يعنيك.
اگر مثل این راننده بیامو، از آیات بعنوان دستمال توالت استفاده کنی، هر روز کوهی از نان استنجا شده را تولید میکنی، که روز قحطی باید همه این مشقهای نانوشته را بنویسی!
این فیلم پرمعنای مقابله به مثل، تمام مباحث زیبای ولایت و حسادت رو در خودش جمع کرده!
قوم ثرثار، به رودخانهی پر آب خودشون مغرور بودند و … بالاخره یه روزی محتاج همان نانهای استنجا شده خودشون شدند.
اگه قلب سلیم (یاقوت سرخ) نداشته باشیم و گوشمون به کلام ملک موکل در دل شرایط آشنا نباشه و قلبمون تاریکیِ اندیشهای که میگه برو مقابله به مثل کن رو در دل شرایط نفهمه، اشتباه حتمیه!
مگر اینکه خدا رحم کنه و قلب، قسی نباشه، تا إشارات ملک موکل، در ملکوت قلب، ما رو به یاد مبحث نورانی زیبای تغافل از علوم ربانی، بندازه و کوتاه بیایم و روی نمودار رو ببوسیم!
اندیشه مقابله به مثل در همه ما که حسد داریم وجود دارد! کیه که سرشو بندازه پایینو بره پی کارش و با خودش فکر کنه امروز چکار کردم که پرنده روی سرم یا روی ماشینم رو کثیف کرد؟!
وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ!
و چون به خشم درمىآيند درمىگذرند!
[سورة الشورى (۴۲): الآيات ۳۶ الى ۴۰]
فَما أُوتِيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا
وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقى لِلَّذِينَ آمَنُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ (۳۶)
و آنچه به شما داده شده، برخوردارى [و كالاى] زندگى دنياست،
و آنچه پيش خداست براى كسانى كه گرويدهاند و به پروردگارشان اعتماد دارند بهتر و پايدارتر است.
وَ الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ
وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ (۳۷)
و كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها خود را به دور مىدارند
و چون به خشم درمىآيند درمىگذرند.
وَ الَّذِينَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ
وَ أَمْرُهُمْ شُورى بَيْنَهُمْ
وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ (۳۸)
و كسانى كه [نداى] پروردگارشان را پاسخ [مثبت] داده و نماز برپا كردهاند
و كارشان در ميانشان مشورت است
و از آنچه روزيشان دادهايم انفاق مىكنند.
وَ الَّذِينَ إِذا أَصابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنْتَصِرُونَ (۳۹)
و كسانى كه چون ستم بر ايشان رسد، يارى مىجويند.
وَ جَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها
فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ
إِنَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ (۴۰)
و جزاى بدى، مانند آن، بدى است.
پس هر كه درگذرد و نيكوكارى كند، پاداش او بر [عهده] خداست.
به راستى او ستمگران را دوست نمىدارد.
امام باقر عليه السلام:
مَنْ كَظَمَ غَيْظاً وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى إِمْضَائِهِ
حَشَا اللَّهُ قَلْبَهُ أَمْناً وَ إِيمَاناً يَوْمَ الْقِيَامَةِ.
هر كه خشمى را فرو خورد كه بتواند آن را اعمال كند،
خدا روز قيامت دلش را از ايمنى و ايمان پر كند.
امام صادق علیه السلام:
مَنْ مَلَكَ نَفْسَهُ إِذَا رَغِبَ وَ إِذَا رَهِبَ وَ إِذَا غَضِبَ حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَى النَّار.
هر کس هنگام خشم و رغبت و ترس و شهوت،
خویش را نگه دارد خداوند جسمش را بر آتش حرام کند.
فَلا تُقابِلْهُ بِمِثْلِ ما كافَحَكَ بِهِ!
امام علی علیه السلام:
إنَّ حَسَدَكَ أَخٌ مِنْ إخوانِكَ عَلى فَضيلَةٍ ظَهَرَتْ مِنْكَ
فَسَعى فى مَكْرُوهِكَ
فَلا تُقابِلْهُ بِمِثْلِ ما كافَحَكَ بِهِ،
فَتَعَذَّرَ نَفْسَهُ فِى الإْساءَةِ إلَيْكَ،
وَ تَشْرَعَ لَهُ طَريقاً إلى ما يُحِبُّهُ فيكَ،
لكِنِ اجْتَهِدْ فى التَّزَيُّدِ مِنْ تِلْكَ الْفَضيلَةِ الَّتى حَسَدَكَ عَلَيْها،
فَإِنَّكَ تَسودُهُ مِنْ غَيْرِ أَنْ تُوجِدَهُ حُجَّةً عَلَيْكَ.
اگر یکی از همنشینانت به فضیلت و امتیاز آشکار تو حسادت ورزیده و تلاش کرد تا تو را آزار دهد، تو مراقب باش که رفتارت مانند رفتار آن حسود نباشد تا بهانهای به دستش بدهی که خود را در بدیهایی که با تو کرده حق به جانب دانسته و راهی را در اختیار او قرار دهی که به آرزویش (که به خشم آوردن و کاستن از پایگاه اجتماعی تو است) برسد، بلکه تلاش کن بر آن فضیلت و امتیازی بیفزایی که فرد حسود به خاطر همان امتیازات آشکار به تو حسادت کرده است!
با این روش، بدون آنکه بهانهای به دست او بدهی، او را اندوهگین کرده (و انتقامت را از او خواهی گرفت).»
+ «نور کرامت! آغازگران بخشش!»
+ «مکو»
امام علی علیه السلام:
احْصُدِ الشَّرَّ مِنْ صَدْرِ غَيْرِكَ بِقَلْعِهِ مِنْ صَدْرِكَ.
ريشه شرّ و بدى را، در حالى كه از دل خود ريشهكن مىسازى، از قلب ديگران بركن!
أَقْرِضْهُمْ مِنْ عِرْضِكَ لِيَوْمِ فَقْرِكَ!
از نورِ آبرویِ خودت برای گسترش فرهنگ زیبای آل محمد ع به دیگران مایه بذار!
یعنی اگه کسی به تو بدی کرد، تو به او خوبی کن
و اینجوری عملا فرهنگ والای نورانی رو گسترش بده!
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
مَنْ تَنْفَعْهُ يَنْفَعْكَ
وَ مَنْ لاَ يُعِدَّ اَلصَّبْرَ لِنَوَائِبِ اَلدَّهْرِ يَعْجِزْ
وَ مَنْ قَرَضَ اَلنَّاسَ قَرَضُوهُ
وَ مَنْ تَرَكَهُمْ لَمْ يَتْرُكُوهُ
قِيلَ فَأَصْنَعُ مَا ذَا يَا رَسُولَ اَللَّهِ
قَالَ
أَقْرِضْهُمْ مِنْ عِرْضِكَ لِيَوْمِ فَقْرِكَ.
هر كه را سود دهى، سودت دهد،
و هر كه در حوادث دنيا صبورى نكند ناتوان و عاجز گردد،
هر كه بد مردم گويد، بدش گويند،
و هر كه آنها را رها كند، رهايش نكنند.
عرض شد: يا رسول اللّٰه! پس چه كنم؟
فرمود:
از آبروى يا كالاى خود به آنها وام بده براى روز فقر و ناداريت [روز رستاخيز].
لا تَكونوا إمَّعَةً!
نگو: مَنَم یکی مثل بقیّه!
مثلِ بقیه نباش!
مثلِ نورت باش!
مثلِ نورت رفتار کن!
رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم:
لا تَكونوا إمَّعَةً، تَقولونَ:
«إنْ أحسَنَ النّاسُ أحسَنّا، وإنْ ظَلَموا ظَلَمنا»؛
و لكن وَطِّنوا أنفُسَكُم إنْ أحسَنَ النّاسُ أنْ تُحسِنُوا، و إنْ أساؤوا فَلا تَظلِموا.
دنباله رو و بىاراده نباشيد كه بگوييد:
اگر مردم خوبى كردند، ما هم خوبى مىكنيم
و اگر ظلم كردند، ما هم ظلم مىكنيم.
بلكه از خودتان اراده داشته باشيد،
اگر مردم خوبى كردند، شما خوبى كنيد و اگر بدى كردند، شما ظلم نكنيد.
[الإِمَّعةُ و الإِمَّعُ: الذي لا رأْي له و لا عَزْم
فهو يتابع كل أَحد على رأْيِه و لا يثبت على شيء، و الهاء فيه للمبالغة.
أمع و أمعة: آن كس كه او را رأى نبوده و تابع همه كس بُوَد.]
کسی که به شما بدی میکند، به گردن شما حق دارد!
امام سجاد علیه السلام:
… وَ حَقُّ مَنْ أَسَاءَ إِلَيْكَ أَنْ تَعْفُوَ عَنْهُ
وَ إِنْ عَلِمْتَ أَنَّ اَلْعَفْوَ يَضُرُّ اِنْتَصَرْتَ
قَالَ اَللَّهُ تَعَالَى
وَ لَمَنِ اِنْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولٰئِكَ مٰا عَلَيْهِمْ مِنْ سَبِيلٍ
«رساله حقوق امام سجاد ع»
و حق بدكننده به تو اين است كه او را ببخشى،
و اگر بدانى كه عفو، ضرر مىرساند، طلب يارى مىكنى
چنان كه خداوند مىفرمايد:
و هر كه پس از ستم [ديدنِ] خود، يارى جويد [و انتقام گيرد] راه [نكوهشى] بر ايشان نيست.
[سورة الشورى (۴۲): الآيات ۳۶ الى ۴۰]
وَ جَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها
فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ
إِنَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ (۴۰)
و جزاى بدى، مانند آن، بدى است.
پس هر كه درگذرد و نيكوكارى كند، پاداش او بر [عهده] خداست.
به راستى او ستمگران را دوست نمىدارد.
[سورة الشورى (۴۲): الآيات ۴۱ الى ۴۵]
وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِكَ ما عَلَيْهِمْ مِنْ سَبِيلٍ (۴۱)
و هر كه پس از ستم [ديدنِ] خود، يارى جويد [و انتقام گيرد] راه [نكوهشى] بر ايشان نيست.
إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ
أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ (۴۲)
راه [نكوهش] تنها بر كسانى است كه به مردم ستم مىكنند، و در [روى] زمين به ناحق سر برمىدارند.
آنان عذابى دردناك [در پيش] خواهند داشت.
وَ لَمَنْ صَبَرَ وَ غَفَرَ إِنَّ ذلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ (۴۳)
و هر كه صبر كند و درگذرد، مسلّماً اين [خويشتندارى، حاكى] از اراده قوى [در] كارهاست.
وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ وَلِيٍّ مِنْ بَعْدِهِ
وَ تَرَى الظَّالِمِينَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ يَقُولُونَ هَلْ إِلى مَرَدٍّ مِنْ سَبِيلٍ (۴۴)
و هر كه را خدا بىراه گذارد، پس از او يار [و ياور]ى نخواهد داشت،
و ستمگران را مىبينى كه چون عذاب را بنگرند مىگويند:
«آيا راهى براى برگشتن [به دنيا] هست؟»
وَ تَراهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْها خاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ
يَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِيٍّ
وَ قالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الْخاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ
أَلا إِنَّ الظَّالِمِينَ فِي عَذابٍ مُقِيمٍ (۴۵)
آنان را مىبينى [كه چون] بر [آتش] عرضه مىشوند، از [شدّتِ] زبونى، فروتن شدهاند:
زيرچشمى مىنگرند.
و كسانى كه گرويدهاند مىگويند:
«در حقيقت، زيانكاران كسانىاند كه روز قيامت خودشان و كسانشان را دچار زيان كردهاند.»
آرى، ستمكاران در عذابى پايدارند.