امام صادق علیه السلام:
جَاءَ جَبْرَئِيلُ إِلَى اَلنَّبِيِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ 
إِنَّ اَللَّهَ أَرْسَلَنِي بِهَدِيَّةٍ لَمْ يُعْطِهَا أَحَداً قَبْلَكَ
فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَقُلْتُ وَ مَا هِيَ
قَالَ اَلصَّبْرُ وَ أَحْسَنُ مِنْهُ
قُلْتُ وَ مَا هُوَ
قَالَ اَلْقَنَاعَةُ وَ أَحْسَنُ مِنْهَا
قُلْتُ وَ مَا هُوَ
قَالَ اَلرِّضَا وَ أَحْسَنُ مِنْهُ
قُلْتُ وَ مَا هُوَ
قَالَ اَلزُّهْدُ وَ أَحْسَنُ مِنْهُ
قُلْتُ وَ مَا هُوَ
قَالَ اَلْإِخْلاَصُ وَ أَحْسَنُ مِنْهُ
قُلْتُ وَ مَا هُوَ
قَالَ اَلْيَقِينُ وَ أَحْسَنُ مِنْهُ
قُلْتُ وَ مَا هُوَ
قَالَ إِنَّ مَدْرَجَةَ ذَلِكَ كُلِّهِ اَلتَّوَكُّلُ عَلَى اَللَّهِ

قُلْتُ يَا جَبْرَئِيلُ وَ مَا تَفْسِيرُ اَلتَّوَكُّلِ عَلَى اَللَّهِ
قَالَ اَلْعِلْمُ بِأَنَّ اَلْمَخْلُوقَ لاَ يَضُرُّ وَ لاَ يَنْفَعُ وَ لاَ يُعْطِي وَ لاَ يَمْنَعُ وَ اِسْتِعْمَالُ اَلْيَأْسِ مِنَ اَلْمَخْلُوقِ
فَإِذَا كَانَ اَلْعَبْدُ كَذَلِكَ لَمْ يَعْمَلْ لِأَحَدٍ سِوَى اَللَّهِ وَ لَمْ يَزِغْ قَلْبُهُ وَ لَمْ يَخَفْ سِوَى اَللَّهِ – وَ لَمْ يَطْمَعْ إِلَى أَحَدٍ سِوَى اَللَّهِ فَهَذَا هُوَ اَلتَّوَكُّلُ.

قَالَ قُلْتُ يَا جَبْرَئِيلُ فَمَا تَفْسِيرُ اَلصَّبْرِ
قَالَ يَصْبِرُ فِي اَلضَّرَّاءِ كَمَا يَصْبِرُ فِي اَلسَّرَّاءِ وَ فِي اَلْفَاقَةِ كَمَا يَصْبِرُ فِي اَلْغِنَى وَ فِي اَلْغِنَى كَمَا يَصْبِرُ فِي اَلْعَافِيَةِ وَ لاَ يَشْكُو خَالِقَهُ عِنْدَ اَلْمَخْلُوقِ بِمَا يُصِيبُهُ مِنَ اَلْبَلاَءِ

قُلْتُ فَمَا تَفْسِيرُ اَلْقَنَاعَةِ
قَالَ يَقْنَعُ بِمَا يُصِيبُ مِنَ اَلدُّنْيَا يَقْنَعُ بِالْقَلِيلِ وَ يَشْكُرُ بِالْيَسِيرِ

قُلْتُ فَمَا تَفْسِيرُ اَلرِّضَا
قَالَ اَلرَّاضِي اَلَّذِي لاَ يَسْخَطُ عَلَى سَيِّدِهِ أَصَابَ مِنَ اَلدُّنْيَا أَمْ لَمْ يُصِبْ وَ لَمْ يَرْضَ مِنْ نَفْسِهِ بِالْيَسِيرِ [مِنَ اَلْعَمَلِ]

قُلْتُ يَا جَبْرَئِيلُ فَمَا تَفْسِيرُ اَلزُّهْدِ
قَالَ اَلزَّاهِدُ يُحِبُّ مَا [مَنْ] يُحِبُّ خَالِقُهُ وَ يُبْغِضُ مَا [مَنْ] يُبْغِضُ خَالِقُهُ وَ يَتَحَرَّجُ مِنْ حَلاَلِ اَلدُّنْيَا وَ لاَ يَلْتَفِتُ إِلَى حَرَامِهَا – فَإِنَّ حَلاَلَهَا حِسَابٌ وَ حَرَامَهَا عِقَابٌ وَ يَرْحَمُ جَمِيعَ اَلْمُسْلِمِينَ كَمَا يَرْحَمُ نَفْسَهُ – وَ يَتَحَرَّجُ مِنْ [كَثْرَةِ] اَلْكَلاَمِ فِيمَا لاَ يَعْنِيهِ كَمَا يَتَحَرَّجُ مِنَ اَلْحَرَامِ وَ يَتَحَرَّجُ مِنْ كَثْرَةِ اَلْأَكْلِ كَمَا يَتَحَرَّجُ مِنَ اَلْمَيْتَةِ اَلَّتِي قَدِ اِشْتَدَّ نَتْنُهَا وَ يَتَحَرَّجُ مِنْ حُطَامِ اَلدُّنْيَا وَ زِينَتِهَا كَمَا يَتَجَنَّبُ اَلنَّارَ أَنْ يَغْشَاهَا وَ أَنْ يَقْصُرَ آمَالَهُ وَ كَانَ بَيْنَ عَيْنَيْهِ أَجَلُهُ.

قُلْتُ يَا جَبْرَئِيلُ فَمَا تَفْسِيرُ اَلْإِخْلاَصِ
قَالَ اَلْمُخْلِصُ اَلَّذِي لاَ يَسْأَلُ اَلنَّاسَ شَيْئاً حَتَّى يَجِدَ وَ إِذَا وَجَدَ رَضِيَ وَ إِذَا بَقِيَ عِنْدَهُ شَيْءٌ أَعْطَاهُ لِلَّهِ فَإِنْ لَمْ يَسْأَلِ اَلْمَخْلُوقَ فَقَدْ أَقَرَّ لِلَّهِ بِالْعُبُودِيَّةِ وَ إِذَا وَجَدَ فَرَضِيَ فَهُوَ عَنِ اَللَّهِ رَاضٍ – وَ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَنْهُ رَاضٍ وَ إِذَا أَعْطَاهُ لِلَّهِ فَهُوَ جَدِيرٌ بِهِ

قُلْتُ فَمَا تَفْسِيرُ اَلْيَقِينِ
قَالَ اَلْمُوقِنُ [اَلَّذِي] يَعْمَلُ لِلَّهِ كَأَنَّهُ يَرَاهُ وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ يَرَ اَللَّهَ فَإِنَّ اَللَّهَ يَرَاهُ وَ أَنْ يَعْلَمَ يَقِيناً أَنَّ مَا أَصَابَهُ لَمْ يَكُنْ لِيُخْطِئَهُ وَ أَنَّ مَا أَخْطَأَهُ لَمْ يَكُنْ لِيُصِيبَهُ
وَ هَذَا كُلُّهُ أَغْصَانُ اَلتَّوَكُّلِ وَ مَدْرَجَةُ [مَدْرَجُهُ] اَلزُّهْدُ.
از حضرت صادق عليه السّلام روايت شده است كه فرمود:
«جبرئيل نزد رسول حق صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم آمد و عرضه داشت:
يا رسول اللّٰه!
خداوند متعال به همراه من هديه‌اى براى تو فرستاد كه آن را به احدى قبل از تو نداده است،
پيامبر صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم پرسيد:آن هديه چيست‌؟ گفت:صبر است»
«بهتر از صبر هم هست،گفتم:چيست‌؟گفت:قناعت»
«بهتر از آن هم هست،گفتم:چيست‌؟گفت:رضا»
«بهتر از آن نيز هست،گفتم:چيست‌؟گفت:زهد»
«بهتر از آن هم هست،گفتم:چيست‌؟گفت:اخلاص»
«از آن بهتر باز هم هست،گفتم:چيست‌؟گفت:يقين»
«باز از آن بهتر نيز هست،گفتم چيست‌؟گفت:راه رسيدن به همۀ اينها توكل بر خداست»

«گفتم:اى جبرئيل!تفسير«توكل»بر خدا چيست‌؟
گفت:دانستن اينكه مخلوقاتش،نه ضررى مى‌رسانند نه نفعى،نه چيزى مى‌دهند،نه مانع چيزى مى‌گردند،بايد از مخلوقاتش مأيوس گشت وقتى بنده به اين درجه رسيد،آنگاه براى غير خدا كار نمى‌كند و قلبش به بيراهه نمى‌رود و از غير او نمى‌هراسد و به غير او دل نمى‌بندد،
اين است معناى توكل»

«رسول اللّٰه-صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم-فرمود:گفتم:اى جبرئيل!معناى «صبر»چيست‌؟
گفت:بنده بايد در ناخوشيها صبر كند(و آن را پذيرا باشد) همچنان كه در خوشيها صبر مى‌كند(و آن را مى‌پذيرد)،هنگام ندارى،صبور باشد همچنان كه هنگام دارايى،صبور است،در سختى و رنج،صابر باشد آن طور كه زمان عافيت،صابر است.و هرگز به خاطر بلاهاى روزگار نزد مخلوق،لب به شكايت از خالقش نگشايد»

«گفتم:تفسير«قناعت»چيست‌؟
گفت:هر قدر از نعم دنيا كه به او رسيد، بدان قانع باشد،با كم بسازد و اندك را شكرگزارى كند»

«گفتم:تفسير«رضا»چيست‌؟
گفت:راضى،كسى است كه از خدايش ناراحت نمى‌شود،چه به دنيا برسد و چه نرسد و از عمل اندك خود نيز هرگز خشنود نيست(و خود را مكلّف به عمل بسيار مى‌داند)»

«گفتم:اى جبرئيل! تفسير«زهد»چيست‌؟
گفت: زاهد، دوست دارد هر آنچه را كه خالقش دوست دارد
و بد دارد هر آنچه را كه خالقش بد دارد.
از حلال دنيا دورى مى‌كند و توجهى به حرامش ندارد،
چون حلالش حساب دارد و حرامش عقاب.
بر هر مسلمانى ترحم مى‌ورزد آنچنان كه بر خود ترحم مى‌كند،
همان طور كه از حرام پرهيز دارد از سخنان بيهوده و بى‌فايده نيز دورى مى‌كند.
از پرخورى پرهيز مى‌نمايد چنان كه از مردارى كه بوى گندش شدّت يافته، دورى مى‌كند.
از نعمتها و زينتهاى دنيا دورى دارد آنچنان كه از فرا گرفتن آتش، دورى مى‌ورزد.
آرزوهايش كوتاه و مرگ در برابر چشمانش حاضر است».

«گفتم:اى جبرئيل!تفسير«اخلاص»چيست‌؟
گفت:مخلص،كسى است كه از مردم چيزى طلب نمى‌كند تا آنكه خودش آن را بيابد و وقتى كه يافت،بدان راضى است و اگر نزدش چيزى اضافه آمد،در راه خدا مى‌دهد.
درخواست نكردن او از ديگران،خود اقرارى است به بندگى خدا و وقتى چيزى يافت،بدان راضى مى‌گردد(و از كم يا زيادش شكايت نمى‌كند)هم او از خدا راضى است هم خدا از او.بخشيدنش در حالى است كه خود بدان نيازمندتر و سزاوارتر است» –

«گفتم:تفسير«يقين»چيست‌؟
گفت: انسان اهل يقين، آن طور براى خدا كار مى‌كند كه گويا او را مى‌بيند.
و اگر به اين درجه نرسيد كه خدايش را ببيند، اين قدر مى‌داند كه او وى را مى‌بيند
و يقين داشته باشد كه آنچه به او رسيده مى‌بايست برسد
و آنچه به او نرسيده، نمى‌بايست برسد
اين همه كه گفتيم،شاخه‌هاى توكّل و طريق زهد بود».