رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم:
تَعَلَّمُوا اَلْعِلْمَ فَإِنَّ تَعَلُّمَهُ حَسَنَةٌ
وَ مُدَارَسَتَهُ تَسْبِيحٌ
وَ اَلْبَحْثَ عَنْهُ جِهَادٌ
وَ تَعْلِيمَهُ مَنْ لاَ يَعْلَمُهُ صَدَقَةٌ
وَ بَذْلَهُ لِأَهْلِهِ قُرْبَةٌ
لِأَنَّهُ مَعَالِمُ اَلْحَلاَلِ وَ اَلْحَرَامِ
وَ سَالِكٌ بِطَالِبِهِ سُبُلَ اَلْجَنَّةِ 
وَ مُونِسٌ فِي اَلْوَحْدَةِ
وَ صَاحِبٌ فِي اَلْغُرْبَةِ
وَ دَلِيلٌ عَلَى اَلسَّرَّاءِ
وَ سِلاَحٌ عَلَى اَلْأَعْدَاءِ
وَ زَيْنُ اَلْأَخِلاَّءِ
يَرْفَعُ اَللَّهُ بِهِ أَقْوَاماً يَجْعَلُهُمْ فِي اَلْخَيْرِ أَئِمَّةً يُقْتَدَى بِهِمْ
تُرْمَقُ أَعْمَالُهُمْ وَ تُقْتَبَسُ آثَارُهُمْ وَ تَرْغَبُ اَلْمَلاَئِكَةُ فِي خَلَّتِهِمْ
لِأَنَّ اَلْعِلْمَ حَيَاةُ اَلْقُلُوبِ وَ نُورُ اَلْأَبْصَارِ مِنَ اَلْعَمَى وَ قُوَّةُ اَلْأَبْدَانِ مِنَ اَلضَّعْفِ
وَ يُنْزِلُ اَللَّهُ حَامِلَهُ مَنَازِلَ اَلْأَحِبَّاءِ
وَ يَمْنَحُهُ مُجَالَسَةَ اَلْأَبْرَارِ فِي اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ
بِالْعِلْمِ يُطَاعُ اَللَّهُ وَ يُعْبَدُ
وَ بِالْعِلْمِ يُعْرَفُ اَللَّهُ وَ يُوَحَّدُ
وَ بِهِ تُوصَلُ اَلْأَرْحَامُ وَ يُعْرَفُ اَلْحَلاَلُ وَ اَلْحَرَامُ
وَ اَلْعِلْمُ إِمَامُ اَلْعَقْلِ
وَ اَلْعَقْلُ يُلْهِمُهُ اَللَّهُ اَلسُّعَدَاءَ وَ يَحْرِمُهُ اَلْأَشْقِيَاءَ
وَ صِفَةُ اَلْعَاقِلِ
أَنْ يَحْلُمَ عَمَّنْ جَهِلَ عَلَيْهِ
وَ يَتَجَاوَزَ عَمَّنْ ظَلَمَهُ
وَ يَتَوَاضَعَ لِمَنْ هُوَ دُونَهُ
وَ يُسَابِقَ مَنْ فَوْقَهُ فِي طَلَبِ اَلْبِرِّ
وَ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَتَكَلَّمَ تَدَبَّرَ
فَإِنْ كَانَ خَيْراً تَكَلَّمَ فَغَنِمَ
وَ إِنْ كَانَ شَرّاً سَكَتَ فَسَلِمَ
وَ إِذَا عَرَضَتْ لَهُ فِتْنَةٌ اِسْتَعْصَمَ بِاللَّهِ وَ أَمْسَكَ يَدَهُ وَ لِسَانَهُ
وَ إِذَا رَأَى فَضِيلَةً اِنْتَهَزَ بِهَا
لاَ يُفَارِقُهُ اَلْحَيَاءُ
وَ لاَ يَبْدُو مِنْهُ اَلْحِرْصُ
فَتِلْكَ عَشْرُ خِصَالٍ يُعْرَفُ بِهَا اَلْعَاقِلُ
وَ صِفَةُ اَلْجَاهِلِ
أَنْ يَظْلِمَ مَنْ خَالَطَهُ
وَ يَتَعَدَّى عَلَى مَنْ هُوَ دُونَهُ
وَ يَتَطَاوَلَ عَلَى مَنْ هُوَ فَوْقَهُ
كَلاَمُهُ بِغَيْرِ تَدَبُّرٍ
إِنْ تَكَلَّمَ أَثِمَ وَ إِنْ سَكَتَ سَهَا
وَ إِنْ عَرَضَتْ لَهُ فِتْنَةٌ سَارَعَ إِلَيْهَا فَأَرْدَتْهُ
وَ إِنْ رَأَى فَضِيلةً أَعْرَضَ وَ أَبْطَأَ عَنْهَا
لاَ يَخَافُ ذُنُوبَهُ اَلْقَدِيمَةَ
وَ لاَ يَرْتَدِعُ فِيمَا بَقِيَ مِنْ عُمُرِهِ مِنَ اَلذُّنُوبِ
يَتَوَانَى عَنِ اَلْبِرِّ
وَ يُبْطِئُ عَنْهُ غَيْرَ مُكْتَرِثٍ لِمَا فَاتَهُ مِنْ ذَلِكَ أَوْ ضَيَّعَهُ
فَتِلْكَ عَشْرُ خِصَالٍ مِنْ صِفَةِ اَلْجَاهِلِ اَلَّذِي حُرِمَ اَلْعَقْلَ.
دانش آموزيد كه آموختنش كارى نيك است،
گفتگو در بارۀ آن تسبيح خداست،
بحث و بررسى آن جهاد به شمار مى‌آيد،
آموزشش به آن كس كه نمى‌داند صدقه محسوب مى‌شود،
بذل و بخشش آن به اهلش سبب تقرّب به خدا مى‌گردد؛
زيرا دانش معيار شناسايى حلال و حرام است
و دانشجو را به راه‌هاى بهشت مى‌كشاند
و از هراس تنهايى مى‌رهاند و در غربت دمساز او مى‌گردد،
[دانش]راهنماى امور پنهانى است،
اسلحه‌اى است براى مقابله با دشمنان،
زيورى است براى دوستان.
خداوند به خاطر دانش، مردمى را سرافراز گرداند تا جايى كه آنان را در امور خير پيشواى ديگران سازد و از ايشان پيروى شود.
و كارهايشان مورد توجّه قرار گيرد و آثارشان قابل فراگيرى گردد
و فرشتگان شيفتۀ دوستى آنانند؛
زيرا دانش، احياگر دلها و روشنگر ديدگان از نابينائى است
و سبب قدرت بدنى از سستى و تنبلى مى‌شود
و خداوند دارندۀ دانش را به مقام محبّان مى‌رساند
و همنشينى با نيكان را در دنيا و آخرت نصيبش گرداند.
در سايۀ دانش، خدا را فرمان برند و پرستش نمايند
و در سايۀ دانش، خداشناسى صورت پذيرد و به يگانگى شناخته شود
و به وسيلۀ دانش، صلۀ رحم انجام گيرد و حلال و حرام شناسايى شود
و دانش پيشواى عقل است. خداوند عقل را به نيك‌بختان دهد و از بدبختان دريغ نمايد.
صفت خردمند اين است كه
در برابر رفتار جاهلانه، بردبارى پيشه سازد
و از كسى كه به او ستم نموده درگذرد
و نسبت به زيردست خويش فروتن باشد
و بر بالادست خود در دست يافتن به كار نيك، سبقت گيرد.
و هر گاه خواهد سخن گويد، تدبّر مى‌نمايد،اگر خوب است بگويد و سود برد و اگر آن سخن، بد است خاموشى گزيند تا سالم بماند
و چون با فتنه‌اى مواجه شود به خدا پناه برد و دست و زبانش را نگاه دارد
و چون فضيلتى بيند آن را غنيمت شمارد،
شرم و حيا از او جدا نشود
و حرص و آزمندى از او بروز ننمايد؛
پس اينها ده خصلت است كه خردمند به وسيلۀ آنها شناخته مى‌شود.
صفت نادان اين است كه
با هر كس معاشرت نمايد به او ستم كند
و بر آن كه زير دست اوست تجاوز نمايد
و بر آن كه بالادست اوست گستاخى كند.
گفتارش از روى فكر و انديشه نيست،
چون سخن گويد گناهكار شود
و چون خاموشى گزيند غافل گردد
و اگر با فتنه‌اى مواجه شود به سويش مى‌شتابد و در دست آن هلاك مى‌گردد
و چون فضيلتى بيند از آن رخ بتابد و كندى گيرد،
از گناهان گذشته‌اش باكى ندارد و در باقى مانده عمرش دست از گناه برندارد.
از كار نيك سستى نمايد و در انجام آن كند باشد،
نسبت به آنچه از دست داده يا ضايع ساخته بى‌اعتناست؛
پس اين ده صفت از صفات نادان است كه از عقل بى‌نصيب مى‌باشد.