دکتر محمد شعبانی راد

تمنّا، مُدهای زودگذر!

Wishes are fleeting fashions.

«هوی» یکی از هزار واژه مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«هَوِيَهُ: او را دوست داشت و به او گرايش‏ نمود.»
«اهْتَوَى اليهِ بشي‏ءٍ: با چيزى به سوى او اشاره كرد.»
«الهَوَى: عشق و محبت چه در امر خير و چه در شر»
گرایش و تمایل کار قلب است. «دلش میخواد!»

تمنّا، مُدهای زودگذر!

تاریکی هوس!
مُدِ زودگذر! بی‌دوام!
علاقه‌ی دمدمی!
«fad»، «caprice»
حسود، هر لحظه بهانه یک تمنای خودشو میگیره! حسود هوس‌باز است!
حسود دمدمی مزاج است!
تمناهای حسود مدل به مدل است! هر مدلی خیلی زود دلشو میزنه و میره سراغ یه مدل دیگه!
چون عامل ثبات که همان نور قلب است را ندارد.
حسود خودش هم نمیدونه چی میخواد؟!
«هوا و هوس» از هزار واژگان مترادف «حسد» است.
حسود، هر دقیقه بهانه یه چیزی رو میگیره! بقول معروف، بهانه برای بچه نقنقو هم زیاده!
مثال «مد زودگذر» خیلی قشنگه! تمنای حسود حتی اگر برآورده هم بشه خیلی زود دلشو میزنه و میره سراغ یه مد جدید دیگه! سیری ناپذیر است! خواسته هاش تمومی نداره!
+ فیلم «حورت الثیاب».

امام صادق علیه السلام:
وَ قَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ لِأَصْحَابِهِ 
لاَ تَتَمَنَّوُا اَلْمُسْتَحِيلَ
قَالُوا وَ مَنْ يَتَمَنَّى اَلْمُسْتَحِيلَ
فَقَالَ أَنْتُمْ
أَ لَسْتُمْ تَمَنَّوْنَ اَلرَّاحَةَ فِي اَلدُّنْيَا
قَالُوا بَلَى
فَقَالَ اَلرَّاحَةُ لِلْمُؤْمِنِ فِي اَلدُّنْيَا مُسْتَحِيلَةٌ.

چی شد؟ ناراحت شدی؟!

باید بدونی که، راحتی، با رسیدن به تمنّاها، محاله!

با نور، راحت باش! دلواپس نباش!

قلبی که نورشو میفهمه، وقتی تمناهاش برآورده نمیشه، اولش ممکنه یه کمی ناراحت بشه اما فوری متوجه اشتباهش میشه و میفهمه این تمنا، مثل مد زودگذری است که دلبستگی بهش دوامی نداره لذا فورا به آنچه تقدیر شده راضی میشه و دل از تمنای خودش میکنه و ناراحتی حاصل از برآورده نشدن تمنای او زیاد دوامی و بروزی نخواهد داشت. پس علت ناراحت شدنش در حقیقت تمنای خود اوست و حسادت خود اوست و قلبی که متوجه کوچکترین حرکات حسادت و تمنای خودش میشه – قلب با ارزشی است – و اینو از روی تاریکی درونش میفهمه فورا استغفار میکنه و مسیرشو عوض میکنه.
لذا برای قلب وصل به نور در دنیا هم راحتی وجود داره! اصلا خدای مهربان این نور رو برای راحتی در دنیا و آخرت و همه عوالم خلق کرده! مهم اینه قلبت این زبان نورانی رو بفهمه و اینجوری پی به اشتباهاتش ببره و مسیر غلط زندگیشو در لحظه عوض کنه و خودشو از تاریکی به نور و بعبارت دیگر از ناراحتی به راحتی تغییر حالت بدهد.
حسود خیال میکنه تمناهاش کامفورت زونش هست! اگه خوب نگاه کنه میبینه که اینهایی که بهش دلبسته و آب دهانش براشون راه افتاده «لعب»، سرابی بیش نیست «لعاب الشمس» و همینکه متوجه بشه دیگه خودشو مشغول و سرگرم تمناهاش نمیکنه «لهو» و میره چاره ای از جنس نور بیابد تا قلبشو واقعا خوش و خوشحال کنه! نه اینکه «الکی‌خوش» زندگیشو بگذرونه.
«ان الذین اتقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فاذا هم مبصرون»

«وَ لَا حِجَابَ أَظْلَمُ وَ أَوْحَشُ بَيْنَ الْعَبْدِ وَ بَيْنَ الرَّبِّ مِنَ النَّفْسِ وَ الْهَوَى»

امام صادق علیه السلام:
طُوبَى لِعَبْدٍ جَاهَدَ لِلَّهِ نَفْسَهُ وَ هَوَاهُ
وَ مَنْ هَزَمَ جُنْدَ هَوَاهُ ظَفِرَ بِرِضَا اَللَّهِ وَ مَنْ جَاوَرَ عَقْلُهُ نَفْسَهُ اَلْأَمَّارَةَ بِالسُّوءِ بِالْجَهْدِ وَ اَلاِسْتِكَانَةِ وَ اَلْخُضُوعِ عَلَى بِسَاطِ خِدْمَةِ اَللَّهِ تَعَالَى: فَقَدْ فٰازَ فَوْزاً عَظِيماً
وَ لاَ حِجَابَ أَظْلَمُ وَ أَوْحَشُ بَيْنَ اَلْعَبْدِ وَ بَيْنَ اَلرَّبِّ مِنَ اَلنَّفْسِ وَ اَلْهَوَى
وَ لَيْسَ لِقَتْلِهِمَا فِي قَطْعِهِمَا سِلاَحٌ وَ آلَةٌ مِثْلُ اَلاِفْتِقَارِ إِلَى اَللَّهِ وَ اَلْخُشُوعِ وَ اَلْجُوعِ وَ اَلظَّمَإِ بِالنَّهَارِ وَ اَلسَّهَرِ بِاللَّيْلِ
فَإِنْ مَاتَ صَاحِبُهُ مَاتَ شَهِيداً وَ إِنْ عَاشَ وَ اِسْتَقَامَ أَدَّاهُ عَاقِبَتُهُ إِلَى اَلرِّضْوَانِ اَلْأَكْبَرِ
قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: 
وَ اَلَّذِينَ جٰاهَدُوا فِينٰا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنٰا وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَمَعَ اَلْمُحْسِنِينَ
وَ إِذَا رَأَيْتَ مُجْتَهِداً أَبْلَغَ مِنْكَ فِي اَلاِجْتِهَادِ فَوَبِّخْ نَفْسَكَ وَ لُمْهَا وَ عَيِّرْهَا وَ حُثَّهَا عَلَى اَلاِزْدِيَادِ عَلَيْهِ
وَ اِجْعَلْ لَهَا زِمَاماً مِنَ اَلْأَمْرِ وَ عِنَاناً مِنَ اَلنَّهْيِ وَ سُقْهَا كَالرَّائِضِ لِلْفاره [اَلْفَارِهِ] اَلَّذِي لاَ يَذْهَبُ عَلَيْهِ خُطْوَةً مِنْهَا إِلاَّ وَ قَدْ صَحَّحَ أَوَّلَهَا وَ آخِرَهَا
وَ كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يُصَلِّي حَتَّى يَتَوَرَّمَ قَدَمَاهُ وَ يَقُولُ أَ فَلاَ أَكُونُ عَبْداً شَكُوراً أَرَادَ أَنْ يَعْتَبِرَ بِهِ أُمَّتُهُ فَلاَ تَغْفُلُوا عَنِ اَلاِجْتِهَادِ وَ اَلتَّعَبُّدِ وَ اَلرِّيَاضَةِ بِحَالٍ
أَلاَ وَ إِنَّكَ لَوْ وَجَدْتَ حَلاَوَةَ عِبَادَةِ اَللَّهِ وَ رَأَيْتَ بَرَكَاتِهَا وَ اِسْتَضَأْتَ بِنُورِهَا لَمْ تَصْبِرْ عَنْهَا سَاعَةً وَاحِدَةً وَ لَوْ قُطِّعْتَ إِرْباً إِرْباً فَمَا أَعْرَضَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْهَا إِلاَّ بِحِرْمَانِ فَوَائِدِ اَلسَّبْقِ مِنَ اَلْعِصْمَةِ وَ اَلتَّوْفِيقِ
قِيلَ لِرَبِيعِ بْنِ خُثَيْمٍ مَا لَكَ لاَ تَنَامُ بِاللَّيْلِ قَالَ لِأَنِّي أَخَافُ اَلْبَيَاتَ مَنْ خَافَ اَلْبَيَاتَ لاَ يَنَامُ .

خوشا بحال آن بنده‌اى كه براى رضاى خدا با خواسته‌هاى نفس خود بجنگد
و كسى كه با حمله پى‌گير سپاه نفس سركش را از پاى درآورد، به رضايت و خشنودى خدا نائل مى‌شود و كسى كه از حكم عقل و خرد سرپيچى نكرده و نفس سركش و خواسته‌هاى او را در برابر عقل تسليم نمايد و با كوشش هر چه بيشتر و تواضع و فروتنى در ميدان عبادت پروردگار و خضوع در برابر خدا چنين شخصى به رستگارى كامل و بزرگى دست يافته است.
و هيچ پرده و حجابى ميان بنده و خدا تاريك‌تر و وحشتناكتر و خطرناكتر از نفس سركش و خواسته‌هاى آن نيست
و براى نابود كردن آن هيچ اسلحه‌اى برنده‌تر از نياز و احساس احتياج باو و ابراز انكسار و گرسنگى و تشنگى در طول روز(روزه داشتن) و شب‌زنده‌دارى نيست كه اگر در چنين حالى بميرد شهيد مرده است و اگر زنده بماند و در اين روش استقامت و پايدارى نمايد پايان كارش برضوان اكبر و خشنودى خدا منتهى خواهد شد
خداى متعال فرمود.
آنان كه در طريق جلب رضاى ما جديت و كوشش نمايند ما هم دست آنان را گرفته و براه خود آنها را راهنمائى ميكنيم و قطعا خداوند با نيكوكاران است سوره عنكبوت 69.
و چون ديدى كسى را كه سعى و كوشش او از تو بيشتر است خود را توبيخ و ملامت نما و با ديده سرزنش بخود بنگر و خويشتن را بكوشش بيشتر از آن وادار كن و افسار كشنده‌اى از دستورات و اوامر الهى و دهنه باز دارنده از نواهى او براى نفس خويش قرار بده (كه هميشه بطرف انجام اوامر كشيده شود و از حرامها و گناهان باز داشته شود) و با كمال مراقبت سوق و حركتش را كنترل نموده و منظم نما، مانند كسى كه مركب تندرو را تربيت نموده كه هيچ گامى بر نميدارد مگر ابتدا و انتهايش را حساب كرده و سير و حركتش را در نظر دارد.
و رسول اكرم صلّى اللّٰه عليه و آله بحدى در عبادت كوشا بود و بقدرى نماز ميخواند كه پاهاى مباركش ورم كرده و آماس مينمود و در پاسخ اصحاب ميفرمود آيا نبايد بنده سپاسگزارى باشم البته منظور حضرت توجه دادن امت بود بوظايف خود بنا بر اين هيچ گاه از جديت و كوشش غفلت و مسامحه ننمائيد و در هيچ حال از عبادت و بندگى و زحمت و سعى كوتاهى نكنيد.
آگاه باش اگر لذت و شيرينى عبادت خدا را درك كنى و خير و بركات آن را ببينى نورانيت و روشنائى او را در خود جلوه گر بدانى لحظه‌اى از آن خوددارى نمى‌كنى اگر چه بدنت قطعه قطعه شود
و هيچ كس از عبادت روى گردان نمى‌شود مگر اينكه از فوائد و جايزه‌هاى آن كه توفيق و عصمت الهى باشد محروم و بى‌بهره مانده است
به ربيع بن خثيم گفته شد.شما چرا شبها نمى‌خوابى‌؟
پاسخ داد. از شبيخونها و ناراحتى‌هاى آينده ميترسم. كسى كه از شبيخون و حمله‌هاى غافلگير بترسد نبايد بخوابد.

امام على عليه السلام:
أسعَدُ الناسِ مَن تَرَكَ لَذَّةً فانِيَةً لِلَذَّةٍ باقِيَةٍ.
خوش‌بخت‌ترين مردم، كسى است كه لذّت گذرا را به خاطر لذّت ماندگار ترك كند.
👈 خوشبختی یعنی پشت کردن به تمنا و رو نمودن به نور تقدیرات.
خوشبخت، بدنبال لذت ماندگار است، یعنی خلود در بهشت نورانی آل محمد ع.
حسود بدبخت، بدنبال لذتهای گذرا و پوچ و بی‌ارزش دنیایی است.
+ مقالۀ: «تمنّا، مُدهای زودگذر!»

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی