«زلیخا، عاشق تنِ یوسف! نه دلش!»
وقتی تمنّا، چشمِ دل را کور می‌کند! وَ غَلَّقَتِ الْأَبْوابَ!
زلیخا در حسرت ظاهرِ یوسف بود، لذا از نور واقعی یوسفِ جا ماند!»
برای همینه که میگوییم: تمنّا، حساب قلب را می‌بندد! وَ غَلَّقَتِ الْأَبْوابَ!
 و این یعنی وقتی عشق، فقط زمینی می‌شود،
زلیخا، یوسف را برای خودش می‌خواهد، نه برای خدا!
…
زلیخا با پشت کردن به نور و دل‌سپردن به تمنای نفسانی، در حقیقت حساب قلب خود را از دسترس علم آنلاین الهی خارج کرد. او با استعمال حسد نسبت به یوسف (ع)، که مظهری از نور ولایت و علم ربانی بود، دچار انسداد قلبی شد. قرآن این وضعیت را با عبارتی بسیار دقیق و استعاری بیان می‌کند:
«وَ غَلَّقَتِ الْأَبْوابَ»
یعنی: درهای قلب را بست!
زلیخا تنها درهای ظاهری قصر را قفل نکرد، بلکه درهای درک و دریافت نورانی قلبش را قفل زد.
در این حالت، دیگر کلام آنلاین فرشتۀ مهربان الهی که همواره ناصح درون انسان‌های نورپذیر است، به گوش قلب زلیخا نمی‌رسد. چون اتصال قلب او با ملکوتِ وحی و هدایت، با حسد قطع شده بود.
اما در سوی دیگر، یوسف (ع) که قلبی مشدّد، نورانی، و متصل به «ربّه» داشت، در لحظۀ بحران، همان لحظه‌ای که زلیخا می‌خواست او را به دام بکشد، از علم آنلاین ربانی برخوردار شد.
قرآن این نجات علمی را چنین ترسیم می‌کند:
«كَذلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُخْلَصِينَ»
و پیش‌تر:
«لَوْ لا أَنْ رَأى‏ بُرْهانَ رَبِّهِ»
اگر برهان پروردگارش را نمی‌دید…
یوسف برهان پروردگار را دید، یعنی علم آنی، ربانی، و الهی که درست در لحظه‌ی خطر، به قلبش القا شد؛ یک تقلب نورانی در آزمونِ بحرانِ بنام کربلا. این همان علمی‌ست که وقتی حساب قلب باز باشد، خدا خودش آن را به‌صورت «آتَیْناهُ حُكْماً وَ عِلْماً» وارد قلب می‌کند؛ نه به‌واسطه‌ی کلاس و آموزش بیرونی، بلکه از طریق وحی قلبی و اتصال به نور.
بنابراین، این داستان زیبا، تصویری لطیف از تفاوت میان قلب مسدودِ حسدآلود (زلیخا) و قلب گشوده و متصل به نور (یوسف) است.
و این درس مهمی به ما می‌دهد:
اگر می‌خواهی در لحظه‌های حساس زندگی، «برهان ربّ» را ببینی و نجات یابی، باید از پیش حساب قلبت را به نور ولایت متصل نگه داری… وگرنه، مثل زلیخا، در لحظه‌ی بحران، نه صدای فرشتۀ مهربان را خواهی شنید، نه یارای مقاومت خواهی داشت، و نه راه نجات را خواهی دید.
اینکه گفتیم:
اگر می‌خواهی در لحظه‌های حساس زندگی، «برهان ربّ» را ببینی و نجات یابی، باید از پیش حساب قلبت را به نور ولایت متصل نگه داری…
یعنی چه؟
یعنی باید پیش از بحران، قلبت را در مسیر نور قرار داده باشی.
یعنی پیش از آن‌که وسوسه‌ها و موقعیت‌های دشوار سراغت بیایند،
👈باید آن‌قدر معلم ربانی‌ات را دوست داشته باشی و آن‌قدر به حرفش گوش داده باشی،👉
که وقتی گرفتار دو راهی‌ها شدی، دیگر قلبت خودش راه را تشخیص بدهد!
درست مثل یوسف علیه‌السلام،
که چون پیشاپیش معلمش را پذیرفته بود، دل به نور سپرده بود،
👈و اطاعت از ربّ خود را تمرین کرده بود،👉
در لحظه‌ای که زلیخا او را وسوسه کرد، بدون نیاز به فکر زیاد یا دودلی،
برهان رب را دید و راه نجات را انتخاب کرد.
دوست داشتن معلم ربانی یعنی اعتماد به آن‌کسی که خدا برای هدایت قلبت قرار داده؛
دوست داشتن معلم ربانی یعنی تمکین از اوامر و نواهی او در ملک و ملکوت قلب.
یعنی قلبت را به کلام و نور او پیوند بزنی، نه به تمنای خودت.
زلیخا در آن لحظه، تمنایش (که تصاحب جنبه ملکیِ وجود یوسف بود) را بیشتر از وجود ملکوتی یوسف دوست داشت،
و همین باعث شد که «برهان رب» را نبیند…
اما یوسف، ربّش را بیشتر از خودش و هر تمنایی دوست داشت،
پس علمِ نجات، بی‌درنگ در دلش جاری شد.
پس اگر می‌خواهی در تاریکی‌ها گم نشوی، قبل از بحران، باید معلم نورانی‌ات را از دل دوست بداری.
باید از پیش تصمیم گرفته باشی که هنگام وسوسه و شبهه، صدای او را بشنوی، نه صدای تمنای خودت…
این یعنی باز بودن حساب قلب نزد خدا.
این یعنی آمادگی برای دریافت علم نورانیِ ناگهانی در لحظه‌های سرنوشت‌ساز.
این یعنی عشق واقعی به معلم.
و این یعنی نجات.
امام علی علیه السلام فرمودند:
«طُوبَى لِمَنْ بَادَرَ الْهُدَى قَبْلَ أَنْ تُغْلَقَ‏ أَبْوَابُهُ»
خوشا به حال کسی که پیش از آن‌که درهای هدایت بسته شود، به استقبال هدایت شتافت!
«اگر می‌خواهی در لحظه‌های حساس زندگی، برهان ربّ را ببینی و نجات یابی، باید از پیش حساب قلبت را به نور ولایت متصل نگه داری…»
یعنی:
برای دریافت علم آنلاین،
برای درک برهان ربّ در لحظه‌های بحران،
و برای دریافت «تقلب» آسمانی در شرایط پر پیچ‌وخم،
باید از پیش، «معلم نورانی» را دوست بداری و دلت به او پیوند خورده باشد.
مثل همان بزِ فیلم علیرضا که در لحظه تصمیم، مسیری را انتخاب کرد که چوپان محبوبش در آنجا بود؛ نه آن راهی که میلش (تمنا) می‌خواست.
آنجا گفتیم:
«این داستان انتخاب سر دوراهی تمنا و تقدیر، همه‌اش به این بستگی داره که چوپانتو از تمناهات بیشتر دوست داشته باشی.»
دوست داشتن معلم، یعنی:
باور به حرف‌هایش،
اعتماد به مسیرش،
و آمادگی برای ترجیح دادن خواستۀ او بر خواستۀ خودت.
و این، شرطِ برهان ربّ دیدن، در لحظه‌های حساس است.
در این کلام زیبای امام علی علیه السلام، تأکید شده که درهای هدایت همیشه باز نمی‌مانند.
مثل حساب بانکی نورانی قلب که اگر با حسد، با تمنا، یا با پشت کردن به معلم ربانی، آن را ببندی، قطعا در لحظه نیاز چیزی به حسابت واریز نمی‌شود.
وقتی در آیه فرمود:
وَ غَلَّقَتِ الْأَبْوابَ
یعنی درهای هدایت برای زلیخا بسته شد، چون حسد را به جای محبت معلم الهی در دلش نشاند.
اما چرا یوسف (ع) نجات یافت؟
چون پیش از رسیدن فتنه، درهای هدایت را بر دلش باز نگه داشت.
قلبش از پیش با نور ولایت پیوند داشت.
و این شد که در لحظه بحرانی، برهان ربّ را دید و نجات یافت:
لَوْ لا أَنْ رَأى‏ بُرْهانَ رَبِّهِ
پس اگر می‌خواهی در لحظه بحران، نوری ببینی،
باید قبل از رسیدن فتنه‌ها، هدایت را در آغوش گرفته باشی.
یعنی باید معلمت را از تمناهایت بیشتر دوست داشته باشی.
این، همان «مبادرة الهدى» است.
وگرنه… آن‌گاه که درهای هدایت بسته شد، دیگر دیر است…