دکتر محمد شعبانی راد

دوبهم‌زنی و شیطنتِ حسود! إِنَّ الشَّيْطانَ يَنْزَغُ‏ بَيْنَهُمْ!

mischief-making of Jealousy!
Jealousy is an opportunist in every sense!
He is looking for an opportunity
to do something mischievous!

«نزغ» یکی از هزار واژه مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«نَزَغَهُ: او را با دست يا با نيزه زد، با كمترين حركتى آنرا تكان داد.»
«النَّزْغ: سخنى كه با آن مردم را بفريبند.»
«النَّزْغَة: ضربه و طعنه.»
مفهوم « إلقاء شرّ و فساد في القلب، بوسيلة وسوسة أو كلام أو عمل، من إنس أو جنّ»
«ایجاد دلگرفتگی بین دوستان، دو‌بهم‌زنی، شیطنت»
«شیطان، آب رو گلالود میکنه تا …»
+ «توسری‌خورِ شیطان نباش! وَ لا تَتَّبِعُوا الشَّيْطانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ!»

«نمم» یکی از هزار واژه مترادف «حسد» است.
«النَّميمة: الصوتُ الخفِيّ مِن حركة شي‏ء أو وَطْء قَدَم»
«نمَتِ الريحُ: باد حركت كرد و با خود بویی یا صدایی آورد (باد نمّام!)»
«مثال زیبای درب نمّام
درب نمّام میگه من که چیزی نگفتم و کاری نکردم فقط صدای قریچ قریچ در آوردم!
باید روغن‌دان رو برداری و بیفتی به جون لولاهای زنگ‌زده و حسود من،
تا دیگه زبان نمامی نداشته باشم! تا دیگه سرّی رو آشکار نکنم! تهمت نزنم! غیبت نکنم!

دوبهم‌زنی و شیطنت حسود!
تاریکی دوبهم‌زنی و سخن‌چینی!
حسود، کارش دوبهم‌زنی و سخن‌چینی است!
حسود کارش «شیطنت کردن» است! «mischief-making»
شیطان و قبیله‌اش نیز آتیش‌بیار معرکه‌ای هستند که حسود ایجاد میکنه!
[سورة القلم (۶۸): الآيات ۱ الى ۱۶]
فَلا تُطِعِ الْمُكَذِّبِينَ
پس، از دروغزنان فرمان مبر.
وَ لا تُطِعْ كُلَّ حَلاَّفٍ مَهِينٍ
و از هر قَسَم‌‏خورنده فرومايه‏‌اى فرمان مبر:
«هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ»
«[كه‏] عيبجوست و براى خبرچينى گام برمى‌‏دارد.»

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم
:
أَ لَا أُخْبِرُکُمْ بِشِرَارِکُمْ؟
قَالُوا بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)
قَالَ الْمَشَّاءُونَ بِالنَّمِیمَهًِْ وَ الْمُفَرِّقُونَ بَیْنَ الْأَحِبَّهًِْ وَ الْبَاغُونَ لِلْبِرَاءِ الْعَیْب.
آیا شما را از شریرترینتان خبر ندهم؟
گفتند: چرا، ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)
فرمود: آری آنان کسانی هستند که راه نمّامی را می پویند،
و دوستان را از هم جدا می‌سازند،
و از پاکان و پاکیزگان عیبجوئی می‌کنند.

امام علی علیه السلام
:
اَلنَّمِيمَةُ ذَنْبٌ لاَ يُنْسَى.
سخن‌چینی و دو‌بهم‌زنی، گناهی است که فراموش نمی‌شود.
«تهمت، اشتباه مرگبار!»
قلبی هم که بیمار و حسود است، بسیار علاقمند به شنیدن این دروغ هاست.
«سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ، پذيرا و شنواى دروغ هستند.»

حسود، با دروغهایش و شایعات غم‌انگیزی که می‌بافه،
مدام نویز و پارازیت می‌فرسته تا دوبهم‌زنی کنه و شیطنت کنه!

امام صادق علیه السلام:
وَ إِنَّ مِنْ أَكْبَرِ اَلسِّحْرِ اَلنَّمِيمَةَ
يُفَرَّقُ بِهَا بَيْنَ اَلْمُتَحَابِّينَ
وَ يَجْلِبُ اَلْعَدَاوَةَ عَلَى اَلْمُتَصَافِّينَ
وَ يُسْفَكُ بِهَا اَلدِّمَاءُ
وَ يُهْدَمُ بِهَا اَلدُّورُ
وَ يَكْشِفُ اَلسُّتُورَ
وَ اَلنَّمَّامُ أَشَرُّ مَنْ وَطِئَ عَلَى اَلْأَرْضِ بِقَدَمٍ
براستی که سخن‌چینی، یک جادوی بزرگ است!
كه موجب جدائى دو دوست و علاقمند به يك ديگر مى‌شود،
و ياران صميمى را دشمن هم كند،
و سبب خونريزى و خانه خرابى و رسوائى و پرده‌دری مى‌گردد.
سخن‌چين بدترين فرد روى زمين است.

[سورة الحجرات (۴۹): الآيات ۶ الى ۱۰]
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا
أَنْ تُصِيبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلى‏ ما فَعَلْتُمْ نادِمِينَ
اى كسانى كه ايمان آورده‌‏ايد، اگر فاسقى برايتان خبرى آورد، نيك وارسى كنيد،
مبادا به نادانى گروهى را آسيب برسانيد و [بعد،] از آنچه كرده‌‏ايد پشيمان شويد.

امام صادق علیه السلام:
إِيَّاكَ وَ اَلسُّعَاةَ وَ أَهْلَ اَلنَّمَائِمِ
فَلاَ يَلْتَزِقَنَّ مِنْهُمْ بِكَ أَحَدٌ
وَ لاَ يَرَاكَ اَللَّهُ يَوْماً وَ لاَ لَيْلَةً وَ أَنْتَ تَقْبَلُ مِنْهُمْ صَرْفاً وَ لاَ عَدْلاً
فَيَسْخَطَ اَللَّهُ عَلَيْكَ وَ يَهْتِكَ سِتْرَكَ
زينهار بپرهيز از گوش دادن به حرف سخن‌چين‌ها
و کسانی که از دیگران بدگویی و سعایت می کنند،
مبادا به تو نزديك شوند،
خدا تو را در يك روز و يك شب نبيند كه از آنها سخن و مطلبى را بپذيرى
كه خدا آبرويت را مى‌برد و اسرارت را فاش ميكند.

«اَللَّهُمَّ اِكْفِنِي حَسَدَ اَلْحَاسِدِينَ … وَ سِعَايَةَ اَلسَّاعِينَ وَ نَمِيمَةَ اَلنَّامِّينَ»
حضرت زهرا سلام الله علیها:
اَللَّهُمَّ اِكْفِنِي حَسَدَ اَلْحَاسِدِينَ
وَ بَغْيَ اَلْبَاغِينَ
وَ كَيْدَ اَلْكَائِدِينَ
وَ مَكْرَ اَلْمَاكِرِينَ
وَ حِيلَةَ اَلْمُحْتَالِينَ
وَ غِيلَةَ اَلْمُغْتَالِينَ
وَ ظُلْمَ اَلظَّالِمِينَ
وَ جَوْرَ اَلْجَائِرِينَ
وَ اِعْتِدَاءَ اَلْمُعْتَدِينَ
وَ سَخَطَ اَلْمُسْخِطِينَ
وَ تَشَحُّبَ اَلْمُتَشَحِّبِينَ
وَ صَوْلَةَ اَلصَّائِلِينَ
وَ اِقْتِسَارَ اَلْمُقْتَسِرِينَ
وَ غَشْمَ اَلْغَاشِمِينَ
وَ خَبْطَ اَلْخَابِطِينَ
وَ سِعَايَةَ اَلسَّاعِينَ
وَ نَمِيمَةَ اَلنَّامِّينَ
وَ سِحْرَ اَلسَّحَرَةِ وَ اَلْمَرَدَةِ وَ اَلشَّيَاطِينِ
وَ جَوْرَ اَلسَّلاَطِينِ
وَ مَكْرُوهَ اَلْعَالَمِينَ.
پروردگارا! حسد حسودان،و تجاوز تجاوزگران،و كيد و فريب مكّاران،و نيرنگ حيله‌گران،غلوّ غلوكنندگان،و تهمت تهمت زنندگان،و ظلم ستمگران،و ستم ستمكاران،و عصبانيت افراد تندخو،و اخم و تخم افراد ترشرو،و هيبت پرخاشگران،و تنگناى آنان كه ديگران را در تنگنا و مضيقه قرار مى‌دهند و خودسرى زورمندان،و اشتباهكارى خطاكاران،و سعايت سعايتگران،و سحر جادوگران،و رانده‌شدگان و شياطين،و ظلم پادشاهان،و كارهاى ناپسند جهانيان را از من دور دار.

[سورة الأعراف (۷): الآيات ۱۹۹ الى ۲۰۰]
وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ‏ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ‏ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (200)

[سورة يوسف (۱۲): الآيات ۹۹ الى ۱۰۲]
وَ رَفَعَ أَبَوَيْهِ عَلَى الْعَرْشِ وَ خَرُّوا لَهُ سُجَّداً وَ قالَ يا أَبَتِ هذا تَأْويلُ رُءْيايَ مِنْ قَبْلُ قَدْ جَعَلَها رَبِّي حَقًّا وَ قَدْ أَحْسَنَ بي‏ إِذْ أَخْرَجَني‏ مِنَ السِّجْنِ وَ جاءَ بِكُمْ مِنَ الْبَدْوِ مِنْ بَعْدِ أَنْ نَزَغَ‏ الشَّيْطانُ بَيْني‏ وَ بَيْنَ إِخْوَتي‏ إِنَّ رَبِّي لَطيفٌ لِما يَشاءُ إِنَّهُ هُوَ الْعَليمُ الْحَكيمُ (100)

[سورة الإسراء (۱۷): الآيات ۵۳ الى ۵۷]
وَ قُلْ لِعِبادي يَقُولُوا الَّتي‏ هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّيْطانَ يَنْزَغُ‏ بَيْنَهُمْ إِنَّ الشَّيْطانَ كانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوًّا مُبيناً (53)
«إِنَّ الشَّیْطانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ أَیْ یَدْخُلُ بَیْنَهُمْ یَحُثُّهُمْ (یَحْمِلُهُمْ) عَلَی الْمَعَاصِی.
یعنی به میان آن‌ها می‌آید و آن‌ها را به انجام گناه وامی‌دارد.»

[سورة فصلت (۴۱): الآيات ۳۶ الى ۴۲]
وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ‏ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ‏ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ (36)
«وَ إِمَّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطانِ نَزْغٌ أَیْ إِنْ عَرَضَ بِقَلْبِکَ نَزْغٌ مِنَ الشَّیْطَانِ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ وَ الْمُخَاطَبَهًُْ لِرَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و آله) وَ الْمَعْنَی لِلنَّاسِ.
وَ إِمَّا ینزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیطَانِ نَزْغٌ به این معناست که چنانکه وسوسه شیطانی به قلبت خطور کرد به خداوند پناه ببر. در اینجا مخاطب، پیامبر (صلی الله علیه و آله) است و معنای آن متوجّه سایر مردم است.»

امام سجاد علیه السلام:
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ،
وَ اجْعَلِ الْقُرْآنَ لَنَا فِي ظُلَمِ اللَّيَالِي مُونِساً،
وَ مِنْ
نَزَغَاتِ الشَّيْطَانِ وَ خَطَرَاتِ الْوَسَاوِسِ حَارِساً،
وَ لِأَقْدَامِنَا عَنْ نَقْلِهَا إِلَى الْمَعَاصِي حَابِساً،
وَ لِأَلْسِنَتِنَا عَنِ الْخَوْضِ فِي الْبَاطِلِ مِنْ غَيْرِ مَا آفَةٍ مُخْرِساً،
وَ لِجَوَارِحِنَا عَنِ اقْتِرَافِ الْآثَامِ زَاجِراً،
وَ لِمَا طَوَتِ الْغَفْلَةُ عَنَّا مِنْ تَصَفُّحِ الِاعْتِبَارِ نَاشِراً،
حَتَّى تُوصِلَ إِلَى قُلُوبِنَا فَهْمَ عَجَائِبِهِ، وَ زَوَاجِرَ أَمْثَالِهِ
الَّتِي ضَعُفَتِ الْجِبَالُ الرَّوَاسِي عَلَى صَلَابَتِهَا عَنِ احْتِمَالِهِ

خداوندا بر محمد(ص) و آل او درود فرست
و در تاريكى‌هاى شب، قرآن را مونس ما
و حافظ‍‌ ما از فريبها و وسوسه‌هاى شيطان قرار ده
و به وسيلۀ قرآن گامهاى ما را از رفتن به سوى معاصى باز بدار
و زبانهاى ما را از فرو غلطيدن در سخنان باطل – بدون تحمل ضرر و آفت – لال كن.
و قرآن را وسيله‌اى براى بازداشتن اعضاء ما از فرو رفتن در گناهان قرار بده
و با آن پرده‌هاى غفلت دل ما را براى عبرت گيرى باز كن،
تا اينكه فهم شگفتيهاى قرآن و پندگيرى از حكمتها و مثالهاى آن را بر دلهاى ما عنايت فرمائى،
مثالها و حكمتهايى كه كوههاى سخت و استوار از تحمل بار آنها عاجزاند.

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی