Jealous resentment has flared up!
«غیظ» یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی مینویسند:
«تَغَيَّظَ الحَرُّ: گرما سخت شد.»
+ «رمض»
میگن: فلانی خونش بجوش اومد!
«الغَيْظُ: أشدّ غضب و هو الحرارة الّتى يجدها الإنسان من فوران دم قلبه»
نباید خونت بجوش بیاد!
نباید بذاری شیطان تمرکزتو بهم بزنه!
نباید کنترلتو از دست بدی!
«التَّغَيُّظُ: الصوت الذي يهمهم به المُغْتَاظُ،
و الزفير صوت يخرج من الصدر.»
«تَغَيَّظَتِ الهاجرة إذا اشتد حميمها، فكان المراد بالتَّغَيُّظِ الغليان.»
+ «غضب»
«Deeply upset and agitated»
«resentment»: غیظ او استیاء
+ «سوء – سیئه»
به سیئه میگن سیئه چون سوء است و عامل ناراحتی است!
استیاء: سخط، نارضایتی
امام علی علیه السلام:
اَلْحَاسِدُ مُغْتَاظٌ عَلَى مَنْ لاَ ذَنْبَ لَهُ.
شخص حسود بر آن كه او را هيچ گناهى نباشد خشمگين مىباشد.
حسود، بلا معارض هم خشمگین میباشد!
یعنی بدون اینکه عامل بیرونی در کار باشد، حسود خشمگین است چون ریشۀ خشم و عصبانیت درون قلب خود اوست، یعنی همان عیب و سیّئۀ بدخیم حسد!
+ «الحاسد جاحد لانّه لم یرض بقضاء الله»
حسادت، خشم ایجاد میکند!
امام صادق علیه السلام:
عَنْ عَمْرِو بْنِ عِكْرِمَةَ قَالَ:
دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ لِي جَاراً يُؤْذِينِي
فَقَالَ ارْحَمْهُ
قَالَ قُلْتُ لَا رَحِمَهُ اللَّهُ
فَصَرَفَ وَجْهَهُ عَنِّي
قَالَ فَكَرِهْتُ أَنْ أَدَعَهُ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّهُ يَفْعَلُ بِي وَ يَفْعَلُ وَ يُؤْذِينِي
فَقَالَ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَاشَفْتَهُ انْتَصَفْتَ مِنْهُ
قَالَ قُلْتُ بَلَى أُوَلَّى عَلَيْهِ
فَقَالَ ع
إِنَّ ذَا مِمَّنْ يَحْسُدُ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ
فَإِذَا رَأَى نِعْمَةً عَلَى أَحَدٍ وَ كَانَ لَهُ أَهْلٌ جَعَلَ بَلَاءَهُ عَلَيْهِمْ
وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ أَهْلٌ جَعَلَ بَلَاءَهُ عَلَى خَادِمِهِ
وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ خَادِمٌ سَهِرَ لَيْلَهُ وَ اغْتَاظَ نَهَارَه.
عمرو بن عکرمه گويد:
وارد شدم بر حضرت صادق علیه السلام و به آن حضرت عرض کردم:
همسايهای دارم که مرا بيازارد
فرمود: تو با او خوشرفتاری کن،
من گفتم: خدايش رحم نکند!
پس آن حضرت روی از من برگردانيد،
گويد: من نخواستم با آن وضع از حضرت جدا شوم از اين رو عرض کردم:
با من چنين و چنان میکند و مرا آزار میدهد!
فرمود:
گمان میکنی که اگر با او آشکارا دشمنی کنی (و تو نيز مانند او درصدد آزارش برآیی) میتوانی از او انتقام بکشی؛ و شر او را از خود دور کنی؟
و محتمل است مقصود اين باشد:
که اگر آشکارا با او دشمنی کنی آيا در مقام مخامصه میتوانی ستم و آزار او را بر خودت ثابت کنی به طوری که از تو بپذيرد؟
عرض کردم: آری من بر او میچربم،
فرمود:
اين همسايه تو از کسانی است که به مردم رشک برد از آن چه خداوند به آنها داده و تفضل کرده،
پس چون نعمتی برای کسی ديد، اگر اهل و عيالی داشته باشد به آنها تعرض کند و (از ناراحتی که ناشی از حسدی است که در درون اوست) آنها را بيازارد،
و اگر خاندانی ندارد (که آنها را آزار کند) به خدمتکارش میپيچد،
و اگر خدمتکار نداشته باشد شبها را به بيداری به سر برد و روزها را به خشم بگذراند.
+ «کظم غیظ»
امام علی علیه السلام:
وَ أُوصِيكَ بِعَفْوِ الذَّنْبِ وَ كَظْمِ الْغَيْظِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ الْحِلْمِ عَنِ الْجَاهِلِ وَ التَّفَقُّهِ فِي الدِّينِ.
وصیّت میکنم به گذشتن از خطای دیگران و فرو خوردن خشم، و صله و سرکشی از ارحام و بردباری نمودن در مقابل رفتار جاهلین، و سعی در پیدا کردن فهم عمیق در دین.
وَ مُوَاسَاةِ الْإِخْوَانِ، وَ السَّعْيِ فِي حَوَائِجِهِمْ فِي الْعُسْرِ وَ الْيُسْر.
همچنین شما را وصیّت میکنم به یاری رساندن به برادران و دوستان، و اینکه در هر حالی که هستید چه در حال نداری و سختی و چه در حال توانگری و آسانی در رفع حوائج مؤمنین، کوشش کنید.
وَ التَّثَبُّتِ فِي الْأَمْرِ وَ التَّعَاهُدِ لِلْقُرْآنِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اجْتِنَابِ الْفَوَاحِش.
همچنین سعی کنید در امور زندگی، شتابزده نباشید. توصیه میکنم شما را به مواظبت و هم عهدی با قرآن کریم. و خوش همسایه و خوش جوار بودن و امر به معروف و نهی از منکر کردن و دوری نمودن از زشتیها و فواحش.
وَ لَقَدْ نَظَرْتُ فَمَا وَجَدْتُ أَحَداً مِنَ الْعَالَمِينَ يَتَعَصَّبُ لِشَيْءٍ مِنَ الْأَشْيَاءِ إِلَّا عَنْ عِلَّةٍ تَحْتَمِلُ تَمْوِيهَ الْجُهَلَاءِ أَوْ حُجَّةٍ تَلِيطُ بِعُقُولِ السُّفَهَاءِ غَيْرَكُمْ،
فَإِنَّكُمْ تَتَعَصَّبُونَ لِأَمْرٍ مَا يُعْرَفُ لَهُ سَبَبٌ وَ لَا عِلَّةٌ؛
أَمَّا إِبْلِيسُ فَتَعَصَّبَ عَلَى آدَمَ لِأَصْلِهِ وَ طَعَنَ عَلَيْهِ فِي خِلْقَتِهِ،
فَقَالَ أَنَا نَارِيٌّ وَ أَنْتَ طِينِيٌ.
وَ أَمَّا الْأَغْنِيَاءُ مِنْ مُتْرَفَةِ الْأُمَمِ فَتَعَصَّبُوا لِآثَارِ مَوَاقِعِ النِّعَمِ
فَ «قالُوا نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوالًا وَ أَوْلاداً وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ»؛
فَإِنْ كَانَ لَا بُدَّ مِنَ الْعَصَبِيَّةِ، فَلْيَكُنْ تَعَصُّبُكُمْ لِمَكَارِمِ الْخِصَالِ وَ مَحَامِدِ الْأَفْعَالِ وَ مَحَاسِنِ الْأُمُورِ
الَّتِي تَفَاضَلَتْ فِيهَا الْمُجَدَاءُ وَ النُّجَدَاءُ مِنْ بُيُوتَاتِ الْعَرَبِ وَ يَعَاسِيبِ القَبَائِلِ،
بِالْأَخْلَاقِ الرَّغِيبَةِ وَ الْأَحْلَامِ الْعَظِيمَةِ وَ الْأَخْطَارِ الْجَلِيلَةِ وَ الْآثَارِ الْمَحْمُودَةِ،
فَتَعَصَّبُوا لِخِلَالِ الْحَمْدِ مِنَ الْحِفْظِ لِلْجِوَارِ وَ الْوَفَاءِ بِالذِّمَامِ وَ الطَّاعَةِ لِلْبِرِّ وَ الْمَعْصِيَةِ لِلْكِبْرِ
وَ الْأَخْذِ بِالْفَضْلِ وَ الْكَفِّ عَنِ الْبَغْيِ
وَ الْإِعْظَامِ لِلْقَتْلِ وَ الْإِنْصَافِ لِلْخَلْقِ
وَ الْكَظْمِ لِلْغَيْظِ وَ اجْتِنَابِ الْفَسَادِ فِي الْأَرْضِ.
من در اعمال و رفتار جهانيان نظر دوختم، هيچ كس را نيافتم كه بدون علّت در باره چيزى تعصّب ورزد، جز با دليلى كه با آن ناآگاهان را بفريبد، و يا برهانى آورد كه در عقل سفيهان نفوذ كند، جز شما زيرا در باره چيزى تعصّب مى ورزيد كه نه علّتى دارد و نه سببى،
ولى شيطان به خاطر اصل خلقت خود بر آدم عليه السّلام تعصّب ورزيد، و آفرينش او را مورد سرزنش قرار داد و گفت «مرا از آتش و تو را از گل ساخته اند»،
و سرمايهداران فسادزده امّتها، براى داشتن نعمتهاى فراوان تعصّب ورزيدند و گفتند:
«ما صاحبان فرزندان و اموال فراوانيم و هرگز عذاب نخواهيم شد».
پس اگر در تعصّب ورزيدن ناچاريد، براى اخلاق پسنديده، افعال نيكو، و كارهاى خوب تعصّب داشته باشيد، همان افعال و كردارى كه انسان هاى با شخصيّت، و شجاعان خاندان عرب، و سران قبائل در آنها از يكديگر پيشى مى گرفتند، يعنى اخلاق پسنديده، بردبارى به هنگام خشم فراوان، و كردار و رفتار زيبا و درست، و خصلت هاى نيكو.
پس تعصّب ورزيد در حمايت كردن از پناهندگان، و همسايگان، وفادارى به عهد و پيمان، اطاعت كردن از نيكى ها، سرپيچى از تكبّر و خود پسندى ها، تلاش در جود و بخشش، خود دارى از ستمكارى، بزرگ شمردن خونريزى، انصاف داشتن با مردم، فروخوردن خشم، پرهيز از فساد در زمين، تا رستگار شويد.
فرو خوردن خشم، همان درناژ حسادت است.
+ «وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ»
مَن كَظَمَ غَيظا و هو يَقدِرُ على إمضائهِ حَشا اللّه ُ قَلبَهُ أمنا و إيمانا يومَ القِيامَةِ.
خداوند در روز قيامت دلش را از ايمنى و ايمان بياكَنَد.
مشتقات ریشۀ «غیظ» در آیات قرآن:
ها أَنْتُمْ أُولاءِ تُحِبُّونَهُمْ وَ لا يُحِبُّونَكُمْ وَ تُؤْمِنُونَ بِالْكِتابِ كُلِّهِ وَ إِذا لَقُوكُمْ قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلَوْا عَضُّوا عَلَيْكُمُ الْأَنامِلَ مِنَ الْغَيْظِ قُلْ مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ (119)
الَّذينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْكاظِمينَ الْغَيْظَ وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ (134)
وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ وَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلى مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ عَليمٌ حَكيمٌ (15)
ما كانَ لِأَهْلِ الْمَدينَةِ وَ مَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرابِ أَنْ يَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ وَ لا يَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ لا يُصيبُهُمْ ظَمَأٌ وَ لا نَصَبٌ وَ لا مَخْمَصَةٌ في سَبيلِ اللَّهِ وَ لا يَطَؤُنَ مَوْطِئاً يَغيظُ الْكُفَّارَ وَ لا يَنالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلاً إِلاَّ كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لا يُضيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنينَ (120)
مَنْ كانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّماءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ ما يَغيظُ (15)
إِذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعيدٍ سَمِعُوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفيراً (12)
وَ إِنَّهُمْ لَنا لَغائِظُونَ (55)
وَ رَدَّ اللَّهُ الَّذينَ كَفَرُوا بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنالُوا خَيْراً وَ كَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنينَ الْقِتالَ وَ كانَ اللَّهُ قَوِيًّا عَزيزاً (25)
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سيماهُمْ في وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوى عَلى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظيماً (29)
تَكادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ كُلَّما أُلْقِيَ فيها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَذيرٌ (8)