100% off
«خفف» در معنای ممدوح، یکی از هزار واژۀ مترادف «نور الولایة»،
و در معنای مذموم، یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی مینویسند:
«الَّتْخِفيفُ: جعل الشيء ذا خِفَّةٍ أى خفيفا»
«تخفيف بمعنى سبك كردن است.»
«خَفُّوا عن منازلهم: ارتحلوا منها في خفّة، با سبكبارى از آنجا كوچ كردند.»
+ «ثقل»
خفف در معنای مذموم:
«الْخِفَّةِ: الجهل. و مثله لا يَسْتَخِفَّنَّكَ، أي لا يستجهلنك.»
خفف در معنای ممدوح:
«الْبَارِقْلِيطَا … وَ هُوَ يُخَفِّفُ الْآصَارَ»
+ «وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ هِيَ الذُّنُوبُ الَّتِي كَانُوا فِيهَا قَبْلَ مَعْرِفَتِهِمْ فَضْلَ الْإِمَامِ»
خفّ – تخفیف:
با نور، چند درصد تخفیف! تخفیف ممدوح!
خدای مهربان، قلبی که با نورشه رو، صد در صد تخفیف میده!
با نار، چند درصد تخفیف! تخفیف مذموم!
اما قلبی که پشت به نور و رو به تمناست، صد در صد کفّۀ ترازوی اعمال او به نفع نار است!
با نور، چند درصد تخفیف! با نار، چند درصد تخفیف!
ذلِكَ تَخْفيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ!
فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ!
خدای مهربان، تخفیف هم میده؟!
خدای مهربان، همین «الآن»، در لحظۀ عرضۀ آیت، تخفیف میده!
[الآن تب بیمار رو بیار پایین! بعدا چه به درد میخوره و شاید بعدنی هم در کار نباشه!]:
اصلا خدا میخواد با دادن جواب آنی و «الآن»، بارتونو سبک کنه و میدونه شما ضعیف هستید و در تلاش برای درک حقیقت، ناتوان هستید، لذا اگه با یاد نور «ذکر الله» از او بخواهید، همین «الآن» آتش آیات (نار) را برایتان سرد و آرامبخش مینماید،
و مفهوم زیبای «الآن» در این سه آیه کنار هم چقدر قشنگ است:
«يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ
الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ
ذلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ»
امام صادق علیه السلام:
يُؤْخَذُ مِنْ تُرْبَةِ الْحُسَيْنِ ع وَ تُدَافُ بِالْمَاءِ وَ تُكْتَبُ فِي جَامِ زُجَاجٍ بِقَلَمِ حَدِيدٍ وَ تُسْقَى مَنْ بِهِ أَلَمٌ سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ حَسْبِيَ اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ طه ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى إِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّماواتِ الْآيَةَ يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ قُلْنا يا نارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهِيمَ ادْرَأْ عَنْ فُلَانِ بْنِ فُلَانَةَ الْحَرَّ وَ الْبَرْدَ وَ الْمَلِيلَةَ وَ جَمِيعَ الْآلَامِ وَ الْأَسْقَامِ وَ الْأَعْرَاضِ وَ الْأَمْرَاضِ وَ الْأَوْجَاعِ وَ الصُّدَاعِ طسم طس بِأَسْمَاءِ اللَّهِ حم عسق كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ وَ صَلَوَاتُهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ يَا مَنْ تَزُولُ الْجِبَالُ وَ لَا يَزُولُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَزِلْ كُلَّ مَا بِفُلَانِ بْنِ فُلَانَةَ مِنْ مَرَضٍ وَ سُقْمٍ وَ أَلَمٍ إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَحْدَهُ وَ صَلَاتُهُ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَ آلِهِ أَجْمَعِينَ.
+ [تخفیف همین الآن!]:
«يُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ يَقْرَأُ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ سُورَةَ الْفَاتِحَةِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ قَوْلَهُ تَعَالَى أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ الدُّعَاءُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَشَفَّعُ بِنَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ ص يَا مُحَمَّدُ أَسْتَشْفِعُ بِكَ إِلَى رَبِّي فِي قَضَاءِ حَاجَتِي وَ هُوَ شِفَاءُ هَذَا الْمَرِيضِ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ بِرَحْمَتِكَ نَسْتَغِيثُ الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ ذلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ يَكْتُبُ وَ يَغْسِلُ وَ يَشْرَبُهُ الْمَحْمُومُ.»
+ «[سورة البقرة (2): آية 178]:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصاصُ فِي الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسانٍ ذلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ (178)»
[توضیح]:
در این حدیث، چقدر زیبا سه قسمت از سه آیه مربوط به سه سوره جدا، در قالب یک دعا کنار هم آمده و مفهوم زیبایی را به بحث «الآن» اضافه میکند.
[سورة النساء (4): الآيات 26 الى 28]
يُرِيدُ اللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَ يَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (26)
خدا مىخواهد براى شما توضيح دهد، و راه [و رسمِ] كسانى را كه پيش از شما بودهاند به شما بنماياند، و بر شما ببخشايد، و خدا داناى حكيم است.
وَ اللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَ يُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمِيلُوا مَيْلاً عَظِيماً (27)
خدا مىخواهد تا بر شما ببخشايد؛ و كسانى كه از خواستهها[ى نفسانى] پيروى مىكنند مىخواهند شما دستخوش انحرافى بزرگ شويد.
يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ وَ خُلِقَ الْإِنْسانُ ضَعِيفاً (28)
خدا مىخواهد تا بارتان را سَبُك گرداند؛ و [مىداند كه] انسان، ناتوان آفريده شده است.
[سورة الأنفال (8): الآيات 64 الى 66]
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (64)
اى پيامبر، خدا و كسانى از مؤمنان كه پيرو تواَند تو را بس است.
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتالِ
إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ
وَ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفاً مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَفْقَهُونَ (65)
اى پيامبر، مؤمنان را به جهاد برانگيز. اگر از [ميان] شما بيست تن، شكيبا باشند بر دويست تن چيره مىشوند، و اگر از شما يكصد تن باشند بر هزار تن از كافران پيروز مىگردند، چرا كه آنان قومىاند كه نمىفهمند.
الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَ عَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفاً
فَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ صابِرَةٌ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُوا أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ (66)
اكنون خدا بر شما تخفيف داده و معلوم داشت كه در شما ضعفى هست.
پس اگر از [ميان] شما يكصد تن شكيبا باشند بر دويست تن پيروز گردند، و اگر از شما هزار تن باشند، به توفيق الهى بر دو هزار تن غلبه كنند، و خدا با شكيبايان است.
+ « إِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَكَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ كانَ حَلِيماً غَفُوراً (41)»
[خدا به همه که تخفیف نمیده!]:
کسانی که نورشونو فروختند، مشمول تخفیف ذات اقدس الهی نخواهند شد!
«أُولئِكَ الَّذينَ اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ (86)»
+ «خالِدينَ فيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (162)»
+ «خالِدينَ فيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (88)»
+ «وَ إِذا رَأَى الَّذينَ ظَلَمُوا الْعَذابَ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (85)»
+ «وَ الَّذينَ كَفَرُوا لَهُمْ نارُ جَهَنَّمَ لا يُقْضى عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا وَ لا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ مِنْ عَذابِها كَذلِكَ نَجْزي كُلَّ كَفُورٍ (36)»
خدای مهربون، خدایی که تخفیف میده به همه بندگانش،
هم به بندگان مومنش که نورشونو اطاعت کنن،
و هم به بندگان کافرش تا نورشونو باور کنن و توفیق اطاعت نصیبشون بشه:
« الرَّحِيمُ بِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِينَ فِي تَخْفِيفِهِ عَلَيْهِمْ طَاعَاتِهِ
وَ بِعِبَادِهِ الْكَافِرِينَ فِي الرِّفْقِ بِهِمْ فِي دُعَائِهِمْ إِلَى مُوَافَقَتِهِ »
تخفیف خدا برای مومن و کافر؟!
« قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ:
الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
قَالَ الْإِمَامُ ع
الرَّحْمَنُ الْعَاطِفُ عَلَى خَلْقِهِ بِالرِّزْقِ
لَا يَقْطَعُ عَنْهُمْ مَوَادَّ رِزْقِهِ وَ إِنِ انْقَطَعُوا عَنْ طَاعَتِهِ
رحمن، [یعنی] کسی که با دادن روزی به خلایق برآنها عطوفت میورزد،
اصل روزی آنها را قطع نمیکند هرچند که آنها از اطاعتش سر باز زنند.
الرَّحِيمُ بِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِينَ فِي تَخْفِيفِهِ عَلَيْهِمْ طَاعَاتِهِ
وَ بِعِبَادِهِ الْكَافِرِينَ فِي الرِّفْقِ بِهِمْ فِي دُعَائِهِمْ إِلَى مُوَافَقَتِهِ …
و «رحیم» بودنش نسبت به بندگان مومن این است که انجام طاعاتش را بر آنها سهل میکند
و نسبت به بندگان کافر این است که با آنها در دعوت به سوی اینکه آنها با [تعالیم] خدا همسو شوند مدارا میکند.
در واقع:
خدای مهربان و ارحم الراحمین، فرصت آشنایی مجدد معارین عالم ذر را با علوم نورانی آل محمد ع – که نسبت به آن حسادت ورزیده و پشت نموده اند- فراهم میکند!
الْبَارِقْلِيطَا … وَ هُوَ يُخَفِّفُ الْآصَارَ
[ « الْبَارِقْلِيطَا … وَ هُوَ يُخَفِّفُ الْآصَارَ » آل محمد ع تخفیف دهندگان آصار + «اصر»] :
« … وَ فِي الْإِنْجِيلِ مَكْتُوبٌ أَنَّ ابْنَ الْبَرَّةِ ذَاهِبٌ وَ الْبَارِقْلِيطَا جَاءَ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ يُخَفِّفُ الْآصَارَ وَ يُفَسِّرُ لَكُمْ كُلَّ شَيْءٍ وَ يَشْهَدُ لِي كَمَا شَهِدْتُ لَهُ أَنَا جِئْتُكُمْ بِالْأَمْثَالِ وَ هُوَ يَأْتِيكُمْ بِالتَّأْوِيلِ
أَ تُؤْمِنُ بِهَذَا فِي الْإِنْجِيلِ قَالَ نَعَمْ لَا أُنْكِرُه … »
+ «وَ قَالَ عِيسَى فِي الْإِنْجِيلِ:
إِنَّ الْبِرَّ ذَاهِبٌ وَ الْبَارِقْلِيطَا جائى [جَاءٍ] مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ يُخَفِّفُ الْآصَارَ وَ يُفَسِّرُ لَكُمْ كُلَّ شَيْءٍ وَ يَشْهَدُ لِي كَمَا شَهِدْتُ لَهُ أَنَا جِئْتُكُمْ بِالْأَمْثَالِ وَ هُوَ يَأْتِيكُمْ بِالتَّأْوِيلِ .»
وقتیکه مهربونی میکنی و قلبی رو شاد میکنی، خدا هم بهت تخفیف میده!
[شرط بهرهمندی از تخفیف خدا! ادخال سرور در قلب مومن]:
«مَنْ أَسْدَى إِلَى أَخِيهِ مَعْرُوفاً أَوْ نَفَّسَ عَنْهُ كُرْبَةً أَوْ أَدْخَلَ عَلَى قَلْبِهِ سُرُوراً»
[تخفیف بمنظور اصلاح امور!]:
+ «خَفَّفْتَ عَنْهُمْ مَا تَرْجُو أَنْ يُصْلِحَ اللَّهُ بِهِ أَمْرَهُمْ»:
تخفيف ده به اندازهاى كه اميد دارى كار آنان اصلاح شود!
«قِلَّةُ الْمَنْطِقِ … خِفَّةٌ مِنَ الذُّنُوبِ»:
[تخفیف – انتظار فرج] :
کی بود میخواست «تذکر» بده ؟!!!
اینو بدون هر چی کمتر صحبت کنی بار گناهانت کمتر خواهد بود.
مگه نمیخوای گناهات تخفیف پیدا کنه ؟!
راهش اینه که کم نطق بفرمایی !
«تکلم فی ما لا یعنیک» ننما لطفا !
اینکه ادامه حدیث به واژه «صبر» ختم می شود زیباست.
انگاری راهِ گرفتن تخفیف از آل محمد ع در واژه صبر نهفته است.
« صَبْرُكَ عَلَى الْمُصِيبَةِ يُخَفَّفُ الرَّزِيَّةَ » !
یعنی هر کسی در ورکلافهاش سکوت کنه و اندیشه شیطان و لیدر سوء رو برای رسیدن به آرامش استعمال نکنه و صبر کنه و با استعمال معالم ربانی، منتظر باشه تا خدا برای او فرج برسونه این راه تخفیف گرفتن از خداست و تعجیل نمودن در رسیدن به فرج.
پس تعجیل در فرج راهش صبر بر عدم استعمال اندیشه باطل است.
+ «انتظار فرج»
+ «درایت (دریة الدابة)»
« يَا هِشَامُ
قِلَّةُ الْمَنْطِقِ حُكْمٌ عَظِيمٌ
فَعَلَيْكُمْ بِالصَّمْتِ فَإِنَّهُ دَعَةٌ حَسَنَةٌ وَ قِلَّةُ وِزْرٍ وَ خِفَّةٌ مِنَ الذُّنُوبِ
فَحَصِّنُوا بَابَ الْحِلْمِ فَإِنَّ بَابَهُ الصَّبْر »
+ «حُسْنُ الظَّنِّ يُخَفِّفُ الْهَمَّ وَ يُنْجِي مِنْ تَقَلُّدِ الْإِثْمِ.»
+ «صَبْرُكَ عَلَى الْمُصِيبَةِ يُخَفَّفُ الرَّزِيَّةَ وَ يُجْزِلُ الْمَثُوبَةَ.»
حدیث بسیار مهم و زیبا برای بحث تخفیف:
[چند درصد تخفیف؟!]:
قراره 90 درصد تخفیف بدهند اما 10 درصد رو باید بپردازی تا از صواب 100 درصد بهره مند شوی !!! اما مفت چیزی به کسی نمیدن البته این در مرحله «آیاتی» است چون در مرحله «رسلی» واقعا علوم ربانی را مفت سر راه ما قرار می دهند «قل لا اسئلکم علیه من اجر الا المودة فی القربی».
انگاری علم مفتی داده میشه و در عمل هم 90 درصد تخفیف داده میشه و عمل صالح رو هم ده برابر از تو میخرند ! حالا کیه که اهل تجارت پر سود نباشه !!! انگاری به شوخی باید گفت در این معامله واقعا- اعوذ بالله- سر خدا کلاه میره ها !!!
« كَيْفَ لَمْ يَسْأَلْهُ التَّخْفِيفَ عَنْ أُمَّتِهِ »
این سوال همه ماهاست !!!
جواب : « أَرَادَ ص أَنْ يُحَصِّلَ لِأُمَّتِهِ التَّخْفِيفَ مَعَ أَجْرِ خَمْسِينَ صَلَاةً »
هم تخفیف باشه و هم اینکه همون جنس اصلی رو بخری !
دیدی میری یه لباس بخری فروشنده دو تا مثل هم نشون میده یکی اصلی نیست و ارزانتره و دیگری اصلیه و گرانتر ، تو اصلی رو میخوای اما چک و چونه میزنی همونو تخفیف بگیری و بخری
« إِنَّهَا خَمْسٌ بِخَمْسِينَ » !
اصلا روی کالای غیر اصل و قلابی بحث نمی کنی ، خریدار اصلی هستی در ضمن چونه هم می زنی !!!
« عَنْ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ قَالَ:
سَأَلْتُ أَبِي سَيِّدَ الْعَابِدِينَ ع فَقُلْتُ لَهُ يَا أَبَتِ أَخْبِرْنِي عَنْ جَدِّنَا رَسُولِ اللَّهِ ص لَمَّا عُرِجَ بِهِ إِلَى السَّمَاءِ وَ أَمَرَهُ رَبُّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِخَمْسِينَ صَلَاةً كَيْفَ لَمْ يَسْأَلْهُ التَّخْفِيفَ عَنْ أُمَّتِهِ حَتَّى قَالَ لَهُ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع ارْجِعْ إِلَى رَبِّكَ فَاسْأَلِ التَّخْفِيفَ فَإِنَّ أُمَّتَكَ لَا تُطِيقُ ذَلِكَ
فَقَالَ يَا بُنَيَّ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ لَا يَقْتَرِحُ عَلَى رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا يُرَاجِعُهُ فِي شَيْءٍ يَأْمُرُهُ بِهِ فَلَمَّا سَأَلَهُ مُوسَى ع ذَلِكَ فَكَانَ شَفِيعاً لِأُمَّتِهِ إِلَيْهِ لَمْ يَجُزْ لَهُ رَدُّ شَفَاعَةِ أَخِيهِ مُوسَى فَرَجَعَ إِلَى رَبِّهِ فَسَأَلَهُ التَّخْفِيفَ إِلَى أَنْ رَدَّهَا إِلَى خَمْسِ صَلَوَاتٍ
قَالَ قُلْتُ لَهُ يَا أَبَتِ فَلِمَ لَا يَرْجِعُ إِلَى رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَ وَ يَسْأَلُهُ التَّخْفِيفَ عَنْ خَمْسِ صَلَوَاتٍ وَ قَدْ سَأَلَهُ مُوسَى ع أَنْ يَرْجِعَ إِلَى رَبِّهِ وَ يَسْأَلَهُ التَّخْفِيفَ
فَقَالَ يَا بُنَيَّ أَرَادَ ص أَنْ يُحَصِّلَ لِأُمَّتِهِ التَّخْفِيفَ مَعَ أَجْرِ خَمْسِينَ صَلَاةً يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها أَ لَا تَرَى أَنَّهُ ص لَمَّا هَبَطَ إِلَى الْأَرْضِ نَزَلَ عَلَيْهِ جَبْرَئِيلُ ع فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ رَبَّكَ يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ إِنَّهَا خَمْسٌ بِخَمْسِينَ ما يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَيَّ وَ ما أَنَا بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ
قَالَ فَقُلْتُ لَهُ يَا أَبَتِ أَ لَيْسَ اللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ لَا يُوصَفُ بِمَكَانٍ ؟
قَالَ تَعَالَى اللَّهُ عَنْ ذَلِكَ عُلُوّاً كَبِيراً
قُلْتُ فَمَا مَعْنَى قَوْلِ مُوسَى ع لِرَسُولِ اللَّهِ ص ارْجِعْ إِلَى رَبِّكَ
فَقَالَ مَعْنَاهُ مَعْنَى قَوْلِ إِبْرَاهِيمَ ع إِنِّي ذاهِبٌ إِلى رَبِّي سَيَهْدِينِ وَ مَعْنَى قَوْلِ مُوسَى ع وَ عَجِلْتُ إِلَيْكَ رَبِّ لِتَرْضى وَ مَعْنَى قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ: فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ يَعْنِي حُجُّوا إِلَى بَيْتِ اللَّهِ
يَا بُنَيَّ إِنَّ الْكَعْبَةَ بَيْتُ اللَّهِ تَعَالَى فَمَنْ حَجَّ بَيْتَ اللَّهِ فَقَدْ قَصَدَ إِلَى اللَّهِ وَ الْمَسَاجِدُ بُيُوتُ اللَّهِ فَمَنْ سَعَى إِلَيْهَا فَقَدْ سَعَى إِلَى اللَّهِ وَ قَصَدَ إِلَيْهِ وَ الْمُصَلِّي مَا دَامَ فِي صَلَاتِهِ فَهُوَ وَاقِفٌ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ وَ أَهْلُ مَوْقِفِ عَرَفَاتٍ هُمْ وُقُوفٌ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بِقَاعاً فِي سَمَاوَاتِهِ فَمَنْ عُرِجَ بِهِ إِلَى بُقْعَةٍ مِنْهَا فَقَدْ عُرِجَ بِهِ إِلَيْهِ أَ لَا تَسْمَعُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ وَ يَقُولُ فِي قِصَّةِ عِيسَى ع بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَ يَقُولُ عَزَّ وَ جَلَّ: إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ. »
زيد بن على عليه السّلام نقل كرده كه گفت:
محضر پدرم سيّد العابدين عليه السّلام عرض كردم: پدر، مرا از جدّمان رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله خبر ده وقتى حضرتش را به آسمان بردند و پروردگارش عزّ و جلّ او را مأمور به پنجاه نماز فرمود چرا از پروردگار تقاضا نكرد كه اين نمازها را براى امّتش كاهش دهد مگر موقعى كه موسى بن عمران به حضرتش عرض كرد: از خداى متعال بخواه كه آنها را كاهش دهد چه آن كه ايشان طاقت آن را ندارند؟
حضرت فرمودند: فرزندم، رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله ابتداء و بدون تقاضاى كسى از پروردگارش درخواستى نمىفرمود و نسبت به تكليفى كه به آن امر مىشد خواستار تجديد نظر در آن نمىگشت منتهى وقتى موسى عليه السّلام از آن جناب خواست كه حقّ تعالى متقاضى تخفيف گردد و بدين ترتيب شفيع اين امّت گرديد حضرت نتوانست شفاعت وى را ناديده گيرد لذا به پروردگارش رجوع كرد و از ساحت ربوبى تقاضاى تخفيف نموده و خواستار شد كه پنجاه نماز به پنج تا كاهش يابد.
زيد مىفرمايد:
محضر امام عليه السّلام عرض كردم: پدر، چرا رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله به پروردگار عزّ و جلّ رجوع نكرد و از او نخواست كه پنج نماز را تخفيف بدهد با اين كه جناب موسى عليه السّلام از حضرتش درخواست تقاضاى اين تخفيف را نمود؟
حضرت فرمودند: پسرم، نبىّ اكرم صلّى اللَّه عليه و آله خواستهاش اين بود كه در عين حاصل شدن تخفيف، اجر پنجاه نماز نصيب امّت بشود و اين عملى نمىشد مگر به اين كه امّت پنج نماز را در شبانه روز بخوانند تا به مقتضاى فرموده حقّ عزّ و جلّ: مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها (كسى كه يك عمل نيك بجا آورده ده برابر اجر به وى داده مىشود) ثواب پنجاه نماز عائدشان بشود لذا بعد از حصول تخفيف اوّل و كاهش يافتن پنجاه نماز به پنج نماز ديگر جا نداشت كه حضرت از حقّ تعالى خواستار كاهش بعدى و تخفيف دوّم بشود و شاهد بر اين گفتار آن است كه: وقتى رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله از معراج به زمين آمدند جبرئيل عليه السّلام محضر مباركش عرضه داشت: پروردگارت سلام رسانده و مىفرمايد اين پنج نماز به جاى آن پنجاه تا و ثواب آن به جاى ثواب آنها چه آن كه غرض من اين بود كه ثواب پنجاه نماز را به بندگانم بدهم حال كه تعداد آنها به پنج نماز كاهش يافته غرضم تغيير نكرده و تبديل نشده و همچنان به قوّه خود باقى است و چون بندگان به اين ثواب محتاج هستند و از طرفى طاقت آوردن پنجاه نماز را ندارند من به آنها ظلم و ستم نكرده بلكه با آوردن پنج نماز همان ثواب پنجاه تا را به ايشان مىدهم.
زيد مىفرمايد: محضر امام عليه السّلام عرضه داشتم:
پدر، مگر نه اين است كه حقّ تعالى موصوف به مكان نمىشود؟
حضرت فرمودند: بلى، خدا منزّه است از اين اوصاف.
عرض كردم: پس معناى كلام جناب موسى عليه السّلام به رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله كه عرض كرد: به سوى پروردگارت برگرد، چيست؟
حضرت فرمودند: معناى آن معناى كلمات ذيل مىباشد:
الف: جناب ابراهيم عليه السّلام فرمود: من به سوى پروردگارم رفته و به زودى او مرا راهنمايى مىكند.
ب: جناب موسى فرمود: تعجيل كردم به سوى تو اى پروردگار تا خشنود شوى.
ج: حقّ عزّ و جلّ مىفرمايد: پس به سوى خدا بگريزيد يعنى قصد بيت اللَّه نماييد، فرزندم كعبه بيت اللَّه است، پس كسى كه قصد بيت اللَّه را نمايد در واقع قصد خدا را نموده چنانچه مساجد بيوت اللَّه هستند و هر كسى كه به سوى مساجد رود در حقيقت به سوى خدا رفته است و نماز گذار مادامى كه در نماز است در مقابل خدا جلّ جلاله ايستاده و كسانى كه در عرفات وقوف مىكنند حقيقتا در مقابل خداى عزّ و جلّ واقف هستند و خداى متعال در آسمانها بقاع و امكنهاى دارد و كسى كه به يكى از اين بقاع عروج كند، به سوى حقّ تعالى عروج نموده و شاهد بر اين گفتار فرموده خداوند عزّ و جلّ است كه مىفرمايد: فرشتگان و روح به سوى خدا بالا مىروند.
د: خداوند در بيان قصه عيسى عليه السّلام مىفرمايد: بلكه او را خداوند به سوى خودش بالا برد.
ه: و نيز خداوند عزّ و جلّ مىفرمايد: به سوى خدا كلمه نيكوى توحيد بالا رود و عمل نيك خالص آن را بالا مىبرد.
[الدُّعَاءُ … يُخَفَّفُ]:
«عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ، قَالَ:
قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ عَلَيْهِ السَّلَامُ:
الدُّعَاءُ يَنْفَعُ الْمَيِّتَ؟
قَالَ: نَعَمْ، حَتَّى إِنَّهُ لَيَكُونُ فِي ضِيقٍ فَيُوَسَّعُ عَلَيْهِ، وَ يَكُونُ مَسْخُوطاً عَلَيْهِ فَيُرْضَى عَنْهُ.
قَالَ: قُلْتُ: فَيَعْلَمُ مَنْ دَعَا لَهُ؟
قَالَ: نَعَمْ،
قَالَ: قُلْتُ: فَإِنْ كَانَا نَاصِبِيَّيْنِ؟
قَالَ: فَقَالَ: يَنْفَعُهُمَا- وَ اللَّهِ- ذَاكَ يُخَفَّفُ عَنْهُمَا.»
اسحاق بن عمار میگوید:
به امام کاظم(ع) عرض کردم:
ـ آیا دعا برای مرده نفعی دارد؟
آری! اگر در تنگنا باشد، باعث گشایش در وضع او شود
و اگر [به دلیل اعمال و عقاید ناشایست] مورد غضب خدا گرفته،
وسیلة رضایت حق تعالی را از او فراهم کند.
آیا مرده میداند یا میفهمد چه کسی دعایش کرده است؟
آری!
اگر مرده از دشمنان علی بن ابی طالب(ع) باشد، دعا برایش تأثیر دارد؟
آری! به خدا قسم این دعا باعث سبک شدن حساب و آسان گرفتن بر او شود.
[تخفیف – ثمانیة]:
+ «ثمانیة»
مطلب مهمی در این حدیث است و آن اینکه با یاد معالم ربانی می توان تخفیف گرفت و تحمل آیات را برای خود سهل و ساده نمود.
+ «وَ الْمَلَكُ عَلى أَرْجائِها وَ يَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمانِيَةٌ»
وقتی میگیم با یاد معالم ربانی منظورمون همون معنای نور ولایتی است که از صاحبان نور یاد گرفتیم و در این عبارت و این کلمات که از این حدیث زیبا است:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّيِّبِينَ» یعنی حول و قوة فقط به دست ذات اقدس الهی است و راه رسیدن به آرامش، صلی از معالم ربانی منا اهل البیت ع و کسب علوم آل محمد ع از این طریق است و استعمال این علوم در دل شرایط خود تولید نور اعمال صالحی می کند که برای ما و اطرافیانمان آرامبخش است.
+ «أركان العرش و حملته»
مشتقات ریشۀ «خفف» در آیات قرآن:
أُولئِكَ الَّذينَ اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ (86)
خالِدينَ فيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (162)
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصاصُ فِي الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخيهِ شَيْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسانٍ ذلِكَ تَخْفيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَليمٌ (178)
خالِدينَ فيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (88)
يُريدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ وَ خُلِقَ الْإِنْسانُ ضَعيفاً (28)
وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازينُهُ فَأُولئِكَ الَّذينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ بِما كانُوا بِآياتِنا يَظْلِمُونَ (9)
هُوَ الَّذي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها لِيَسْكُنَ إِلَيْها فَلَمَّا تَغَشَّاها حَمَلَتْ حَمْلاً خَفيفاً فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُما لَئِنْ آتَيْتَنا صالِحاً لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرينَ (189)
الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَ عَلِمَ أَنَّ فيكُمْ ضَعْفاً فَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ صابِرَةٌ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُوا أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرينَ (66)
انْفِرُوا خِفافاً وَ ثِقالاً وَ جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (41)
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَناً وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُيُوتاً تَسْتَخِفُّونَها يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَ يَوْمَ إِقامَتِكُمْ وَ مِنْ أَصْوافِها وَ أَوْبارِها وَ أَشْعارِها أَثاثاً وَ مَتاعاً إِلى حينٍ (80)
وَ إِذا رَأَى الَّذينَ ظَلَمُوا الْعَذابَ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (85)
وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازينُهُ فَأُولئِكَ الَّذينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ في جَهَنَّمَ خالِدُونَ (103)
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذينَ لا يُوقِنُونَ (60)
وَ الَّذينَ كَفَرُوا لَهُمْ نارُ جَهَنَّمَ لا يُقْضى عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا وَ لا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ مِنْ عَذابِها كَذلِكَ نَجْزي كُلَّ كَفُورٍ (36)
وَ قالَ الَّذينَ فِي النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْماً مِنَ الْعَذابِ (49)
فَاسْتَخَفَ قَوْمَهُ فَأَطاعُوهُ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقينَ (54)
وَ أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوازينُهُ (8)