قلب، روشن به نور آسمانی خود! وَ الْأَرْضِ ذاتِ الصَّدْعِ! فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ!

امام علی علیه السلام:
عَنْ أَبِي خَالِدٍ الْكَابُلِيِّ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ:
دَخَلَ الْحَارِثُ الْهَمْدَانِيُّ عَلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيٍّ ع فِي نَفَرٍ مِنَ الشِّيعَةِ وَ كُنْتُ فِيهِمْ
فَجَعَلَ الْحَارِثُ يَتَّئِدُ فِي مِشْيَتِهِ وَ يَخْبِطُ الْأَرْضَ بِمِحْجَنِهِ وَ كَانَ مَرِيضاً
فَأَقْبَلَ عَلَيْهِ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع وَ كَانَتْ لَهُ مِنْهُ مَنْزِلَةٌ
فَقَالَ كَيْفَ تَجِدُكَ يَا حَارِثُ
فَقَالَ نَالَ الدَّهْرُ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ مِنِّي وَ زَادَنِي أَوْباً غَلِيلًا اخْتِصَامُ أَصْحَابِكَ بِبَابِكَ
قَالَ
وَ فِيمَ خُصُومَتُهُمْ
قَالَ فِيكَ وَ فِي الثَّلَاثَةِ مِنْ قَبْلِكَ
فَمِنْ مُفْرِطٍ مِنْهُمْ غَالٍ وَ مُقْتَصِدٍ تَالٍ وَ مِنْ مُتَرَدِّدٍ مُرْتَابٍ لَا يَدْرِي أَ يُقْدِمُ أَمْ يُحْجِمُ
فَقَالَ
حَسْبُكَ يَا أَخَا هَمْدَانَ أَلَا إِنَّ خَيْرَ شِيعَتِي النَّمَطُ الْأَوْسَطُ إِلَيْهِمْ يَرْجِعُ الْغَالِي وَ بِهِمْ يَلْحَقُ التَّالِي
فَقَالَ لَهُ الْحَارِثُ
لَوْ كَشَفْتَ فِدَاكَ أَبِي وَ أُمِّي الرَّيْنَ عَنْ قُلُوبِنَا وَ جَعَلْتَنَا فِي ذَلِكَ عَلَى بَصِيرَةٍ مِنْ أَمْرِنَا
قَالَ قَدْكَ‏ فَإِنَّكَ امْرُؤٌ مَلْبُوسٌ عَلَيْكَ
إِنَّ دِينَ اللَّهِ لَا يُعْرَفُ بِالرِّجَالِ بَلْ بِآيَةِ الْحَقِّ فَاعْرِفِ الْحَقَّ تَعْرِفْ أَهْلَهُ
يَا حَارِثُ إِنَّ الْحَقَّ أَحْسَنُ الْحَدِيثِ وَ الصَّادِعَ بِهِ مُجَاهِدٌ
وَ بِالْحَقِّ أُخْبِرُكَ فَأَرْعِنِي سَمْعَكَ ثُمَّ خَبِّرْ بِهِ مَنْ كَانَتْ لَهُ حَصَانَةٌ مِنْ أَصْحَابِكَ
أَلَا إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ وَ أَخُو رَسُولِهِ وَ صَدِيقُهُ الْأَوَّلُ قَدْ صَدَّقْتُهُ وَ آدَمُ بَيْنَ الرُّوحِ وَ الْجَسَدِ
ثُمَّ إِنِّي صَدِيقُهُ الْأَوَّلُ فِي أُمَّتِكُمْ حَقّاً فَنَحْنُ الْأَوَّلُونَ وَ نَحْنُ الْآخِرُونَ وَ نَحْنُ خَاصَّتُهُ يَا حَارِثُ وَ خَالِصَتُهُ وَ أَنَا صَفْوُهُ وَ وَصِيُّهُ وَ وَلِيُّهُ وَ صَاحِبُ نَجْوَاهُ وَ سِرِّهِ
أُوتِيتُ فَهْمَ الْكِتَابِ وَ فَصْلَ الْخِطَابِ وَ عِلْمَ الْقُرُونِ وَ الْأَسْبَابِ وَ اسْتُودِعْتُ أَلْفَ مِفْتَاحٍ يَفْتَحُ كُلُّ مِفْتَاحٍ أَلْفَ بَابٍ يُفْضِي كُلُّ بَابٍ إِلَى أَلْفِ عَهْدٍ وَ أُيِّدْتُ وَ اتُّخِذْتُ وَ أُمْدِدْتُ بِلَيْلَةِ الْقَدْرِ نَفْلًا وَ إِنَّ ذَلِكَ لَيَجْرِي لِي وَ لِمَنْ تَحَفَّظَ مِنْ ذُرِّيَّتِي مَا جَرَى اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ حَتَّى يَرِثَ اللَّهُ الْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَيْهَا
وَ أُبَشِّرُكَ يَا حَارِثُ لَتَعْرِفُنِي عِنْدَ الْمَمَاتِ وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْحَوْضِ وَ عِنْدَ الْمُقَاسَمَةِ
قَالَ الْحَارِثُ وَ مَا الْمُقَاسَمَةُ قَالَ مُقَاسَمَةُ النَّارِ أُقَاسِمُهَا قِسْمَةً صَحِيحَةً أَقُولُ هَذَا وَلِيِّي فَاتْرُكِيهِ وَ هَذَا عَدُوِّي فَخُذِيهِ
ثُمَّ أَخَذَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع بِيَدِ الْحَارِثِ- فَقَالَ يَا حَارِثُ أَخَذْتُ بِيَدِكَ كَمَا أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ ص بِيَدِي فَقَالَ لِي وَ قَدْ شَكَوْتُ إِلَيْهِ حَسَدَ قُرَيْشٍ وَ الْمُنَافِقِينَ لِي إِنَّهُ إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ أَخَذْتُ بِحَبْلِ اللَّهِ وَ بِحُجْزَتِهِ يَعْنِي عِصْمَتَهُ مِنْ ذِي الْعَرْشِ تَعَالَى وَ أَخَذْتَ أَنْتَ يَا عَلِيُّ بِحُجْزَتِي وَ أَخَذَ ذُرِّيَّتُكَ بِحُجْزَتِكَ وَ أَخَذَ شِيعَتُكُمْ بِحُجَزِكُمْ فَمَا ذَا يَصْنَعُ اللَّهُ بِنَبِيِّهِ وَ مَا يَصْنَعُ نَبِيُّهُ بِوَصِيِّهِ
خُذْهَا إِلَيْكَ يَا حَارِثُ قَصِيرَةٌ مِنْ طَوِيلَةٍ
أَنْتَ مَعَ مَنْ أَحْبَبْتَ وَ لَكَ مَا اكْتَسَبْتَ يَقُولُهَا ثَلَاثاً
فَقَامَ الْحَارِثُ يَجُرُّ رِدَاءَهُ وَ يَقُولُ مَا أُبَالِي بَعْدَهَا مَتَى لَقِيتُ الْمَوْتَ أَوْ لَقِيَنِي
قَالَ جَمِيلُ بْنُ صَالِحٍ وَ أَنْشَدَنِي أَبُو هَاشِمٍ السَّيِّدُ الْحِمْيَرِيُّ رَحِمَهُ اللَّهُ فِيمَا تَضَمَّنَهُ هَذَا الْخَبَرُ

کتاب كنز الفوائد:
از ابن نباته روايت شده كه گفت
حارث همدانى وارد خدمت امير المؤمنين عليه السّلام شد با چند نفر از شيعيان
من نيز با حارث بودم
حارث در راه رفتن خود خم و راست ميشد و با عصاى كج خود بزمين ميكوبيد چون مريض بود.
حارث در نزد على مقام و منزلتى داشت
امير المؤمنين باو توجه نموده فرمود
حارث حالت چطور است.
جواب داد روزگار مرا فرسوده كرده
و ناراحتى و درد مرا افزون نموده اين خصومت و اظهار نظرهاى مخالف اصحابت.
فرمود در چه مورد
عرضكرد در مورد مقام شما و گرفتارى كه از اين راه پيش آمده.
يك دسته افراط ميكنند و غالى هستند
گروهى نيز دشمن و نابكارند
و يك دسته هم در شك و ترديد بسر مى‏ برند
نمى‏ دانند روى آورند يا برگردند.
فرمود
برادر همدانى كافى است.
بهترين شيعيان و پيروان من ميانه‏‌روها هستند
زيادرو بايد بسوى آنها برگردند
و عقب مانده‏‌ها نيز خود را بآنها برسانند
عرضكرد فدايت شوم توضيح بيشترى بدهيد تا شك و ترديد از دل ما برود و ما را داراى بصيرت نمائى
فرمود
متوجه باش تو آدمى هستى كه امر بر تو مشتبه شده
دين خدا بوسيله اشخاص تشخيص داده نمى‌‏شود بايد دليل واقعى باشد.
وقتى حق را تشخيص دادى اهل حق را نيز خواهى شناخت.
[وقتی زبان نور ولایت رو با قلبت بفهمی، حالا میتونی اهل نور ولایت رو بشناسی]
اى حارث! بهترين سخن حق است و كسى كه آشكارا بگويد مجاهد است
من يك واقعيت را برايت توضيح ميدهم درست گوش كن بعد بدوستان خود كه شايسته هستند اطلاع بده.
بدان من بندۀ خدا و برادر پيامبر و صديق اول هستم كه او را تصديق كردم وقتى آدم بين روح و جسد بود. آنگاه من صديق اول در ميان امت شما بودم واقعا پس ما اول و آخريم جز اينكه من داراى امتيازى مخصوص هستم اى حارث من برگزيده و وابسته مخصوص و وصى و ولى و صاحب سر و نجواى پيغمبرم بمن فهم كتاب و فصل خطاب و علم قرآن و اسباب داده شده در اختيار من هزار كليد نهاده هر كليدى هزار درب را باز ميكند هر دربى بر يك مليون پيمان ميرسد مرا تائيد كرده- يا مدد كرده باضافه آن با شب قدر و اين جريان براى من و ذريه‏ ام كه حافظ مقام امامت باشند خواهد بود تا خداوند وارث زمين و هر چه در آن است شود (تا قيامت).
حارث! قسم بآن كس كه دانه را شكافت و انسان را آفريد بتو مژده ميدهم كه
دوست و دشمنم مرا در چند جا خواهند ديد.
هنگام مرگ. صراط. موقع تقسيم كردن.
پرسيد تقسيم كردن چه چيز؟
فرمود تقسيم نمودن براى آتش بطور صحيح.
ميگويم اين دوست من است و اين شخص دشمن من است.
سپس امير المؤمنين عليه السّلام دست حارث را گرفت و فرمود حارث دست تو را گرفتم همان طورى كه پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم دست مرا گرفت من شكايت از حسادت قريش و منافقين كرده بودم. فرمود روز قيامت من چنگ بلطف خدا ميزنم و تو چنگ بدامن من و ذريه تو چنگ بدامن تو ميزنند و شيعيانت چنگ بدامن آنها مى‏زنند
خداوند با پيامبرش چه خواهد كرد؟
پيامبر با وصى خود چه خواهد كرد.
وصى او با خاندان و شيعه خود چه خواهد كرد.
حارث اين مختصر را از جريانى بزرگ بگوش سپار
تو محشور خواهى شد با كسى كه او را دوست ميدارى
و هر چه انجام داده‏ اى نتيجه‏ اش را خواهى برد
اين حرف را سه مرتبه تكرار كرد.
حارث از جاى حركت كرد
از شادى رداى خود را مى ‏كشيد
گفت ديگر باكى ندارم قسم بخدا بعد از اين چه بملاقات مرگ روم و چه مرگ بملاقاتم بيايد.