[جفت – انصاف]:
در مقالۀ «جفت – زوج – قرین و …» گفته شد که اهل یقین باید با معالم ربانی خود جفت شوند تا … حالا در این مقالۀ انصاف میگوییم، این دو لنگه که با هم زوج، و یک جفت می‌شوند باید هر دو منصف باشند! یعنی نصف کار نقش خدای مهربان است که همانا رساندن علم است و نصف دوم کار عمل به این علم است که نقش بنده است، یعنی انصاف اهل نور یقین در اینکه با یاد معالم ربانی دل از گناه بکند و انصاف صاحبان نور که همان ظهور علم و آشکار کردن علم و اخراج و ذبح علم است، که به قلب این اهل یقین، نور علم ولایت را بتاباند و برساند، لذا انصاف رو در کتاب لغت اینجوری معنا می کنن:
«أحد جزئى الشي‏ء»
انگاری نصف کار با زوج است و نصف کار با زوجة!
«كلّ شي‏ء بلغ نصفه قيل نصفه ينصفه»
هر کدوم در نیمه وظائف و مسوولیت خودشون باید منصف باشن!
یعنی این نصف کارشون رو در حد کمال انجام بدن!
نیمه کار اهل یقین، یاد معالم ربانی است یعنی بکار بستن این اندیشه که، مقصر در حوادث صددرصد خود مائیم! و نیمه کار صاحب نور برای این اهل یقین منصف، دادن نور علم و حکمت به قلب سلیم و راضی او می‌باشد! این دو نیمه هر کدام خودش باید نیمه کاملی باشد تا حاصلش تولید نور آرامش نماید و هر کدام نقصی داشته باشد محصول ناقص خواهد بود ! از طرف خدای مهربان که نقصی نیست و این بندۀ اهل یقین است که باید چوب خط اعتقادی خود را تا نقطۀ اُپتیمم خود یعنی به نسبت درجات خودش، صددرصد کامل نماید و اصلا محیط را منشاء نا آرامی خویش نداند.
به این میگن انصاف اهل یقین! میگن اهل یقین منصف!
«الإنصاف في المعاملة، كأنّها الرضا بالنصف»
حالت رضای اهل یقین همان حالت انصاف اوست یعنی به نصف خود راضی است، به نور خود راضی است، به تقدیر خود راضی است و سعی میکند به این میزان که از او رضایت به تقدیر و انجام وظیفه میخواهند عامل باشد.
[مثال زیبا برای فهم واژه «انصاف»]:
«و أنصفت الرجل إنصافا: عاملته بالعدل و القسط.
و الاسم النصفة، لأنّك أعطيته من الحقّ ما تستحقّه لنفسك.»
«النصف: أحد جزئى الكمال»:
مثلا یه خونه رو در نظر بگیر که نیاز به آب داره! اداره آب میگه لوله کشی داخل ساختمان با خودت و کاملا همه جاهایی که لازم داری لوله کشی کن و سر لوله رو بیار جلوی در و منتظر باش این نصف کار مربوط به مشترک! شرکت آب هم از لوله‌های اصلی و فرعی خودش یه انشعاب با کنتور آماده، دم در منتظره که جنابعالی نیمه کار مربوط به خودتو انجام بدی و بیای سر قرار «اسماعیل صادق الوعد»! به محض اینکه تو نیمه کارتو انجام میدی و میای سر قرار که اتصال برقرار بشه، می‌بینی که سالهاست نور منتظر تشریف فرمایی جنابعالی است که حالا میای، حالا میای! پس کی میای؟ چرا اینقدر دیر؟! … بالاخره وقتی منصف شدی یعنی نصفه مربوط به خودتو خوب انجام دادی یعنی خوب به نور علمت عامل شدی، هم کفو تقدیراتت، راضی شدی، حالا وصل به آب شهر میشی و تمام خونه از آب بهره مند میشه ، آشپزخانه و دستشویی و حمام و … حالا از این خونه که صاحب خونه با انصافی داره، میشه لذت برد و گرنه خونۀ بی‌آب، مفت هم بدرد نمی‌خوره! این مثال برای توصیف واژه نصف و انصاف است که بدانیم ما باید نصفه و نیمه وظیفه مربوط به خودمونو متناسب به نصفۀ مربوط به خدای مهربان که همان تقدیراتمان است، را به نحو احسن اجرا کنیم و بیاییم پای قرار، اونوقت اگه بر فرض مثال، خدای مهربان نیومد، ادعای ید الله مغلولة بنماییم و بگوییم ما برای مشورت و مشارکت با آل محمد ع تا پای کار اومدیم، اما از اونها چون خبری نبود، اولا فهمیدیم که اعوذ بالله خدایی نیست، یا اگه هست، ربوبیتی نداره، ثانیا پس ما فهمیدیم خدا ما را به حال خودمون واگذار کرده هر جوری می فهمیم و دوست داریم خودمونو آروم کنیم! اما واقعیت اینه که وقتی منصفانه، یعنی با رضایت به تقدیرات، بیای پای قرار، از اینکه می بینی عمری نورتو منتظر نگه داشته ای و اونو معطل خودت کرده ای «بئر معطلة» خودت خجالت میشکی که چجوری این همه برای اومدن تو صبر کرده اند و از اون طرف، هیچ گیری نیست! هر چه هست ماییم که منصف و راضی نیستیم!
پس بیا از حالا به بعد با حوادث منصفانه روبرو شویم، ببینیم چی گیرمون میاد، وقتی منصفانه برخورد کنیم، نجات خواهیم یافت.
اهل یقین می دانند که نصف کاری که با اونهاست، قسمت عملی کار هست!
نیمه علمی کار در توان اونها نیست و این علم رو صاحبان نور در ملکوت قلب باید عنایت بفرمایند که محبت می نمایند، لذا نیمه علم، همیشه آماده و حی و حاضر است! کافی است نیمه عمل در وظیفه خود کم نگذارد و صددرصد حوادث را به عیب خود ربط دهد و راضی به تقدیر باشد و کلا از گناه و تمنا مایوس گردد، آنگاه خواهد دید که این پیوند و مقارنه و ازدواج مبارک براحتی صورت می پذیرد.
و ضمنا اهل یقین خوب می دانند که نیمه علم، مربوط به آنها و کار آنها نیست و نور علم به درون قلبشان می تابد و این قبض و بسط قلبی کار خودشان نیست که آل محمد ع را همیشه حی و ناظر و حاضر بر اعمال و رفتار و افکار و اقوال خود می داند و می بیند و این رویت نور، همان فهم قبض و بسط و همان مبحث کلمة الله و امر الله است.
علم اهل یقین مقتبس از معالم ربانی صاحبان نور است و خودشان مولد علم نیستند.
«انْتَصَف‏ سَهْمُهُ فى الصّيد: سهم او تا ميزان نيمى از شكار رسيد.»:
سهم ما در تولید آرامش چیست؟
و سهم خدای مهربان در تولید آرامش چیست؟
سهم خدای مهربان دادن علم و آشکار کردن علم است و سهم ما عمل نمودن به این علم است و هر طرف سهمش را باید به حد نصاب برساند یعنی اهل یقین هر وقت صد در صد حوادث را آثار عیب خود بدانند نیمه وظائف سهم خویش را بدرستی انجام داده اند ، این میشه انصاف!
«انصاف» نام زیبای معالم ربانی صاحبان نور و آیات محکم موید اندیشه آنهاست که اهل یقین در دل شرایط تقدیرات خود با استعمال اندیشه این صاحبان نور از معنی نام انصاف بهره‌مند می‌شوند!
انگاری اهل یقین در هر حالی – «خشم و خشنودی» – رعایت انصاف را می کند و حوادث را به عیب خود ربط داده و بر سر نمودار فریاد نمی زند و میگوید آثار عیب خودم هست، چرا باید اونو مقصر بدونم و بهش بی احترامی کنم ! به این میگن با انصاف!
در واقع هنگام‏ خوشنودى و غضب، انصاف خود را از دست نمی دهد و حق را فراموش نمی كند .
در یکی از این ترجمه ها اینجوری اومده:
«و براى خشنود و خشمگين شدن به خودش بيشتر سخت بگيرد.»
به خودش بیشتر سخت می گیرد، کم است و کافی نیست!
درستش اینه: فقط به خودش سخت می گیرد و اصلا به نمودارها کاری ندارد و آنها را ذره ای عامل ناراحتی و غضب خویش ندانسته و منشا نا آرامی خود را فقط عیب حسد خود می داند و لذا با انصاف است و چون می داند علت و ریشه ناراحتی او فقط عیب حسد خود اوست و به دیگران ربطی ندارد، لذا با انصاف است و آنها را منشا ناآرامی خود نداسته و به آنها کوچکترین بی احترامی نمی نماید. در واقع اینجا نباید درصدبندی شود که چند درصد تقصیر اونه و چند درصد تقصیر منه؟!
اهل یقین می دانند که صد در صد نا آرمی قلبی آنها تقصیر عیب حسد خودشان است و به محیط ربطی ندارد ولی بقیه به یک درصدی که هر کدام چقدر انصاف به خرج بدهند، یه درصدی رو به گردن می گیرند اما بیشتر تقصیر رو میندازن گردن عوامل بیرونی و میگن مثلا منم ده درصد مقصرم اما نود درصد اون تقصیر داره !!! این جواب در اندیشه آل محمد ع مردود است و شخص نا آرام باید قبول نماید که صد در صد ریشه نا آرامی در او عیب خود اوست نه عوامل بیرونی و تنها این اندیشه است که صلح جهانی را در بر خواهد داشت و بی‌انصافی است که ولو یک درصد تقصیر را به گردن عوامل بیرونی بیندازیم.
واژه «انصاف» مفاهیم زیبایی دارد.
یک فروشنده یک کالایی که قیمت واقعیش صد تومان است را اگر صد تومان بفروشد میگوییم چه آدم با انصافی ! واقعا قیمتش همینه و اگه دویست تومان بفروشه میگوییم چه فروشنده بی انصافی! صد تومان بیشتر نمی ارزه ولی این بی انصاف دو برابر می فروشه!
«أنصفت الرجل إنصافا: عاملته بالعدل و القسط»
پس در آیات و تقدیراتمان، ما داریم معامله می کنیم و این معامله باید با انصاف باشد یعنی عادلانه باشد با قسط باشد با میزان باشد و با حساب و کتاب و دقیق باشد.
در واقع باید با یاد معالم ربانی باشد تا بشه بهش بگیم این معامله با انصاف صورت گرفت که نتیجه اش حتما تولید نور آرامش است.
برخورد منصفانه در ورکلایفها رو بهش دقت کنیم.
با انصاف برخورد کردن با دیگران چه در خوشحالی و چه در ناراحتی فرقی نمیکنه همه اش اینه که باید با یاد معالم ربانی با مشکلات روبرو شویم، اینجوری با انصاف هستیم!
وقتی به عوامل بیرونی فحش میدی به خودت بگو: ای بی‌انصاف! چرا اونو مقصر میدونی؟
تو که خودت میدونی حسدت و بخلت و کبرت و عیوب خودت منشا نا آرامی توست و به اون ربطی نداره حتی بعضا یکی بدون عوامل بیرونی (بلا معارض)، خودبخود به خودش هم گیر میده، اینجاست که معلوم میشه منشا نا آرمی عیب خودته پس با انصاف باش و با حق جلو برو و عدالت رو رعایت کن و گر چه به ضررت باشه اما بگو این حقیقت که میگه حوادث آثار عیب خود ماست و محیط مبدا و منشا نا آرمی ما نمیتونه باشه این مطلب درستی است که ما مکرر در دل شرایط بهش عمل کردیم و نتیجه گرفتیم لذا این میشه با انصاف بودن!
پس رعایت حق و عدالت در دل شرایط نا آرامی میشه انصاف:
«فالإنصاف عبارة عن رعاية العدالة و المساواة بين شخصين في تأدية مالهما من الحقوق، فيكون من مصاديق الأصل.»
«إِنْصَاف‏ در معامله يعنى به عدالت داد و ستد كردن»
الإنصاف في المعاملة، كأنّها الرضا بالنصف.
و النصف: الانصاف أيضا.
و نصف النهار ينصف: انتصف.
أنصفت الرجل إنصافا: عاملته بالعدل و القسط.
و الاسم النصفة، لأنّك أعطيته من الحقّ ما تستحقّه لنفسك.
و تناصف القوم: أنصف بعضهم بعضا.
و امرأة نصف بفتحتين: كهلة، و نساء أنصاف.
[انصاف – حقّ]:
«با انصاف» + «حق الطیب»
و الْإِنْصَافُ‏ في المُعامَلة: العدالةُ، و ذلك أن لا يأخُذَ من صاحبه من المنافع إِلَّا مثْلَ ما يعطيه، و لا يُنِيلُهُ من المَضارِّ إلَّا مثْلَ ما يَنالُهُ منه، و استُعْمِل‏ النَّصَفَةُ في الخدمة، فقيل للخادم: نَاصِفٌ‏، و جمعه: نُصُفٌ‏، و هو أن يعطي صاحبَه ما عليه بإِزاء ما يأخذ من النَّفع.
و الِانْتِصَافُ‏ و الِاسْتِنْصَافُ‏: طَلَبُ النَّصَفَةِ.
إِنْصَاف‏ در معامله يعنى به عدالت داد و ستد كردن بطوريكه در سود و زيان برابر خريدار بهره‏‌مند شود (به نسبتى سود ببرد كه در خريدن جنس از ديگرى سود داده است يا زيان برابر).
نَصَفَة در خدمتگزارى بكار ميرود.
ناصف، خدمتگزار جمعش- نُصُف‏ زيرا در برابر سودى كه از هم نشين خود ميبرد سود ميرساند.
انْتِصَاف‏ و اسْتِنْصَاف‏ مطالبه كار و خدمت.
أَنْصَفَ‏ إنْصَافاً [نصف‏] الرجُلُ: آن مرد عادل شد،
– فلاناً: به فلانى خدمت كرد،
– الخَصْمَينِ: با عدالت ميان آن دو قضاوت و رفتار كرد،
– من فلانٍ: از فلانى حق خود را گرفت،
– الشّي‏ءُ: به نيمى از آن چيز رسيد،
– المُسَافِرُ: در نيمۀ روز سفر كرد،
– المَاءُ الإنَاءَ: آب به نيمۀ ظرف رسيد،
– الشّي‏ءَ: نيمى از آن چيز را گرفت‏.
و أَنْصَفْتُ‏ الرجل‏ إِنْصَافاً: عاملته بالعدل و القسط،
و الاسم‏ النَّصَفُ‏ و النَّصَفَةُ محركتين لأنك أعطيته من الحق كما تستحقه لنفسك.