امام علی علیه السلام:
عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ:
خَطَبَ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ بِالْمَدِينَةِ فَحَمِدَ اَللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ وَ صَلَّى عَلَى اَلنَّبِيِّ وَ آلِهِ ثُمَّ قَالَ
أَمَّا بَعْدُ
فَإِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يَقْصِمْ جَبَّارِي دَهْرٍ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ تَمْهِيلٍ وَ رَخَاءٍ
وَ لَمْ يَجْبُرْ كَسْرَ عَظْمٍ مِنَ اَلْأُمَمِ إِلاَّ بَعْدَ أَزْلٍ وَ بَلاَءٍ
أَيُّهَا اَلنَّاسُ
فِي دُونِ مَا اِسْتَقْبَلْتُمْ مِنْ عَطَبٍ وَ اِسْتَدْبَرْتُمْ مِنْ خَطْبٍ مُعْتَبَرٌ
وَ مَا كُلُّ ذِي قَلْبٍ بِلَبِيبٍ
وَ لاَ كُلُّ ذِي سَمْعٍ بِسَمِيعٍ
وَ لاَ كُلُّ ذِي نَاظِرِ عَيْنٍ بِبَصِيرٍ
عِبَادَ اَللَّهِ
أَحْسِنُوا فِيمَا يَعْنِيكُمُ اَلنَّظَرُ فِيهِ ثُمَّ اُنْظُرُوا إِلَى عَرَصَاتِ مَنْ قَدْ أَقَادَهُ اَللَّهُ بِعِلْمِهِ كَانُوا عَلَى سُنَّةٍ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ أَهْلَ «جَنّٰاتٍ وَ عُيُونٍ `وَ زُرُوعٍ وَ مَقٰامٍ كَرِيمٍ»
ثُمَّ اُنْظُرُوا بِمَا خَتَمَ اَللَّهُ لَهُمْ بَعْدَ اَلنَّضْرَةِ وَ اَلسُّرُورِ وَ اَلْأَمْرِ وَ اَلنَّهْيِ
وَ لِمَنْ صَبَرَ مِنْكُمُ اَلْعَاقِبَةُ فِي اَلْجِنَانِ وَ اَللَّهِ مُخَلَّدُونَ «وَ لِلّٰهِ عٰاقِبَةُ اَلْأُمُورِ» 
فَيَا عَجَباً وَ مَا لِي لاَ أَعْجَبُ مِنْ خَطَإِ هَذِهِ اَلْفِرَقِ عَلَى اِخْتِلاَفِ حُجَجِهَا فِي دِينِهَا
لاَ يَقْتَصُّونَ أَثَرَ نَبِيٍّ وَ لاَ يَقْتَدُونَ بِعَمَلِ وَصِيٍّ
وَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِغَيْبٍ وَ لاَ يَعْفُونَ عَنْ عَيْبٍ
اَلْمَعْرُوفُ فِيهِمْ مَا عَرَفُوا
وَ اَلْمُنْكَرُ عِنْدَهُمْ مَا أَنْكَرُوا
وَ كُلُّ اِمْرِئٍ مِنْهُمْ إِمَامُ نَفْسِهِ
آخِذٌ مِنْهَا فِيمَا يَرَى بِعُرًى وَثِيقَاتٍ وَ أَسْبَابٍ مُحْكَمَاتٍ فَلاَ يَزَالُونَ بِجَوْرٍ وَ لَنْ يَزْدَادُوا إِلاَّ خَطَأً لاَ يَنَالُونَ تَقَرُّباً وَ لَنْ يَزْدَادُوا إِلاَّ بُعْداً مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أُنْسُ بَعْضِهِمْ بِبَعْضٍ وَ تَصْدِيقُ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ كُلُّ ذَلِكَ وَحْشَةً مِمَّا وَرَّثَ اَلنَّبِيُّ اَلْأُمِّيُّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ نُفُوراً مِمَّا أَدَّى إِلَيْهِمْ مِنْ أَخْبَارِ فَاطِرِ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضِ أَهْلُ حَسَرَاتٍ وَ كُهُوفُ شُبُهَاتٍ وَ أَهْلُ عَشَوَاتٍ وَ ضَلاَلَةٍ وَ رِيبَةٍ مَنْ وَكَلَهُ اَللَّهُ إِلَى نَفْسِهِ وَ رَأْيِهِ فَهُوَ مَأْمُونٌ عِنْدَ مَنْ يَجْهَلُهُ غَيْرُ اَلْمُتَّهَمِ عِنْدَ مَنْ لاَ يَعْرِفُهُ فَمَا أَشْبَهَ هَؤُلاَءِ بِأَنْعَامٍ قَدْ غَابَ عَنْهَا رِعَاؤُهَا
وَ وَا أَسَفَى مِنْ فَعَلاَتِ شِيعَتِي مِنْ بَعْدِ قُرْبِ مَوَدَّتِهَا اَلْيَوْمَ
كَيْفَ يَسْتَذِلُّ بَعْدِي بَعْضُهَا بَعْضاً
وَ كَيْفَ يَقْتُلُ بَعْضُهَا بَعْضاً
اَلْمُتَشَتِّتَةِ غَداً عَنِ اَلْأَصْلِ اَلنَّازِلَةِ بِالْفَرْعِ
اَلْمُؤَمِّلَةِ اَلْفَتْحَ مِنْ غَيْرِ جِهَتِهِ
كُلُّ حِزْبٍ مِنْهُمْ آخِذٌ مِنْهُ بِغُصْنٍ أَيْنَمَا مَالَ اَلْغُصْنُ مَالَ مَعَهُ
مَعَ أَنَّ اَللَّهَ وَ لَهُ اَلْحَمْدُ سَيَجْمَعُ هَؤُلاَءِ لِشَرِّ يَوْمٍ لِبَنِي أُمَيَّةَ
كَمَا يَجْمَعُ قَزَعَ اَلْخَرِيفِ يُؤَلِّفُ اَللَّهُ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَجْعَلُهُمْ رُكَاماً كَرُكَامِ اَلسَّحَابِ
ثُمَّ يَفْتَحُ لَهُمْ أَبْوَاباً يَسِيلُونَ مِنْ مُسْتَثَارِهِمْ كَسَيْلِ اَلْجَنَّتَيْنِ سَيْلَ اَلْعَرِمِ حَيْثُ بَعَثَ عَلَيْهِ قَارَةً فَلَمْ يَثْبُتْ عَلَيْهِ أَكَمَةٌ وَ لَمْ يَرُدَّ سَنَنَهُ رَصُّ طَوْدٍ يُذَعْذِعُهُمُ اَللَّهُ فِي بُطُونِ أَوْدِيَةٍ ثُمَّ يَسْلُكُهُمْ «يَنٰابِيعَ فِي اَلْأَرْضِ» 
يَأْخُذُ بِهِمْ مِنْ قَوْمٍ حُقُوقَ قَوْمٍ
وَ يُمَكِّنُ بِهِمْ قَوْماً فِي دِيَارِ قَوْمٍ تَشْرِيداً لِبَنِي أُمَيَّةَ وَ لِكَيْلاَ يَغْتَصِبُوا مَا غَصَبُوا يُضَعْضِعُ اَللَّهُ بِهِمْ رُكْناً وَ يَنْقُضُ بِهِمْ طَيَّ اَلْجَنَادِلِ مِنْ إِرَمَ وَ يَمْلَأُ مِنْهُمْ بُطْنَانَ اَلزَّيْتُونِ
فَوَ اَلَّذِي فَلَقَ اَلْحَبَّةَ وَ بَرَأَ اَلنَّسَمَةَ لَيَكُونَنَّ ذَلِكَ وَ كَأَنِّي أَسْمَعُ صَهِيلَ خَيْلِهِمْ وَ طَمْطَمَةَ رِجَالِهِمْ
وَ اَيْمُ اَللَّهِ لَيَذُوبَنَّ مَا فِي أَيْدِيهِمْ بَعْدَ اَلْعُلُوِّ وَ اَلتَّمْكِينِ فِي اَلْبِلاَدِ كَمَا تَذُوبُ اَلْأَلْيَةُ عَلَى اَلنَّارِ
مَنْ مَاتَ مِنْهُمْ مَاتَ ضَالاًّ
وَ إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ يُفْضِي مِنْهُمْ مَنْ دَرَجَ
وَ يَتُوبُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى مَنْ تَابَ
وَ لَعَلَّ اَللَّهَ يَجْمَعُ شِيعَتِي بَعْدَ اَلتَّشَتُّتِ لِشَرِّ يَوْمٍ لِهَؤُلاَءِ
وَ لَيْسَ لِأَحَدٍ عَلَى اَللَّهِ عَزَّ ذِكْرُهُ اَلْخِيَرَةُ بَلْ لِلَّهِ اَلْخِيَرَةُ وَ اَلْأَمْرُ جَمِيعاً
أَيُّهَا اَلنَّاسُ
إِنَّ اَلْمُنْتَحِلِينَ لِلْإِمَامَةِ مِنْ غَيْرِ أَهْلِهَا كَثِيرٌ
وَ لَوْ لَمْ تَتَخَاذَلُوا عَنْ مُرِّ اَلْحَقِّ وَ لَمْ تَهِنُوا عَنْ تَوْهِينِ اَلْبَاطِلِ لَمْ يَتَشَجَّعْ عَلَيْكُمْ مَنْ لَيْسَ مِثْلَكُمْ وَ لَمْ يَقْوَ مَنْ قَوِيَ عَلَيْكُمْ وَ عَلَى هَضْمِ اَلطَّاعَةِ وَ إِزْوَائِهَا عَنْ أَهْلِهَا
لَكِنْ تِهْتُمْ كَمَا تَاهَتْ بَنُو إِسْرَائِيلَ عَلَى عَهْدِ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ
وَ لَعَمْرِي لَيُضَاعَفَنَّ عَلَيْكُمُ اَلتِّيهُ مِنْ بَعْدِي أَضْعَافَ مَا تَاهَتْ بَنُو إِسْرَائِيلَ
وَ لَعَمْرِي أَنْ لَوْ قَدِ اِسْتَكْمَلْتُمْ مِنْ بَعْدِي مُدَّةَ سُلْطَانِ بَنِي أُمَيَّةَ
لَقَدِ اِجْتَمَعْتُمْ عَلَى اَلسُّلْطَانِ اَلدَّاعِي إِلَى اَلضَّلاَلَةِ
وَ أَحْيَيْتُمُ اَلْبَاطِلَ
وَ خَلَّفْتُمُ اَلْحَقَّ وَرَاءَ ظُهُورِكُمْ
وَ قَطَعْتُمُ اَلْأَدْنَى مِنْ أَهْلِ بَدْرٍ
وَ وَصَلْتُمُ اَلْأَبْعَدَ مِنْ أَبْنَاءِ اَلْحَرْبِ لِرَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
وَ لَعَمْرِي أَنْ لَوْ قَدْ ذَابَ مَا فِي أَيْدِيهِمْ لَدَنَا اَلتَّمْحِيصُ لِلْجَزَاءِ وَ قَرُبَ اَلْوَعْدُ وَ اِنْقَضَتِ اَلْمُدَّةُ
وَ بَدَا لَكُمُ اَلنَّجْمُ ذُو اَلذَّنَبِ مِنْ قِبَلِ اَلْمَشْرِقِ وَ لاَحَ لَكُمُ اَلْقَمَرُ اَلْمُنِيرُ
فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ فَرَاجِعُوا اَلتَّوْبَةَ
وَ اِعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِنِ اِتَّبَعْتُمْ طَالِعَ اَلْمَشْرِقِ سَلَكَ بِكُمْ مَنَاهِجَ اَلرَّسُولِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
فَتَدَاوَيْتُمْ مِنَ اَلْعَمَى وَ اَلصَّمَمِ وَ اَلْبَكَمِ
وَ كُفِيتُمْ مَئُونَةَ اَلطَّلَبِ وَ اَلتَّعَسُّفِ وَ نَبَذْتُمُ اَلثِّقْلَ اَلْفَادِحَ عَنِ اَلْأَعْنَاقِ
وَ لاَ يُبَعِّدُ اَللَّهُ إِلاَّ مَنْ أَبَى وَ ظَلَمَ وَ اِعْتَسَفَ وَ أَخَذَ مَا لَيْسَ لَهُ:
«وَ سَيَعْلَمُ اَلَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ».

مسعدة بن صدقه از امام صادق عليه السّلام نقل مى‌كند كه فرمود:
امير المؤمنين عليه السّلام اين خطبه را در مدينه ايراد كرده است:
خدا را سپاس گزارد و او را ستايش كرد و بر پيامبر و خاندانش درود فرستاد و فرمود:
امّا بعد،
همانا خداوند تبارك و تعالى هيچ گاه پشت زورگويان روزگار را نشكسته مگر پس از آنكه به آنها مهلت و آسايش داده است،
و استخوان شكستۀ هيچ مردمى را نبسته مگر پس از تنگنا و مشكلات.
اى مردم!
در كمتر از آن نابودى كه بدان روى آورديد و مشكلاتى كه پشت سر نهاديد عبرت‌گيرى و پند آموزى بود
نه هر آن كس كه دلى دارد خرد دارد، و نه هر آن كس كه گوشى دارد شنواست، و نه هر آن كسى كه چشمى دارد بيناست.
اى بندگان خدا!
در آنچه براى شما مهمّ‌ است نيكو بنگريد و درنگ كنيد و سپس به ميدان زندگى كسانى كه خداوند با علم خود آنها را كشانيد و برد بنگريد؛
آنان كه به شيوۀ خاندان فرعون مى‌زيستند و باغها كاشتند و چشمه‌ها و كشتزارها و مقام‌ها انباشتند.
و آنگاه بنگريد كه خداوند وضع آنها را پس از آن همه خرّمى و شادى و امر و نهى، چگونه به پايان برده.
هر كس از شما شكيبايى در پيش گيرد، سرانجام در بهشت جاى خود گرفت، و بخدا سوگند كه در بهشت جاودان خواهيد بود، سرانجام امور از آن خداست.
من در شگفتم، و چرا در شگفت نشوم از خطاى اين گروههاى پراكنده، با اختلاف دلايل‌شان در دين؛آنهايى كه راه پيامبر را نمى‌پويند و به عمل وصى اقتدا نمى‌كنند و به غيب ايمان نمى‌آورند و از هيچ عيبى چشم نمى‌پوشند.
همان را خوب مى‌دانند كه در ميانشان به خوبى ياد مى‌شود،
و همان را زشت مى‌شمارند كه خودشان زشت و ناروا مى‌دانند.
هر كه امام و پيشواى خود است، و در هر آنچه از ناحق رواج دارد، و به نظر خود درست مى‌دانند عمل مى‌كنند و بدان چنگ زده‌اند و اسباب آن را محكم ساخته و استوار پنداشته،
پيوسته بر خلاف حق مى‌روند، و جز خطاكارى نمى‌افزايند.
به نزديكى خدا نمى‌رسند و جز دورى از خدا را برنمى‌گزينند.
انسى كه با يك ديگر مى‌يابند و تصديقشان نسبت به يك ديگر همه برخاسته از وحشتى است كه از ميراث پيامبر امّى دارند.
و نيز سبب نفرت آنان اخبار آفرينندۀ آسمانها و زمين است كه به ايشان رسيده.
اين مردم افسوس‌ها در پى دارند و غارهايى هستند آكنده از تيرگى‌هاى شبهه، در تارى و گمراهى و ترديد آشيانه كردند.
كسى را كه خدا او را به خود و نظر كوتاهش وانهد، و از راه حق به يك سويش افكند نزد كسى كه او را درك نكند مورد اعتماد است، و نزد كسى كه او را نشناسد متّهم نيست.
اين پيروان كور و نادان تا چه حدّ به رمه‌هاى بى‌چوپان شباهت دارند.
افسوس و دريغ از كارهاى ناشايستى كه شيعيان من به زودى خواهند كرد
و چگونه يك ديگر را ذليل خواهند كرد،
و چگونه به كشتار هم دست خواهند يازند،
فرداست كه از ريشه دور افتند و به شاخه بچسبند
و پيروزى را از غير راه آن بطلبند.
هر گروهى از آنها به شاخه‌اى بچسبد و در برابر هر بادى كه بوزد با آن از اين سو به آن سو مى‌روند،
با اينكه خداوند به زودى اين مردم گمراه را، براى بدترين روز گرفتارى بنى اميّه گرد هم جمع مى‌كند،
چنان كه خداوند در فصل پاييز ميان پاره‌هاى ابر الفت مى‌افكند و چونان ابر متراكمى به هم پيوندشان مى‌دهد، سپس درها را به روى آنها مى‌گشايد و از خيزگاه سيل وار سرازير مى‌شوند، چونان سيل ويران كن باغهاى يمن،كه سيل عرم بود و يك دسته موش براى ويران كردن آن سدّ برانگيخته شدند، و از آن تپّه‌اى هم بر جاى نماند و كوه در هم پكيده، راه را بر آن نبست.
خداوند آنان را در دل دشتها پراكنده ساخت،
و همچون چشمه‌سارهايى بر روى زمين جارى كرد و آشكارشان نمود،
و با آنها حقوق مردمى را از ديگران باز مى‌ستاند،
و مردمى را براى آواره كردن بنى اميّه در سرزمين ديگران اسكان مى‌دهد،
و براى اينكه بر آنچه غصب كرده‌اند مسلّط‍‌ شوند خداوند به وسيلۀ آنها ركنى را لرزان مى‌سازد و آنها را زير سنگهاى ارم و بلاد شام، درهم مى‌شكند و بلاد خرم زيتون را از آنها مى‌ستاند
و سوگند به آنكه دانه را مى‌شكافد و گياه را مى‌روياند و حيوان را مى‌آفريند و انسان و حيوان را برمى‌آورد، هر آينه اينكه گفتم خواهد بود، از آن روست كه گويى من اينك شيهۀ اسبان و چكاچك شمشيران را به گوش مى‌شنوم.
بخدا سوگند هر آنچه در دست آنهاست پس از آنكه در بلاد برترى و تسلّط‍‌ يافتند آب شود چنان كه دنبه، روى آتش، و هر كس از آنها بميرد گمراه مرده است، و كار هر كه از آنها برود، به آستان خداوند عزّ و جل مى‌كشد و خداوند سبحان توبۀ هر كه را خواهد پذيرد، و اميد مى‌رود خداوند شيعيان مرا پس از پراكندگى گرد آورد براى بدترين روزى كه در پيش دارند.
هيچ كس نسبت بخداوند سبحان اختيارى ندارد و اختيار هر امرى از آن خداست.
اى مردم!
كسانى كه خود را به ناحق به امامت منتسب مى‌كنند فراوانند، و اگر شما در بارۀ حقّ‌ تلخ يك ديگر را به خوارى نكشانيد و در تحقير باطل، سستى نكنيد كسى كه همچون شما نيست بر شما جسارت نمى‌يابد و نيرومندى بر شما سيطره نمى‌يابد و اطاعت از امام زير پا نهاده نمى‌شود و كسى از آن شانه خالى نمى‌كند
ولى شما سرگردان شديد چنان كه بنى اسرائيل در دوران موسى عليه السّلام،
و بجان خودم سوگند، سردرگمى شما پس از من افزون شود و چند برابر سرگردانى بنى اسرائيل گردد.
بجان خودم اگر شما دوران سلطنت بنى اميّه را پس از من به سر بريد، باز هم پيرامون سلطانى را خواهيد گرفت كه به گمراهى مى‌خواند و باز هم باطل را زنده مى‌كنيد، و حق را پشت سر مى‌نهيد و از نزديكترين مردان بدر، پيوند خود مى‌گسليد، و به كسانى مى‌پيونديد كه در جنگ‌ها دورترين افراد از پيامبر صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم بودند.
بجان خودم سوگند، اگر آنچه در دست آنهاست آب شود و از ميان برود امتحان و مجازات نزديك شود و وعدۀ فرج نزديك گردد، و مدّت عمر دولت باطل به سر آيد و ستارۀ دنباله دارى بر شما پديد آيد از سوى مشرق، و ماه تابان براى شما هويدا گردد، و چون اين امر پديد آيد شما به توبه باز گرديد.
بدانيد كه اگر پيرو طالع شرق شويد، شما را به راه روشن پيامبر صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم ره نمايد و بدين ترتيب از نادانى و كورى و كرى و گنگى بهبود يابيد، و از رنج طلب و زور گفتن و زور كشيدن رها شويد و بار سنگين و كمر شكن را از گردن خود به دور اندازيد،
و خدا دور نسازد از رحمت خود مگر كسى را كه تمرّد كند و ستم ورزد و زور گويد و زور كشد و آنچه را حق ندارد بگيرد،
و اين چنان است كه خداوند مى‌فرمايد:
«وَ سَيَعْلَمُ‌ اَلَّذِينَ‌ ظَلَمُوا أَيَّ‌ مُنْقَلَبٍ‌ يَنْقَلِبُونَ‌».