دوریِ خطرناک از نور؛ سرنوشت قلبِ حسود گرفتار تمنا و شیطان! فَأَتْبَعَهُ الشَّيْطانُ فَكانَ مِنَ الْغاوين‏َ!

دشمنی که هرگز خسته نمی‌شود…

گاهی خیال می‌کنیم دشمن فقط آن کسی است که بیرون از ماست؛ همان که شمشیر به دست گرفته و در برابر حق ایستاده.
اما اگر گوش جان بسپاریم به کلام اولیای خدا، درمی‌یابیم که دشمن اصلی ما، نه فقط آن چهره‌های آشکار، که موجودی است پنهان در تاریکیِ دل‌های ما؛ همان که نامش شیطان است.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود:
«الشَّيْطَانُ هُوَ الْبَعِيدُ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ، الرَّجِيمُ الْمَرْجُومُ بِاللَّعْنِ، الْمَطْرُودُ مِنْ بِقَاعِ الْخَيْرِ.»
یعنی او از هر خیر و نیکی دور است؛ همواره مورد لعنت و طرد شده، و در هیچ مکان پاک و نورانی جای ندارد.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله هم فرمودند:
«الْحَسَدُ شَيْطَانٌ‏ وَ الْغَضَبُ‏ شَيْطَانٌ.»
حسد و خشم، دو چهره‌ی زشت شیطان‌اند.

ریشه‌ی واژۀ «شطن» در لغت یعنی دوری گرفتن از مقصد اصلی. وقتی دل ما به تمناهای ناپسند اصرار می‌ورزد و با تقدیر الهی هم‌صدا نمی‌شود، درست همان لحظه است که «کمربند ایمنی قلب» باز می‌شود و شیطان فرصت می‌یابد با وسوسه‌هایش وارد شود. از آن به بعد، انسان آرام‌آرام از منبع نور دور می‌شود و قلبش آلوده و تاریک می‌گردد؛ تا جایی که مثل زباله‌ای آلوده و بی‌جان، دور انداخته می‌شود. این همان چیزی است که بزرگان دین از آن به «خذلان قلبی» تعبیر کرده‌اند.

قرآن کریم پرده را کنار زده و می‌فرماید:
«إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ» (مائده: ۹۱)
یعنی: شیطان می‌خواهد میان شما دشمنی و کینه بیندازد و شما را از یاد خدا و نماز باز دارد؛ آیا باز هم دست برنمی‌دارید؟

این همان هشدار الهی است: دشمنی شیطان پایان ندارد.
او هرگز خسته نمی‌شود، هرگز دل‌سرد نمی‌شود، هر روز و هر لحظه در کمین دل ماست.

امام صادق علیه‌السلام هم این سنت الهی را چنین توضیح می‌دهند:
«ما بَعَثَ اللَّهُ رَسُولًا إِلَّا وَ فِي وَقْتِهِ شَيْطَانَانِ يُؤْذِيَانِهِ وَ يَفْتِنَانِهِ وَ يُضِلَّانِ النَّاسَ بَعْدَهُ…»
خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، جز اینکه در زمان او دو شیطان بودند: یکی در عالم انس به صورت رهبر باطل (شیاطین انس) و دیگری در عالم غیب به صورت وسوسه و القائات (شیاطین جن). وظیفۀ آنها این بود که پیامبر را بیازمایند، به زحمت اندازند، و پس از او مردم را گمراه کنند.

یعنی سنت خدا این است که در برابر هر نور، سایه‌ای از ظلمت برپا شود؛ تا حقیقت‌جوی راستین از مدعی دروغین جدا گردد. این همان «شیاطین الانس و الجن» است که قرآن در سورۀ انعام (آیه ۱۱۲) یاد کرده:
«وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَياطِينَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلى‏ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً…»

اکنون روشن است که شیطان فقط یک موجود بیرونی نیست؛
او هم در صورت انسانی ظهور می‌کند: به شکل لیدرهای سوء، مدعیان باطل و کسانی که مردم را از راه حق بازمی‌دارند.
و هم در باطن انسان وسوسه می‌کند: همان شیاطین جن و تکلمات درونی که در دل زمزمه می‌کنند و راه حقیقت را می‌بندند.

شیطان می‌خواهد دل ما را از نور جدا کند، حسد و خشم را شعله‌ور سازد، ما را سرگرم لهو و لعب کند، تا آرام‌آرام قلبمان را فاسد سازد. وقتی قلب از صاحب نورانی‌اش جدا شد، دیگر همان «قلبِ دورانداختنی» است؛ قلبی که به‌جای بهشت، در زباله‌دان تاریکی و آتش جهنم مأوا می‌گیرد.

✨ برادر و خواهر مؤمنم!
دشمن تو، دشمنی است که هیچ‌گاه از اغواگری خسته نمی‌شود.
هر بار که دلت به تمنای باطل مشغول شود، هر بار که حسد بر تو غلبه کند یا خشم کور بر جانت چنگ بیندازد، همان‌جاست که شیطان کمربند ایمنی قلبت را باز می‌کند.
اگر به ذکر و نماز و پیوند با اهل نور چنگ نزنی، در دام او خواهی افتاد.

بیاییم هوشیار باشیم؛
حسادت و غضب را در دل خود جا ندهیم؛
به وسوسه‌های شیاطین انس و جن گوش ندهیم؛
و همیشه دست دل خود را در دست «صاحب نور» نگه داریم.