نورِ مسخَّر! سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ!

امام علی علیه السلام:
«وَ أَنَا الَّذِي سُخِّرَتْ لِيَ … الظُّلَمُ وَ الْأَنْوَارُ».

قصه «نور و ظلمت» در داستان ذوالقرنین و قوم یاجوج و ماجوج:
«وَ أُسَخِّرُ لَكَ النُّورَ وَ الظُّلْمَةَ وَ أَجْعَلُهُمَا جُنْدَيْنِ مِنْ جُنْدِكَ النُّورُ يَهْدِيكَ وَ الظُّلْمَةُ تَحُوطُكَ‏».
«… وَ اِنْطَلَقَ ذُو اَلْقَرْنَيْنِ يَسِيرُ عَلَى وَجْهِهِ حَتَّى أَمْعَنَ فِي اَلْبِلاَدِ يَؤُمُّ اَلْمَغْرِبَ وَ جُنُودُهُ يَوْمَئِذٍ اَلْمَسَاكِينُ
فَأَوْحَى اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ إِلَيْهِ يَا ذَا اَلْقَرْنَيْنِ إِنَّكَ حُجَّتِي عَلَى جَمِيعِ اَلْخَلاَئِقِ مَا بَيْنَ اَلْخَافِقَيْنِ مِنْ مَطْلَعِ اَلشَّمْسِ إِلَى مَغْرِبِهَا وَ هَذَا تَأْوِيلُ رُؤْيَاكَ
فَقَالَ ذُو اَلْقَرْنَيْنِ إِلَهِي إِنَّكَ نَدَبْتَنِي لِأَمْرٍ عَظِيمٍ لاَ يَقْدِرُ قَدْرَهُ غَيْرُكَ
فَأَخْبِرْنِي عَنْ هَذِهِ اَلْأُمَّةِ بِأَيِّ قَوْمٍ أُكَاثِرُهُمْ وَ بِأَيِّ عَدَدٍ أَغْلِبُهُمْ وَ بِأَيَّةِ حِيلَةٍ أَكِيدُهُمْ وَ بِأَيِّ لِسَانٍ أُكَلِّمُهُمْ وَ كَيْفَ لِي بِأَنْ أَعْرِفَ لُغَاتَهُمْ
فَأَوْحَى اَللَّهُ تَعَالَى إِلَيْهِ
أَشْرَحُ لَكَ صَدْرَكَ فَتَسْمَعُ كُلَّ شَيْءٍ
وَ أَشْرَحُ لَكَ فَهْمَكَ فَتَفْقَهُ كُلَّ شَيْءٍ
وَ أَحْفَظُ عَلَيْكَ فَلاَ يَعْزُبُ مِنْكَ شَيْءٌ
وَ أَشُدُّ ظَهْرَكَ فَلاَ يَهُولُكَ شَيْءٌ
وَ أُسَخِّرُ لَكَ اَلنُّورَ وَ اَلظُّلْمَةَ أَجْعَلُهُمَا جُنْدَيْنِ مِنْ جُنُودِكَ اَلنُّورُ يَهْدِيكَ وَ اَلظُّلْمَةُ
تَحُوطُكَ وَ تَحُوشُ عَلَيْكَ اَلْأُمَمُ مِنْ وَرَائِكَ»
«… ذو القرنين سفرش را آغاز كرد و در ابتدا سپاهيانش گروهى مسکین بودند.
خداوند به ذو القرنين الهام فرمود كه من تو را بر شرق و غرب عالم فرمانروا خواهم ساخت.
ذو القرنين به خداوند عرض كرد:
پروردگارا، تو مرا بر كارى بزرگ گمارده‌اى، اينك بگو كه با كدامين سپاه بر دشمنانت چيره گردم و چه حيله‌اى را براى آنان استفاده كنم و با چه زبانى با آنها سخن گويم.
خداوند به او فرمود:
به زودى به تو شرح صدر خواهم داد و بر فهمت مى‌افزايم تا بتوانى هرچيزى را بشنوى و بر هر امر نهانى آگاهى يابى.
تو را چنان قدرت خواهم بخشيد كه هيچ‌چيزى تو را به هراس نيفكند
و نور و تاريكى را همچون دو لشكر به فرمان تو درآورم
تا همه انسان‌ها گرد تو حلقه زنند.
و پس آنگاه ذو القرنين به فرمان خداوند به سويى به حركت درآمد و به هر سرزمينى كه مى‌رسيد مردمان آنجا را به خداپرستى فرا مى‌خواند و اگر مردم آنجا به خداپرستى روى مى‌آوردند آنان را به حال خود وامى‌گذارد و اگر از فرمان او مخالفت مى‌كردند به فرمان ذو القرنين ظلمت و تاريكى همه خانه‌هاى آن سرزمين را فرا مى‌گرفت و چنان مى‌شد كه يكديگر را نيز نمى‌توانستند ببينند و همچنان در تاريكى به سر مى‌بردند تا اينكه به دعوت خداپرستى ذو القرنين لبيك گويند.
آنگاه ذو القرنين به سوى مشرق حركت كرد و از ميان سرزمين‌ها و اقوام گوناگونى عبور كرد و سرانجام به روم رفت و در نزديكى آنجا به قومى رسيد كه همانگونه كه قرآن نيز فرموده است آنان هيچ زبانى را نمى‌فهميدند. آنان به شكل انسان بودند و يأجوج مأجوج نام داشتند. آنان بسان انسان مى‌خوردند و مى‌آشاميدند ولى در بدن‌هاى‌شان نقص‌هايى بود كه با انسان‌ها تفاوت پيدا مى‌كردند …»

[سورة الكهف (۱۸): الآيات ۸۳ الى ۸۷]
وَ يَسْئَلُونَكَ عَنْ ذِي الْقَرْنَيْنِ قُلْ سَأَتْلُوا عَلَيْكُمْ مِنْهُ ذِكْراً (۸۳)
و از تو در باره «ذوالقرنين» مى‌‏پرسند. بگو: «به زودى چيزى از او براى شما خواهم خواند.»

[سورة الكهف (۱۸): الآيات ۹۳ الى ۹۸]
قالُوا يا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَ مَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجاً عَلى‏ أَنْ تَجْعَلَ بَيْنَنا وَ بَيْنَهُمْ سَدًّا (۹۴)
گفتند: «اى ذوالقرنين، يأجوج و مأجوج سخت در زمين فساد مى‏‌كنند، آيا [ممكن است‏] مالى در اختيار تو قرار دهيم تا ميان ما و آنان سدّى قرار دهى؟»

[سورة الأنبياء (۲۱): الآيات ۹۶ الى ۱۰۳]
حَتَّى إِذا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَ مَأْجُوجُ وَ هُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ (۹۶)
تا وقتى كه يأجوج و مأجوج [راهشان‏] گشوده شود و آنها از هر پشته‏‌اى بتازند،