قلبتو از هر چی تمناست، خالی کن! فاذا فرغت فانصب!
هر چی توی قلبت از دلخواههای بی‌ارزش داری، بریز بیرون و خودتو راحت کن! به این میگن فراغت!
نتیجه‌اش پرواز است!
قلب فارغ – عقل فارغ :
أفرغت الماء: صببته
أَفْرَغْتُ‏ الدّلو: صببت ما فيه،
فرس‏ فَرِيغٌ‏: واسع العدو
ضربة فَرِيغَةٌ: واسعة ينصبّ منها الدّم.
الْفَرَاغُ‏: خلاف الشّغل
مشغول الْبَالِ ≠ فارغ الْبَالِ
+ «روان»
رَبَّنا أَفْرِغْ‏ عَلَيْنا صَبْراً وَ تَوَفَّنا مُسْلِمِينَ‏
پروردگارا بر ما صبر فرو ريز و ما را مسلمان بميران.
افراغ ريختن شى‏ء روان‏ است بمنظور خالى كردن محل از آن.
+ مقالۀ سرگرمی به دنیای پوچ = نا آرامی
فرغ یعنی آرامش حاصل از کنار گذاشتن [دور ریختن: «صبّ = فرغ»] سرگرمی‌های پوچ دنیا!
این سرگرمی‌های پوچ دنیا رو بریزشون دور «فَرِّغْ قَلْبَكَ‏»!
صاحب قلب سلیم و ذو القلب، کسی است که قلبش از سرگرمی‌های پوچ دنیا فارغ شده باشد.
«إِذَا سَأَلْتَ عَنْ شَيْ‏ءٍ فَفَرِّغْ قَلْبَكَ‏ لِتَفْهَمَ»
قلب باید از لوث حبّ دنیا [تمنّاها] فارغ گردد، [روشنایی قلب]، تا شخص بتواند فهم مطالب علمی داشته باشد.
فَإِذا فَرَغْتَ‏ فَانْصَبْ
+ «فلما استیاسوا منه خلصوا نجیا»
عاقل اول گزینه‌های پوچ را کنار می‌گذارد «فَإِذا فَرَغْتَ‏ – فلما استیاسوا منه» و آنگاه گزینۀ ارزشمند را برمی‌گزیند «فَانْصَبْ – خلصوا نجیا».
فارغ الدنیا: کنار گذاشتن سرگرمی‌های دنیا!
غَيِّبِيهِ عَنِّي!
«لَا صَلَاةَ إِلَّا بِ … إِفْرَاغِ الْقَلْبِ وَ تَرْكِ الْأَشْغَالِ»
«وَ أَصْبَحَ فُؤادُ أُمِّ مُوسى‏ فارِغاً»
أصبح‏ فارِغاً من كل شي‏ء إلا ذكر موسى.
مادر موسی ع وقتی توفیق پیدا کرد، قلبا هر چه که غیر نگاه آل محمد ع بود و هر چه که دلخواههای پوچ بود را کنار بگذارد «فارِغاً»، به نور و آرامشی رسید که توانست امر الهی را بفهمد و اجراء نماید .
سَنَفْرُغُ‏ [سنقصدكم] لَكُمْ أَيُّهَ الثَّقَلانِ .
شرط انتخاب و قصد آخرت «الْأَخْذِ بِمَا عَرَفُوا»، فراغت از دنیاست «الْإِمْسَاكِ عَمَّا لَمْ يُكَلَّفُوا».
… وَ تَرْكِ كُلِّ شَائِبَةٍ أَوْلَجَتْكَ فِي شُبْهَةٍ أَوْ أَسْلَمَتْكَ إِلَى ضَلَالَةٍ
چیزی که تو رو به اشتباه می‌اندازه «أَوْلَجَتْكَ فِي شُبْهَةٍ» سرگرم شدن به موارد پوچ دنیائیه که باید تمام این مصادیق حب دنیا رو ترک کنی « تَرْكِ كُلِّ شَائِبَةٍ » وگرنه گمراهی حتمیه «أَسْلَمَتْكَ إِلَى ضَلَالَةٍ»!
كُلُّ قَلْبٍ فِيهِ شَكٌّ أَوْ شِرْكٌ فَهُوَ سَاقِطٌ
وَ إِنَّمَا أَرَادُوا بِالزُّهْدِ فِي الدُّنْيَا لِتَفْرُغَ قُلُوبُهُمْ لِلْآخِرَةِ
در این حدیث زیبا، راه فرار از سرگرمی‌های پوچ بخوبی بیان شده: