دکتر محمد شعبانی راد

گامهای لرزان و لنگان حسود! وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ‏ رِجْزَ الشَّيْطانِ!

An UNSTABLE heart
is characteristic of an envious person.

«رجز» یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.
در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:
«رجز البعير: بیماری لرزش پای شتر»

رجز:
رجز البعير
أصل الرجز الاضطراب
بيمارى رَجَز!
و الرجز رعدة في رجل الناقة لداء يلحقها تعدل به عن حق سيرها:
(لرزش پاى شتر)، لنگیدن!
در مقابل قدمهای استوار که اهل یقین با یاد معالم ربانی بر می‌دارند، اهل شک که دودل هستند، مثلشان مثل لنگیدن در راه رفتن است و این اضطراب در راه رفتن «رجز» خبر از شک قلبی آنها می‌دهد.
حسود با گامهای لرزان و لنگان! رجز شیطان! وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ‏ رِجْزَ الشَّيْطانِ!
گامهای لرزان و لنگان حسود!
قلب مضطرب حسود!
بی‌ثباتی قلب حسود!
بی‌ثباتی تمناها!
بی‌ثباتی دنیا!
حسود هم‌قافیه با نورش نیست، این قطع رابطه با نور، نتیجه‌اش اینه که حسود گامهاشو نمیتونه استوار برداره و لرزان و لنگان راه میره و از این اضطراب و دلهره و نگرانی، معلوم میشه چقدر در عذابه!
پیرمرد یا پیرزن یا بیمار رو موقع بلند شدن از زمین، به پاهاشون توجه و دقت و نگاه کن ببین چطور زانوها می لرزن و به سختی و اضطراب و بزور روی پاهای خودش می ایستن! به این حالت اضطراب و ضعف و ناتوانی پاها عرب میگه «رجز البعیر».
کسی که در قلبش نسبت به معالم ربانی شک داره و مضطربه و نگرانه و در اصل و فروع دست و پاش میلرزه، بعید بنظر میاد بتونه توی این راه، خیلی استوار قدم برداره و جلو بیاد و بالاخره میخوره زمین! باید گامهای مطمئن بدون اضطراب و محکم برداری و بدانی اگر در آغوش معالم ربانی صاحبان نور و به یاد آنها در آیات، به آرامش نرسی «اقلت سحابا ثقالا»، اصلا راه دیگری برای رسیدن به آرامش نخواهی داشت و این اضطراب از وجود تو هرگز خارج نخواهد شد و تو در اصلِ معرفت به صاحب نورت، هنوز به یقین نرسیده‌ای، لذا مردّد هستی که بالاخره چکار باید بکنی! آیا واقعا آیت از عیب خودت خبر میده و این وظیفه توست که کوتاه بیای، یا نه، میتونی از حقت نگذری و انتقام بگیری و مقابله به مثل کنی؟! یک کلام: سجده!
اونی که میگه دائم اضطراب دارم، باید بدونه که اصلا تا بحال نتونسته ناآرامی قلبشو به یاد معالم ربانی در دل شرایط عرضه آیت آروم کنه و لذا حتی برای یکبار هم که شده، تجربه اوج لذت آرامش حاصل از باز کردن گره آیت با نشاط نور ولایت رو نداشته و لذا باید کسل و مضطرب و بی‌حال باشه!
خیلی باید به یاد معالم ربانی باشی تا اینجوری ناآرامی‌های قلبتو آروم کنی و روز بروز یقینت به نورت بره بالا و عملا ببینی که واقعا رسیدن به آرامش مثل باز کردن گره پاپیونی جعبه شیرینی، راه و روش مخصوص خودشو داره «نشط»، که اگه از راهش وارد بشی، خیلی سریع و راحت باز میشه و اگه از راهش باز نکنی به گره کوری تبدیل میشه که دیگه با دندان هم باز نمیشه! پس دائم الذکر باش یعنی مدام معالم ربانی، جلوی چشمت باشه و تا ناآرام شدی قلبا از این نورت بپرس که اینجا چکار باید کرد؟ مطمئن باش جواب می گیری و اینجوری مطمئن میشی که این راهی که در پیش گرفتی راه درستی است و نکته مهم و کلیدی، رویت تمثال نورانی صاحبان نور در ملکوت قلب است که یاد آنها گرهگشایی از گیر آیت می کند و دیگر نیازی به حذف آیت و یا تغییر و تبدیل آیت و یا تاخیر و تعویق آیت و راهکارهای نادرست مشابه اینها برای دورزدن و چانه زدن و فرار از آیت، نیست!
اللغة:
أصل الرجز الميل عن الحق و منه‏ «وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ» يعني عبادة الوثن
و العذاب رجز لأنه عقوبة على الميل عن الحق
و الرجز رعدة في رجل الناقة لداء يلحقها تعدل به عن حق سيرها
و الرجز ضرب من الشعر أخذ من رجز الناقة لأنه متحرك و ساكن ثم متحرك و ساكن في كل أجزائه فهو كالرعدة في رجل الناقة يتحرك بها ثم يسكن ثم يستمر على ذلك
لغت‏:
رجز: در اصل دورى از حق. مثل «و الرجز فاهجر» (المدثر 5: از عبادت بت دورى كن)
عذاب هم رجز است، زيرا كيفر دورى از حق است.
«رجز» لرزش پاى شتر، بطورى كه نتواند بخوبى راه برود.
نوعى از شعر را هم بمناسبت اين كه همراه تحرك و لرزش ادا مى‌‏شود، رجز مى‌‏گويند.
[رجز – ثلج]:
« عن الرضا ع‏ في قوله:
«لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ‏»
قال: الرجز هو الثلج، ثم قال: خراسان بلاد رجز.»

مشتقات ریشۀ «رجز» در آیات قرآن:

فَبَدَّلَ الَّذينَ ظَلَمُوا قَوْلاً غَيْرَ الَّذي قيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنا عَلَى الَّذينَ ظَلَمُوا رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ (59)
وَ لَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قالُوا يا مُوسَى ادْعُ لَنا رَبَّكَ بِما عَهِدَ عِنْدَكَ لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَ لَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَني‏ إِسْرائيلَ (134)
فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُمُ الرِّجْزَ إِلى‏ أَجَلٍ هُمْ بالِغُوهُ إِذا هُمْ يَنْكُثُونَ (135)
فَبَدَّلَ الَّذينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ قَوْلاً غَيْرَ الَّذي قيلَ لَهُمْ فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَظْلِمُونَ (162)
إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَ يُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطانِ وَ لِيَرْبِطَ عَلى‏ قُلُوبِكُمْ وَ يُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدامَ (11)
إِنَّا مُنْزِلُونَ عَلى‏ أَهْلِ هذِهِ الْقَرْيَةِ رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ (34)
وَ الَّذينَ سَعَوْا في‏ آياتِنا مُعاجِزينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَليمٌ (5)
هذا هُدىً وَ الَّذينَ كَفَرُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَليمٌ (11)
وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ (5)

اشتراک گذاری مطالب در شبکه های اجتماعی